Μνήμες δημοψηφισμάτων...

 

Από τον Μιλτιάδη Γ. Δεληχά«

Είναι στη φύση των λαών
να ανυψώνουν αυτούς που φοβούνται»
Πλούταρχος
Οι πολιτικοί πρωτίστως οφείλουν να μελετούν την ιστορία, τουλάχιστον για να μην επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη όταν έχουν θέσεις ευθύνης και δεν έχουν την πολυτέλεια να αντιπολιτεύονται ανέξοδα. Το περσινό δημοψήφισμα έχει ήδη κριθεί ως παντελώς αναίτιο, άτοπο και άσκοπο.

Η μετέπειτα διαχείρισή του βέβαια, θα μπορούσε να γίνει ακόμα πιο επικίνδυνη έως και καταστρεπτική... Θα ήταν χρήσιμη λοιπόν μια ιστορική αναδρομή κι ένας παραλληλισμός του δημοψηφίσματος του 2015 με το δημοψήφισμα του 1920 μετά το οποίο ακολούθησε η τραγωδία της μικρασιατικής καταστροφής...
Στις εκλογές του 1920 που προηγήθηκαν του δημοψηφίσματος, είχαν νικήσει οι βασιλόφρονες-αντιβενιζελικοί. Νίκησαν, κατηγορώντας τους «ξένους» για «παρεμβάσεις» υπέρ του «ξενόδουλου» Ελευθερίου Βενιζέλου και προτάσσοντας την ανάγκη να αποκατασταθεί η πληγείσα εθνική κυριαρχία και «αξιοπρέπεια» του ελληνικού λαού, μέσω της... επανόδου του «μάρτυρα» βασιλιά Κωνσταντίνου.... Οι βενιζελικοί τόνιζαν ότι, λόγω της επίδοσης κοινής διακοίνωσης των συμμάχων που τάσσονταν εναντίον της επιστροφής του βασιλιά, το δημοψήφισμα έπρεπε να αναβληθεί. Αντίθετα οι αντιβενιζελικοί τόνιζαν ότι «δεν υπήρχε κανένας λόγος ανησυχίας».
Οι αναλυτές, μουδιασμένοι μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 1920, εξηγούσαν το πώς σκέφτηκε ο Έλληνας που ψήφισε για την επιστροφή του βασιλιά, αγνοώντας τις πιέσεις των Μεγάλων Δυνάμεων : «Ας υποθέσω προς στιγμήν ότι θα απεφάσιζαν να μετέλθουν μέσα πιεστικά εναντίον μου. Ποιά θα είναι αυτά; Αποκλεισμός; Αφού ο πόλεμος έληξε και στο καταστατικό της Κοινωνίας των Εθνών υπάρχει σχετική απαγορευτική διάταξη. Εμπορικός αποκλεισμός; Αφού είμαι πελάτης τους, καταναλωτής δηλαδή. Μπορεί να ζημίωνα εγώ, αλλά θα ζημίωναν άλλο τόσο κι αυτοί. Οικονομικές πιέσεις; Κι αυτές θα ήταν πάλι επιζήμιες και γι’ αυτούς, εφ’ όσον είναι δανειστές μου και εγώ οφειλέτης τους. Αναθεώρηση της Συνθήκης των Σεβρών σε βάρος μου; Ανεξαρτήτως του ότι κρατώ με τον στρατό μου την Θράκη και την Σμύρνη, σε ποιόν άραγε θα έδιναν τη Σμύρνη και την Θράκη αν μου τις πάρουν;»...
Υπάρχουν πράγματι, πολλοί παραλληλισμοί και πολλά κοινά στο σκεπτικό στο οποίο ώθησαν οι πολιτικοί τον Έλληνα το 1920 αλλά και το 2015, να ψηφίσει στα αντίστοιχα διχαστικά δημοψηφίσματα, επενδύοντας στο συναίσθημά του. Κι έχει αποδειχτεί ότι το συναίσθημα εύκολα μπορεί να κερδίσει τη λογική, αλλά η περιφρόνηση της λογικής πολλές φορές πληρώνεται με θάνατο... πολιτικό στην καλύτερη περίπτωση. Και η ιστορία όπως πάντα, προσπερνά τον δικό μας μικρόκοσμο...Ο Μιλτιάδης Γ. Δεληχάς είναι Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ.