* Του αντιπυράρχου Μιχάλη Χάλαρη (*)
Σχετικά με την ανάλυση των συνθηκών που διαμορφώθηκαν στην πυρκαγιά που εκδηλώθηκε το απόγευμα της 21ης Ιουνίου 2016 σε εργοστάσιο ανακύκλωσης ελαστικών, στο 8ο χλμ. της Π.Ε.Ο. Λάρισας - Βόλου, στον Πλατύκαμπο και τα τηρούμενα μέτρα ασφάλειας και υγείας από τους συναδέλφους μας που επιχείρησαν γνωστοποιούμε τα παρακάτω:
Το αέριο νέφος (καπνός) που εκλύθηκε κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς των ελαστικών σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία δύναται να περιέχει πληθώρα χημικών ενώσεων, τοξικών ή μη, στις οποίες εκτίθενται τόσο το πυροσβεστικό προσωπικό όσο και το γενικό κοινό. Οι περιοχές έκθεσης δεν περιορίζονται απαραίτητα κοντά στον χώρο του συμβάντος ενώ τα επίπεδα έκθεσης ποικίλλουν ανάλογα με την απόσταση από την πηγή αλλά και τη χημική σύσταση των αερίων με πολλές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες για την υγεία και το περιβάλλον.
Σημαντικότερες από τις επιβλαβείς χημικές ουσίες που παράγονται κατά την καύση ελαστικών είναι οι διοξίνες, τα φουράνια, οι πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες, το μονοξείδιο του άνθρακα τα βαρέα μέταλλα και τα μικροσωματίδια PM10 και PM2.5. Συγκεκριμένα:
Οι διοξίνες και τα PCBs ανήκουν στην κατηγορία των ανθεκτικών ή έμμονων οργανικών ρύπων (Persistent Organic Pollutants, POPs), οι οποίοι δύσκολα υπόκεινται σε χημική και βιολογική διάσπαση με αποτέλεσμα να παραμένουν στο περιβάλλον και να βιοσυσσωρεύονται μέσω της τροφικής αλυσίδας. Η επικινδυνότητά τους για την υγεία του ανθρώπου είναι μεγάλη καθώς μπορούν να δράσουν τόσο ως καρκινογόνοι παράγοντες όσο και ως πιθανοί ενδοκρινικοί διαταράκτες.
Παράλληλα, τα φουράνια αποτελούν ιδιαίτερα τοξικές και καρκινογόνες ουσίες, ενώ οι πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs) συνδέονται με καρδιαγγειακές παθήσεις, αυξημένη νεογνική θνησιμότητα και καρκίνο.
Τα βαρέα μέταλλα που εκλύονται (π.χ. μόλυβδος, κάδμιο, αρσενικό, χρώμιο, κλπ) είναι επιβλαβή για την υγεία του ανθρώπου καθώς βιοσυσσωρεύονται και επηρεάζουν πολλά από τα λειτουργικά συστήματα του ανθρώπου, όπως το νευρικό και το πεπτικό σύστημα.
Το μονοξείδιο του άνθρακα μπορεί να δηλητηριάσει τον άνθρωπο προκαλώντας του διάφορα συμπτώματα, ανάλογα με τη συγκέντρωση του στον αέρα και τον χρόνο έκθεσης, όπως κεφαλαλγία, ναυτία και ίλιγγος, καταρροή, δύσπνοια, εξάντληση, ταχυκαρδία, πόνος στο στήθος, λιποθυμία, θάνατος από ασφυξία.
Το πόσο γρήγορα διαδέχεται το ένα σύμπτωμα το άλλο, όπως και το αν τα συμπτώματα φθάνουν μέχρι ένα δεδομένο επίπεδο ή αν τελικά οδηγούν στον θάνατο, εξαρτάται από τη συγκέντρωση του CO στην ατμόσφαιρα και φυσικά από τον χρόνο έκθεσης στην ατμόσφαιρα αυτή.
Τέλος, τα ΡΜ10 και ΡΜ2.5 μπορούν να διεισδύσουν σε διάφορα επίπεδα στο αναπνευστικό σύστημα και όχι μόνο, προκαλώντας βλάβες όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), εμφύσημα και καρκίνο.
Ύστερα από αναφορές συναδέλφων προς την Ένωση μας, που βρέθηκαν στον τόπο του συμβάντος, παρέχονται πληροφορίες ότι το προσωπικό που επιχείρησε για αρκετές ώρες, φαίνεται, πως δεν έφερε τόσο τα απαραίτητα μέσα ατομικής προστασίας αναπνοής όσο και το σύνολο της προβλεπόμενης στολής μαχίμου υπηρεσίας, με συνέπεια να δημιουργούνται προϋποθέσεις κινδύνου υγείας των εμπλεκομένων σε αυτό το ρυπασμένο περιβάλλον.
Με βάση τα παραπάνω, για άλλη μία φορά, είναι ορατή η έλλειψη του προβλεπόμενου θεσμικού πλαισίου για τις δραστηριότητες του Πυροσβεστικού Σώματος με εγγενείς ιδιαιτερότητες.
Προτείνουμε και επιδιώκουμε την άμεση επίλυση αυτού του χρονίζοντος θεσμικού και λειτουργικού προβλήματος και παράλληλα να εφαρμοστεί ότι επιβάλλεται για τη διασφάλιση των 52 πυροσβεστών που επιχείρησαν στις παραπάνω συνθήκες.
Τέλος εκτιμούμε ότι είναι σημαντικός ο εντοπισμός και η καταγραφή των συστατικών που αναμένονται να υπάρχουν στον καπνό σε μια πυρκαγιά τέτοιου είδους, και να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα πρόληψης και ενημέρωσης του πυροσβεστικού προσωπικού σε ανάλογες περιπτώσεις.
(*) Ο κ. Μιχ. Χάλαρης είναι αντιπρόεδρος της Ενωσης Πτυχιούχων Αξιωματικών – Υπαξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος και, μέλος της Συνέλευσης Αντιπροσώπων της Ένωσης Ελλήνων Χημικών
