Από τον Απόστολο Ποντίκα
H Πεντηκοστή είναι για τους χριστιανούς η μεγάλη Γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας, αφού την ημέρα αυτή κατήλθε το Άγιο Πνεύμα στους Αποστόλους, οι οποίοι στη συνέχεια με το κήρυγμά τους, ίδρυσαν την πρώτη χριστιανική εκκλησία. Ακριβώς το γεγονός αυτό αποτέλεσε και το ουσιώδες το περιεχόμενο της χριστιανικής εορτής. Η χριστιανική εορτή της Πεντηκοστής αντιστοιχεί με την ομώνυμη μεγάλη εορτή των Ιουδαίων, αλλά έχει, όμως διαφορετικό χαρακτήρα και περιεχόμενο. Η Εβραϊκή Πεντηκοστή εορτάζεται 50 ημέρες μετά το Πάσχα και ονομάζεται εορτή της Εβδομάδας . Η Πεντηκοστή αρχικά στους Εβραίους ήταν γεωργική εορτή και ήταν εορτή της αρχής του θερισμού των σπαρτών. Οι Εβραίοι πρόσφεραν στον Θεό τα «Πρωτογεννήματα», της νέας σοδειάς.
Για τους χριστιανούς, όμως, η εορτή αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία, γιατί την ημέρα αυτή το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε στους Αποστόλους και ανέδειξε τους απλοϊκούς ψαράδες πανσόφους κήρυκες του Ευαγγελίου του Χριστού. Η εορτή της Πεντηκοστής ανάγεται στους αποστολικούς χρόνους, όπου εορταζόταν στον ναό των Ιεροσολύμων μαζί με τους Ιουδαίους, όπως μας πληροφορούν οι Πράξεις των Αποστόλων. Αυτό φαίνεται από το ταξίδι που είχε κάνει ο Παύλος στην Τρωάδα και στη συνέχεια, παράπλευσε τη Μίλητο, για να μη χάσει χρόνο στην Ασία και να μπορέσει να παραβρεθεί την ημέρα της Πεντηκοστής στα Ιεροσόλυμα
Άλλωστε, εκκλησιαστικοί Πατέρες και συγγραφείς του β’ μισού του 4ου αιώνα, κάνουν λόγο ότι υπήρχε από τους Αποστολικούς ακόμα χρόνους. Κατά την εορτή της Πεντηκοστής γινόταν η βάπτιση των κατηχουμένων και για το λόγο αυτό ψάλλεται και σήμερα ως τρισάγιος ύμνος το « Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε». Η εορτή της Πεντηκοστής εορτάζεται όλη την εβδομάδα και αποδίδεται στο Σάββατο, ενώ από τις μεθεόρτιες ημέρες διακρίνεται η Δευτέρα, η οποία είναι αφιερωμένη στο Ζωοποιόν Άγιον Πνεύμα.
Η Αγία Τριάδα, το κυριότερο δόγμα της χριστιανικής πίστης, αποτελεί το σημαντικότερο κεφάλαιο της χριστιανικής πίστης, αλλά και το θεμέλιο της διδασκαλίας για την απολύτρωση και σωτηρία των ανθρώπων. Εκφράζει το Τριαδικό δόγμα την πίστη σε έναν Θεό με τρία πρόσωπα. Τα πρόσωπα αυτά είναι, ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιον Πνεύμα, τα οποία είναι όμοια, αδιαίρετα και ομοούσια κατά τη θεότητα. Έχουν την ίδια δύναμη, δόξα και ενέργεια, αλλά, όμως, διακρίνονται μεταξύ τους ως ξεχωριστή το καθένα υπόσταση. Τα τρία πρόσωπα έχουν κοινές ιδιότητες, εκτός μόνο από την αγεννησία, γιατί μόνο ο Θεός δεν γεννήθηκε από άλλο πρόσωπο, τη γέννηση, γιατί μόνο ο Υιός γεννήθηκε από τον πατέρα και την εκπόρευση, γιατί μόνο το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα και είναι αυτό το διακριτικό του γνώρισμα. Η ύπαρξη και των τριών προσώπων είναι αίδιος, δηλαδή, χωρίς αρχή. Έτσι, ποτέ ο Πατήρ δεν ήταν μόνος του χωρίς τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, αλλά, όμως, ο Πατήρ είναι η αρχή και η αιτία του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.
Στην εκκλησία υπάρχει η ιεραρχική τάξη: Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα και η διαβάθμιση αυτή των προσώπων ανταποκρίνεται στην αποκάλυψη και φανέρωση των προσώπων στην Π. Διαθήκη, ο Πατήρ, στην Κ. Διαθήκη, ο Υιός και στην Εκκλησία, το Άγιον Πνεύμα. Βέβαια, είναι δύσκολο να κατανοηθεί η διάκριση των προσώπων και η σχέση τους ως μιας φύσης και ουσίας ενός Θεού και αυτό γίνεται μόνο με τη βαθιά πίστη των ανθρώπων. Άλλωστε και η διδακτική αυτή ενότητα, περί της Τριαδικότητας είναι η πιο δύσκολη για τους μαθητές και ο θεολόγος καθηγητής οφείλει να τη διδάσκει με απλότητα, ώστε να γίνεται περισσότερο κατανοητό το περιεχόμενο. Το Τριαδικό δόγμα στηρίζεται ολοκληρωτικά στην Κ. Διαθήκη, όπου μεταξύ των άλλων τριαδικών μαρτυριών υπάρχει ρητή εντολή να γίνεται το βάπτισμα στο «Όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος». Την εντολή αυτή έδωσε στους μαθητές του ο Χριστός λέγοντας: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Ματθ, κη’, 19». Βέβαια, για το θέμα της τριαδικότητας, έγιναν αιρετικές κινήσεις που ταλάνισαν την εκκλησία και δημιούργησαν αρκετά προβλήματα. Εναντίον των αιρετικών αυτών οι Πατέρες και Διδάσκαλοι της εκκλησίας έγραψαν και δίδαξαν την ορθή έννοια για τα τρία πρόσωπα, ενώ η Α’ Οικουμενική Σύνοδος της Νίκαιας το 325, διατύπωσε την επίσημη δογματική διακήρυξη για τα τρία Πρόσωπα και την ολοκλήρωσε η Β’ Οικουμενική Σύνοδος της Κωνσταντινουπόλεως το 381. Από τότε και μετά το Σύμβολο της πίστεως, εκφράζει την ορθόδοξη διατύπωση του τριαδικού δόγματος περί Θεού Παντοκράτορα δημιουργού όλης της ορατής δημιουργίας, του Ιησού Χριστού, Υιού που η ουσία του είναι ίδια με την ουσία του Πατρός, που γεννήθηκε, δε ποιήθηκε, και του Αγίου Πνεύματος, το οποίο εκπορεύεται, από τον Πατέρα και μόνο, τη μόνη αρχή και αιτία εκπόρευσης του Πνεύματος. Ο λαός μας τιμά με λαμπρότητα την Πεντηκοστή, ενώ υπάρχουν γύρω στα 30 ομώνυμα χωριά που φέρουν το όνομα της Αγίας Τριάδας. Εξάλλου, υπάρχουν αρκετοί ναοί και μοναστήρια με το όνομα της Αγίας Τριάδας. Στην περιοχή του Ολύμπου υπάρχει το βυζαντινό μοναστήρι της Αγίας Τριάδας Σπαρμού, το οποίο ιδρύθηκε τον ΙΣΤ ‘αιώνα, που έπαθε αρκετές ζημιές από τους Τούρκους και τους ληστές. Από το 1792, άρχισε μια οικονομική άνθηση και έγινε το καταφύγιο πολλών κλεφτών και αρματολών του επαναστατικού αγώνα.. Η δραστηριότητα αυτή οφείλεται στον δυναμικό και φιλοπρόοδο ηγούμενου Ζαχαρία Χατζηγεωργάκη, ο οποίος καταγόταν από το κοντινό χωριό Πουλιάνα Ελασσόνας, τη σημερινή Κρυόβρυση Είναι αυτός που συνέταξε τον κώδικα του μοναστηριού και ως κάτοικος και εγώ του χωριού αυτού, νιώθω χαρούμενος για την προσφορά του συμπατριώτη μου Ζαχαρία. Παλαιότερα στο μοναστήρι αυτό γινόταν μεγάλο πανηγύρι και μαζεύονταν κόσμος από τα γειτονικά χωριά, όπως την Πουλιάνα, Σκαμνιά, Καρυά, Ολυμπιάδα, Σπαρμό, Φλάμπουρο, Σκοπιά και Καλλιθέα. Σήμερα το μοναστήρι αυτό έχει ανακαινιστεί χάρη στους νεαρούς, δυναμικούς μοναχούς και τον σεβασμιότατο μητροπολίτη Ελασσόνας, κ. Βασίλειο. Έγινε πόλος έλξης πιστών από όλη την Ελλάδα, ενώ την ημέρα της εορτής συγκεντρώνει αρκετούς πιστούς . Άλλωστε, συχνά επισκέπτονταν το μοναστήρι, ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος.
Πιο πάνω από το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας και απέναντι από την Πουλιάνα στο κοίλωμα της αρχαίας Τετνάτας, η οποία ορθώνεται στο χωριό Καρυά, υπήρχε η Παλιά Σκαμνιά, όπου είχε την Εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Από το χωριό αυτό καταγόταν, μακαριστός μητροπολίτης Σιδηροκάστρου, Ιωάννης.
Ο ναός της Αγίας Τριάδας Σκαμνιάς σώζεται και σήμερα, χάρη στην αγάπη των κατοίκων και στον πολιτιστικό τους σύλλογο. Είναι βυζαντινό κτίσμα και χρονολογείται το έτος 1520. Είναι τρίκλιτη βασιλική, με θαυμάσιες τοιχογραφίες, αγιογραφίες. Χαρακτηριστική είναι μια αγιογράφηση του Κυνοκέφαλου Αγίου Χριστόφορου. Δυστυχώς, όμως, το πέρασμα του χρόνου έφερε και την φθορά των τοιχογραφιών. Πριν από μερικά ο χρόνια ο εξαίρετος δημοσιογράφος της «Ελευθερίας», Ε. Ρηγόπουλος, (τώρα πια συνταξιούχος), σε κάποιο σχόλιό του στην «Ελευθερία», επεσήμανε τη φθορά αυτή του βυζαντινού κτίσματος και την ανάγκη προστασίας, τόσο από τους κατοίκους, όσο και από την αρχαιολογική υπηρεσία.
* Ο Απόστολος Ποντίκας, είναι δάσκαλος, θεολόγος, φιλόλογος, πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών, επιτ. σχολικός σύμβουλος
