Από τον Φιλίπ Μπερνάρ
Εκείνο το βράδυ του Μαΐου, ο κινηματογράφος Odeon στη Λέστερ Σκουέαρ θύμιζε Κάννες. Κόκκινα χαλιά, φωτογράφοι να κυνηγούν τις στάρλετ με τα ντεκολτέ και ένα κοινό γοητευμένο. Όταν έφτασε όμως ο αρχηγός του Κόμματος της Ανεξαρτησίας, Νάιτζελ Φάρατζ και υποσχέθηκε χαμογελώντας ότι «θα ξαναπάρουμε τον έλεγχο της χώρας», έγινε σαφές ότι η πρεμιέρα της ταινίας «Brexit: The movie» θα είχε χαρακτήρα περισσότερο πολιτικής συγκέντρωσης παρά κινηματογραφικής προβολής.
«Θα δείτε, η ζωή μετά θα είναι συναρπαστική!» είπε μια πενηντάχρονη με επίσημο βραδινό γαλάζιο φόρεμα. Μετά το Brexit, εννοούσε φυσικά. Ο σύζυγός της, ο Φίλιπ, εξήγησε στον Γάλλο δημοσιογράφο ότι το διαζύγιο θα είναι συναινετικό. «Ο Ντε Γκολ είχε δίκιο όταν απέρριψε την υποψηφιότητά μας για την ΕΟΚ: Η Ευρώπη δεν ήταν για μας. Έπρεπε να ακολουθήσουμε τη συμβουλή του και να δημιουργήσουμε μια κοινή αγορά με τους Αμερικανούς. Κάναμε λάθος οικογένεια». Άλλοι δεν ήταν τόσο πεισμένοι. «Η καρδιά μου λέει ότι πρέπει να φύγουμε από την ΕΕ, αλλά το κεφάλι μου λέει ότι πρέπει να το σκεφτώ» παραδέχεται ο Κεντ, ένας 50χρονος ορκωτός λογιστής.
Στο κοινό που περιμένει στην ουρά γι' αυτή την ταινία υπέρ του Brexit, ακούς φωνές υπέρ της «ανάκτησης» της βρετανικής κυριαρχίας. «Είμαστε η πιο σύγχρονη δημοκρατική χώρα της Ευρώπης» λέει ένας νέος που δουλεύει στο Σίτι. «Πρέπει να μπορούμε να συντάσσουμε τους νόμους μας, χωρίς την παρέμβαση της Ευρώπης».
Ο συντηρητικός βουλευτής Τζέικομπ Ρις-Μογκ είχε ένα μήνυμα για τους Γάλλους: «Μην ανησυχείτε, θα συνεχίσουμε να πίνουμε claret (σ.σ. όχι μπρούσκο, κόκκινο κρασί)! Το Brexit θα λυτρώσει και τις δύο πλευρές: Οι Βρετανοί θα σταματήσουν να γκρινιάζουν και εσείς θα μπορέσετε να προχωρήσετε!»
Η ταινία έχει γυριστεί από τον Μάρτιν Ντάρκιν και έχει ελευθεριακή έμπνευση. Δεν έχει λέξη για τη μετανάστευση, μόνο μία σειρά από μαρτυρίες που καταγγέλλουν την υφαρπαγή της εξουσίας από μη εκλεγμένους και πλουσιοπάροχα αμειβόμενους γραφειοκράτες των Βρυξελλών. Η ταινία διαπνέεται από νοσταλγία για τη χαμένη βρετανική ισχύ, συγκρίνει τις «καφκικές» διατάξεις της ΕΕ με τα «συρματοπλέγματα» που εμποδίζουν το ελεύθερο εμπόριο και παρουσιάζει την Ένωση ως αποτέλεσμα μιας γαλλογερμανικής συνωμοσίας που αποσκοπεί στο να στερήσει τη Βρετανία από τα οφέλη της νίκης κατά του ναζισμού. «Ας έχουμε λίγη εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Ας εγκαταλείψουμε το φρούριο της ΕΕ!»: Αυτό είναι το μήνυμα της ταινίας, όπου το Brexit παρουσιάζεται ως νίκη των «ταπεινών ανθρώπων» απέναντι στις «πολυεθνικές ελίτ».
Στην πρεμιέρα δεν παρέστη ο Μπόρις Τζόνσον ούτε κάποιο ηγετικό στέλεχος του στρατοπέδου «Vote Leave», του οποίου ηγείται ο πρώην δήμαρχος του Λονδίνου. Οι οπαδοί του Brexit έχουν χωριστεί σε δύο οικογένειες, ανάλογα με το αν υποστηρίζουν ή όχι τον Νάιτζελ Φάρατζ, ο οποίος ζητά εδώ και χρόνια τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος και, τελικά, το πέτυχε. Για τον Τζόνσον και τους συντηρητικούς βουλευτές που υποστηρίζουν το Brexit, ο Φάρατζ είναι ξενόφοβος, αναξιόπιστος και εχθρικός προς τους Τόρις. Ο πρώην δήμαρχος κατόρθωσε να περιθωριοποιήσει τον αρχηγό του Κόμματος της Ανεξαρτησίας και να εξασφαλίσει κρατική χρηματοδότηση για τη δική του εκστρατεία, με τίτλο «Vote Leave». Αυτό είναι το «επίσημο» στρατόπεδο του Brexit, και όχι εκείνο του Φάρατζ με τίτλο «Leave EU».
Υπάρχει και μια άλλη διαχωριστική γραμμή στο στρατόπεδο των «Brexiters» και αφορά τη μετανάστευση. Οι υπερφιλελεύθεροι, όπως ο Ντάγκλας Κάρσγουελ, ο μοναδικός βουλευτής του UKIP, υποστηρίζουν τη μετανάστευση για οικονομικούς λόγους. Οι υπόλοιποι διάκεινται, φυσικά, εχθρικά απέναντι στους μετανάστες. Ανάμεσά τους και ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος πρόσφατα πήρε θέση για το θέμα. «Κατάλαβαν ότι αλλιώς θα έχαναν το δημοψήφισμα» σχολίασε ο Φάρατζ.
Στην περίπτωση που νικήσει το Brexit, ο Φάρατζ ονειρεύεται ένα σχίσμα στο Συντηρητικό κόμμα που θα ενισχύσει τη δική του παράταξη. Η Βρετανία θα γίνει γι΄ αυτόν το «πρώτο ντόμινο», που η πτώση του θα οδηγήσει στην εξαφάνιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν όμως ο Μπόρις Τζόνσον και οι ομοϊδεάτες του αναλάβουν την εξουσία ύστερα από ενδεχόμενη νίκη του Brexit, ο Φάρατζ μπορεί να εξαφανιστεί από τον χάρτη καθώς δεν θα χρησιμεύει πλέον σε κανέναν.
Μέχρι τότε, ο αρχηγός του UKIP χρησιμεύει ως φόβητρο. Το στρατόπεδο υπέρ της ΕΕ είχε σχεδιάσει μία αφίσα που παρουσίαζε έναν μικροσκοπικό Μπόρις Τζόνσον να βγαίνει από το τσεπάκι ενός τεράστιου Νάιτζελ Φάρατζ. Ήταν μία παραλλαγή μιας άλλης αφίσας που συζητήθηκε πολύ στις περυσινές βουλευτικές εκλογές και έδειχνε έναν μικροσκοπικό Εντ Μίλιμπαντ (τον αρχηγό των Εργατικών) να βγαίνει από το τσεπάκι του υπέρμαχου της ανεξαρτησίας της Σκοτίας, Άλεξ Σάλμοντ. Αλλά ο Ντέιβιντ Κάμερον έβαλε βέτο: Οι μετωπικές επιθέσεις απαγορεύονται, ό,τι κι αν συμβεί στο δημοψήφισμα πρέπει την επόμενη ημέρα οι Τόρις να μαζέψουν τα κομμάτια τους.
(Πηγή: Le Monde)
* O Φιλίπ Μπερνάρ είναι ανταποκριτής της Le Monde στο Λονδίνο.
