Του Άγγελου Γ. Αγοραστού, διδάκτορα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
" ... Ρίχνετε καταπάνω τους λόγχες και σπαθιά και δοξάρια και κοντάρια. Και να λογαριάζετε πως κυνηγάτε κοπάδι από αγριογούρουνα, για να καταλάβουν οι άπιστοι πως δεν δίνουν μάχη με άλογα ζώα σαν κι αυτούς, αλλά με κυρίους και αφέντες κι απογόνους ΕΛΛΗΝΩΝ και ΡΩΜΑΙΩΝ ..."
Αυτόπτης μάρτυρας της κοσμοϊστορικής κατάληψης της Κωνσταντινούπολης ο Γ. Φραντζής, δίπλα στον Βασιλιά του, περιγράφει τις τελευταίες ώρες της χιλιόχρονης Αυτοκρατορίας μας και τις απέλπιδες προσπάθειες του Κωνσταντίνου να σώσει κάτι που είχε ήδη χαθεί προ πολλού. Η Κωνσταντινούπολη δεν έπεσε σε μία μέρα. Όπως ακριβώς δεν ξυπνήσαμε ένα πρωινό του 2009 και είπαμε: σήμερα θα χρεοκοπήσουμε. Χρεοκοπούσαμε επί 4 δεκαετίες ξοδεύοντας τα δανεικά των Ευρωπαίων αντί να φτιάχνουμε υποδομές. Επί 200 συνεχή χρόνια έπεφτε η Πόλη. Δεν ήταν τόσο οι μεγάλες στρατιωτικές ήττες στο Ματζικέρτ της Αρμενίας το 1071, ούτε στον Μυριοκέφαλο της Φρυγίας το 1176 όπου χάθηκαν πολλά εδάφη με Ελληνικούς πληθυσμούς. Ούτε η οικονομική κατάρρευση λόγω του ότι το Βυζάντιο παρέδωσε τομείς - κλειδιά της οικονομίας όπως το εμπόριο και τη συλλογή δασμών σε δυτικούς επιχειρηματίες και άπληστους ευγενείς καταστρέφοντας τη μεσαία τάξη, τη ραχοκοκκαλιά της οικονομίας του, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα με τους φόρους και τα χαράτσια για να συντηρηθεί το τέρας της αργομισθίας και διαφθοράς που αποκαλούμε κατ' ευφημισμό “Κράτος”.
Έπαιξαν και τα προηγούμενα το ρόλο τους. Αλλά η βασική αιτία ήταν η βαθιά κοινωνική παρακμή. Όχι κρίση, η κρίση είναι κάτι το προσωρινό. Η παρακμή είναι κάτι το βαθύτερο, μόνιμο. Οι ανώτατοι αξιωματούχοι δεν δίσταζαν να ξεπουλήσουν τα πάντα στον εχθρό για προσωπικά οφέλη, οι κληρικοί έκαναν όργια με ανήλικες κοπέλες, οι νέοι κλείνονταν στα μοναστήρια για να αποφύγουν τη στράτευση. Ο ίδιος ο Αυτοκράτορας συνομιλώντας με τον Φραντζή εκφράζονταν με πικρία λέγοντας ότι γύρω από τον θρόνο, που κλονιζόταν, δεν βρισκόταν ούτε ένας ειλικρινής σύμβουλος, καθώς όλοι επιζητούσαν το ατομικό τους συμφέρον. Χαρακτηριστικό της φιλαυτίας ήταν ότι ακόμη και τις τελευταίες ώρες, όταν τα τείχη είχαν γκρεμισθεί από τους βομβαρδισμούς και ανοίγονταν παντού ρήγματα, τα οποία χρειάζονταν άμεση επισκευή, οι πολίτες ούτε σ' αυτή την ύστατη ώρα δεν πείθονταν να παράσχουν τα αναγκαία υλικά και την εργασία αν δεν πληρώνονταν πρώτα! Απλά εκείνο το μεσημέρι της Τρίτης 29 Μαΐου του 1453 επισφραγίσθηκε το αναπόφευκτο.
Αυτές τις ημέρες, στην κατεχόμενη Κωνσταντινούπολη διοργανώνονται εορτές και αναπαραστάσεις της αλώσεως. Αυτές τις μέρες, η κυβέρνησή μας, βρίσκεται σε συζητήσεις με Τούρκο επιχειρηματία που έδειξε ενδιαφέρον να αγοράσει μία τηλεοπτική άδεια για την Ελληνική επικράτεια. Ίσως κάποια στιγμή δούμε καλεσμένους στη γιορτή των Μογγόλων κανέναν Φίλη, κανέναν Μπουτάρη, καμία Ρεπούση κ.λπ. Όπως οι Βυζαντινοί αξιωματούχοι που λέγαμε πριν.
Η κοσμοϊστορική αξία τέτοιων συμβάντων σπάνια γίνεται αντιληπτή ή υποτιμάται από τους ανθρώπους που είναι παρόντες. Ο Γεώργιος Φραντζής όμως, μέσα από τα γραφόμενά του δείχνει ότι έχει συνείδηση της σημασίας του γεγονότος που βίωσε και των συνεπειών του στην πορεία της ανθρωπότητας.
"... Ύστερα ανεβήκαμε στα άλογά μας, βγήκαμε από τα ανάκτορα και κάναμε επιθεώρηση στα τεί¬χη για να ενθαρρύνουμε τους φρουρούς που κρα¬τούσαν άγρυπνοι τις θέσεις τους. Εκείνη τη νύχτα όλοι βρίσκονταν στα τείχη και τους πύργους, ενώ είχαμε κλείσει προσεκτικά όλες τις πύλες ώστε να μην μπορεί να μπει ή να βγει κανένας. Όταν φτά¬σαμε στην Καλιγαρία, την ώρα που λαλούσαν για πρώτη φορά τα κοκόρια, ξεπεζέψαμε και ανεβή¬καμε στον πύργο ... Οι Τούρκοι άρχισαν με μεγάλη σφοδρότητα και ορμή την επί¬θεση τη στιγμή που λαλούσαν τα κοκόρια για δεύ¬τερη φορά, χωρίς να δώσουν κανένα σύνθημα, όπως είχαν κάνει τις προηγούμενες φορές ... Οι νεκροί ήταν πολλοί και από τις δυο πλευρές, ιδίως όμως από το εχθρικό στρα-τόπεδο ... Οι δικοί μας έκαιγαν τις ε¬χθρικές πολεμικές μηχανές με το «υγρό πυρ», γκρέμιζαν τις σκάλες με όσους βρίσκονταν πάνω τους και σκότωναν αυτούς που επιχειρούσαν να ανεβούν στα τείχη με μεγάλες πέτρες, ακόντια, πυροβόλα και τόξα ... Οι σκληρότερες μάχες έγιναν στις πύλες, όπου οι αντίπαλοι συγκρούονταν με τα σπαθιά στα χέρια και οι νεκροί ήταν αμέτρητοι. Όταν η παράταξη μας άρχισε να υποχωρεί, τότε πετάχτηκαν μπρο¬στά ο Θεόφιλος Παλαιολόγος και ο Δημήτριος Καντακουζηνός, δύο γενναίοι άντρες που έτρε¬ψαν τους αγαρηνούς σε φυγή, τους γκρέμισαν κά¬τω από τα τείχη και τους σκόρπισαν ... Καθώς συνέ¬βαιναν αυτά, ακούστηκαν φωνές από μέσα, από έξω και από το μέρος του λιμανιού: «Έπεσε το φρούριο. Στους πύργους στήθηκαν σημαίες και λάβαρα». Οι φωνές αυτές έτρεψαν σε φυγή τους δικούς μας, ενώ έδωσαν καινούριο θάρρος στους εχθρούς που άρχισαν να ανεβαίνουν στα τείχη άφοβα και με αλαλαγμούς χαράς ... Όταν ο δυστυχισμένος αυτοκράτορας και δε¬σπότης μου είδε αυτό το θέαμα, παρακαλούσε το Θεό με δάκρυα στα μάτια και παρακινούσε τους στρατιώτες να φανούν γενναίοι. Δυστυχώς, όμως, δεν υπήρχε πλέον καμιά ελπίδα βοήθειας ή συ¬μπαράστασης. Τότε τσίγκλησε το άλογό του, έφτα¬σε στο σημείο από όπου οι εχθροί έμπαιναν στην πόλη και ρίχτηκε πάνω τους ... Στην πρώτη του επίθεση τους γκρέμισε όλους κάτω από τα τείχη, πράγμα που φάνηκε σαν θαύμα σε όσους το είδαν. Μουγκρί¬ζοντας σαν λιοντάρι και κρατώντας το σπαθί στο δεξί του χέρι, έσφαξε τόσους πολλούς Τούρκους ώστε το αίμα έτρεχε σαν ποτάμι από τα χέρια και τα πόδια του. Ο Φραγκίσκος Τολέντο, φάνηκε ανώτερος ακόμα και από τον Αχιλλέα. Πολεμώντας στα δεξιά του αυτοκράτορα, κομμάτιαζε τους εχθρούς με δόντια και με νύχια. Το ίδιο έκανε και ο Θεόφιλος Πα¬λαιολόγος … Οι στρατιώτες μας πολέμησαν με μεγάλη γενναιότητα και στο τέλος έπεσαν νεκροί, αφού προηγουμένως είχαν προξενήσει τεράστιες απώλειες στους ε¬χθρούς ... Έτσι οι Τούρκοι έγιναν κύριοι της Κωνσταντι¬νούπολης την Τρίτη 29 Μαΐου 1453, στις δυόμισι το μεσημέρι ... Άρπαζαν και αιχμαλώτιζαν όσους έβρισκαν μπροστά τους, έσφαζαν όσους επιχει¬ρούσαν να αντισταθούν και σε ορισμένα μέρη δε διακρινόταν η γη από τα πολλά πτώματα που ήταν πεσμένα κάτω. [Απόσπασμα από το βιβλίο του Γεώργιου Φραντζή "Η Πόλις εάλω - Το χρονικό της πολιορκίας και η Άλωση της Κωνσταντινούπολης", Εκδόσεις Λιβάνη, 1993]
