Από τον Θανάση Μάργαρη
«Η ενηλικίωση είναι το πτώμα
της χαμένης μας παιδικότητας»
Brian Aldiss
Η μηχανή ξεκίνησε με ένα ελαφρύ τράνταγμα. Ο ήχος της οξύς, διαπεραστικός, μετέτρεπε τις σκέψεις μου σε απλό ψίθυρο. Το απότομο κούνημα και ο κραδασμός έγιναν σιγά σιγά ένα ρυθμικό λίκνισμα, μια ατσάλινη κούνια με αόρατο αναβάτη.
Και ενώ ο χρόνος, με μια διαρκή κίνηση, οδεύει τάχιστα προς το παρελθόν, με προσδοκίες προσέγγισης και μια διάθεση ονειρικής μεταλλαγής. Με μια μηχανή προγραμματισμένη σε χρονικούς διαύλους και μονοπάτια διαδρομών στο μέλλον και στο παρελθόν, το ταξίδι μοναδικό, ανελέητο, βασανιστικό, με απρόβλεπτη διαδρομή και προοπτική.
Προσπαθώντας να κωδικοποιήσω με μια λανθάνουσα τακτική το εύρος της προσπάθειας, προβάλλω τις σκέψεις μου με μια ημερολογιακή προσέγγιση, αβέβαιη και κατακερματισμένη. Όταν οι τρανταγμοί σταματούν, οι αριθμοί προσεγγίζουν με σχετική ακρίβεια, τη χρονική καταπακτή και την αόρατη διακτίνιση στον επιλεγέντα χρόνο.
ΜΑΗΣ 1963 – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (ΠΛΑΤΕΙΑ ΝΑΒΑΡΙΝΟΥ)
Όταν βρέθηκα εκείνο το βράδυ, σ’ εκείνο το χώρο, σ’ εκείνο τον εφιάλτη, σ’ εκείνο το γεγονός, το ανήκουστο, το παράλογο, προσπάθησα να ξεδιαλύνω τις σκέψεις μου, το λόγο του ταξιδιού, το παράνομο της αλλαγής που προετοίμαζα, την κλοπή της μηχανής και ίσως τους διώκτες που προσπαθούν να εντοπίσουν τη διαδρομή μου και το ανίερο σχέδιο.
Η δολοφονία, που σε λίγες στιγμές θα ήταν γεγονός, έπρεπε να αποτραπεί, παρά τις όποιες επιπτώσεις στη δομή του μέλλοντος. Ο εξαίρετος επιστήμονας, ειρηνιστής, ακτιβιστής Γ.Λ. όλα αυτά τα χρόνια, έγινε εμμονή και στόχος. Έπρεπε οπωσδήποτε να συμβάλλω σε ανατροπή γεγονότων με αλλαγή του καμβά της ιστορίας.
Άλλωστε κατά το συγγραφέα Pascal Mercier («Νυχτερινό τραίνο για τη Λισαβόνα») που εμφαντικά επισήμανε και ήταν η αφορμή και η αιτία αυτής της παράνομης παρέκκλισης, «όταν η δικτατορία είναι γεγονός, η επανάσταση είναι καθήκον».
Γνώστης των ετών που θα ακολουθούσαν, δραπέτευσα στο χρόνο μιας επικίνδυνης διαδρομής με σκοπό την αποτροπή της δολοφονίας, χωρίς να υπολογίσω την αλληλουχία των γεγονότων.
Όταν έφθασα στη Διαγώνιο, ο Γ.Λ. προσπαθούσε να διασχίσει το οδόστρωμα μέσα σε ένα καταιγισμό φωνών του φασιστικού πλήθους και των συντρόφων του της απέναντι πλευράς.
Προσπάθησα να αποτρέψω το «γεγονός» που διαμόρφωνε η ιστορία. Ακινητοποιήθηκα αίφνης στο χώρο μιας αόρατης απαγωγής. Το βουητό του οχήματος με συνέφερε, όταν συνειδητοποίησα τη στάση μου, τα δεσμά και το βλοσυρό ύφος των διωκτών μου.
Επιστροφή στο μέλλον λοιπόν με συνέπειες αυστηρά προσωπικές και απρόβλεπτες. Η πραγματικότητα, μια προσέγγιση στο μέλλον, στην αφετηρία εκκίνησης, όπου η αλλαγή, μια δυστοπία χωρίς προοπτική.
* Σημείωση του συγγραφέα:
Το διήγημα είναι βασισμένο στην ταινία «Ζ» του Κώστα Γαβρά και στο ομώνυμο μυθιστόρημα-ντοκιμαντέρ του Βασίλη Βασιλικού. Αφορά στη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη στις 22 Μαΐου 1963.
