Γράφει ο Ηλίας Κανέλλης
Το περασμένο καλοκαίρι, έληξε η θητεία της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα - Καμμένου με ένα ακόμα μνημόνιο, το τρίτο, το οποίο επιβεβαίωνε ότι η χώρα συνέχιζε να χρειάζεται τη στήριξη των εταίρων και δανειστών για να μην καταρρεύσει. Ήταν το αποτέλεσμα μιας άφρονος πολιτικής επτά μηνών, που είχε ακολουθήσει μια άφρονα πολιτεία στην αντιπολίτευση πολλών χρόνων. Το τρίτο μνημόνιο ήρθε έπειτα τη διχαστική περιπέτεια του δημοψηφίσματος που απομόνωσε μέσω των capital controls οικονομικά τη χώρα.
Το τρίτο μνημόνιο έθετε στην Ελλάδα την υποχρέωση να προχωρήσει αμέσως σε λήψη συγκεκριμένων μέτρων, προκειμένου να αξιολογηθεί γι’ αυτά από τους «θεσμούς» (όπως πλέον λέγονταν οι επιτηρητές μας) και να αποκατασταθεί μια ομαλή ροή χρηματοδότησης της οικονομίας, προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις της εξόδου από την έκτακτη κατάσταση στην οποία βρισκόμασταν. Μάταιες ελπίδες. Η νέα κυβέρνηση Τσίπρα - Καμμένου συνέχισε να πολιτεύεται με τον τρόπο που γνώριζε: παρατείνοντας την εκκρεμότητα, διαπραγματευόμενη σπρώχνοντας προς τα πίσω την αξιολόγηση και ελπίζοντας σε κάποια νέα μεγάλη κρίση η οποία θα επέτρεπε την αθέτηση των συμφωνηθέντων, μερική ή και γενική.
***
Για να είμαστε ειλικρινείς, τα στοιχεία μιας έκτακτης ευρωπαϊκής κρίσης υπήρχαν εν σπέρματι και γιγαντώνονταν μέρα με τη μέρα. Τα ενέτειναν και οι χειρισμοί της ελληνικής κυβέρνησης στο προσφυγικό πρόβλημα, η αλματώδης αύξηση των προσφύγων και των μεταναστών που έρχονταν στην Ελλάδα, με προορισμό την Ευρώπη ήταν αποτέλεσμα και αυτών των χειρισμών.
Εξαρχής, η κυβέρνηση είχε διαχειριστεί το πρόβλημα των προσφύγων σύμφωνα με την αριστερή ρητορική: «όπου γης και πατρίς». Στην πράξη, αυτό σήμαινε διευκόλυνση των εισερχομένων να αποκτήσουν χαρτιά χωρίς πολλούς ελέγχους και ιδιαίτερες διαδικασίες και, σύντομα, να αναχωρήσουν για την Ευρώπη. Κι όταν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνέδεσαν τις ανεξέλεγκτες ροές με την ισλαμιστική τρομοκρατία, η ελληνική κυβέρνηση θεώρησε ότι ήταν η χρυσή ευκαιρία να μετατρέψει τους πρόσφυγες σε διαπραγματευτικό εργαλείο. Η πολιτική της κυβέρνησης ουσιαστικά συμπυκνωνόταν στην απειλή του Πάνου Καμμένου, στην αρχή της πρώτης θητείας του στο υπουργείο Αμύνης: βοηθήστε μας, αλλιώς θα γεμίσουμε με τζιχαντιστές την Ευρώπη.
Αλλά, πλέον, τα πράγματα είχαν αλλάξει. Οι Ευρωπαίοι είχαν μάθει να φυλάγονται από την ελληνική κουτοπονηριά. Και οδήγησαν σιγά σιγά στο κλείσιμο των βόρειων συνόρων που, σε συνδυασμό με τη φύλαξη του Αιγαίου από το ΝΑΤΟ, τη FRONTEX ή και τους Τούρκους και με την ανάθεση του ανθρωπιστικού έργου στις ΜΚΟ, μετέτρεψαν το προσφυγικό από ευρωπαϊκό σε αμιγώς ελληνικό πρόβλημα (τουλάχιστον για τους πληθυσμούς που εγκλωβίστηκαν στη χώρα μας).
***
Στο μεταξύ, όμως, η δεύτερη κυβέρνηση Τσίπρα - Καμμένου αγόρασε, ακόμα μια φορά, αρκετό χρόνο για να τον ξοδέψει «διαπραγματευόμενη». Ο χρόνος αυτός, όμως, τώρα τελείωσε. Η χώρα ξεμένει ακόμα μια φορά από ρευστό, αλλά αυτή τη φορά δεν διαφαίνεται δυνατότητα υπέρβασης των υποχρεώσεών της. Τα μέτρα των 5,6 δισ. ευρώ, έτσι όπως έχουν εξειδικευτεί από Τσακαλώτο και Κατρούγκαλο, θα διαλύσουν ό,τι απέμεινε από την οικονομία. Το επιπλέον πακέτο των 3,6 δισ., που ζητεί το ΔΝΤ, σημαίνει ότι οι δανειστές νίπτουν τας χείρας τους αν η ύφεση συνεχιστεί στην Ελλάδα για ακόμα τρία χρόνια.
Οι δανειστές δεν ανησυχούν πλέον καθόλου για τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Ό,τι κι αν γίνει εδώ, εκεί δεν επηρεάζονται. Άλλωστε, υπάρχει πάντα η εγγύηση του υπερταμείου χρέους, το οποίο προβλέπεται στο τρίτο μνημόνιο και το οποίο θα διαχειρίζεται τη δημόσια περιουσία, ενώ και ο ελληνικός προϋπολογισμός έχει εκχωρηθεί στον μηχανισμό έκτακτων μέτρων. Η χώρα δεν διαθέτει πλέον ούτε εθνική ανεξαρτησία ούτε ευρωπαϊκό στάτους – με κλειστά σύνορα και με capital controls.
Αλλά αντιμέτωπη ακόμα μια φορά με τα βράχια, η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει να αρνείται να κυβερνήσει. Στην ουσία, το μόνο για το οποίο ενδιαφέρεται είναι πώς θα εξασφαλίσει την παραμονή στην εξουσία και τη νομή του κράτους. Το θέμα είναι τι θα συμβεί αν, πιεσμένη από τις εξελίξεις, δεν καταφέρει να κλείσει η αξιολόγηση ούτε στο Eurogroup της επόμενης Δευτέρας (όπου εκτός απίθανου προόπτου, σύμφωνα με τις χθεσινοβραδινές εκτιμήσεις κύκλων της τρόικας, η εκκρεμότητα θα συνεχιστεί).
Ο πρωθυπουργός, ήδη, έκανε μεγαλοβδομαδιάτικα μια δήλωση ότι οι εταίροι μάς σπρώχνουν στη δραχμή. Η κυβέρνηση ήδη έχει υιοθετήσει την ατζέντα της υποτιθέμενης έμφασης στην εθνική ανεξαρτησία, ενώ η πασχαλινή γειτνίαση Τσίπρα-Καμμένου στέλνει μήνυμα ότι τους δύο εταίρους τους ενώνουν πολλά – όχι μόνο το κιτς της εξουσίας.
Το σκηνικό μιας νέας κρίσης ήδη στήνεται από τον Αλέξη Τσίπρα και τους συνεργάτες του. Οι εχθροί ήδη έχουν επινοηθεί. Η κυβέρνηση δεν μπορεί να σταθεί πλέον άλλο. Θα επιδίωκε ευρύτερη πολιτική συμμαχία, αλλά αυτή θα ήταν καταστροφική για τα κόμματα που θα την προσέφεραν. Το πιθανότερο, λοιπόν, είναι να δημιουργήσει συνθήκες τεχνητής πόλωσης και μια νέα κρίση, αυτή τη φορά με την απειλή της δραχμής. Στόχος, να μην πληρώσει τις συνέπειες της καταστροφικής πολιτικής που ήδη άσκησε.
Αλλά με την Ευρώπη θωρακισμένη απέναντι στην Ελλάδα, και με το τεράστιο αγκάθι του δημοψηφίσματος στη Βρετανία, μια τέτοια πολιτική είναι παιχνίδι με τη φωτιά. Αν η Βρετανία βρεθεί εκτός Ευρώπης, η ΕΕ δεν θα έχει σε τίποτα να οδηγήσει ατιμωτικά την Ελλάδα στην εθνική της μοναξιά. Υπό τις δεδομένες παγκόσμιες συνθήκες, μια τέτοια εξέλιξη ισοδυναμεί με εθνική καταστροφή.
Προσδεθείτε, η νέα κρίση θα έχει πολλές αναταράξεις – και πιθανόν, σε λίγους μήνες, τίποτα να μην θυμίζει την Ελλάδα της μεταπολίτευσης. Και το επίπεδο της ζωής μας και η ελευθερία και η δημοκρατία και η ασφάλεια των Ελλήνων πολιτών μπορεί να είναι το βαρύ τίμημα της επόμενης περιόδου αβεβαιότητας για τη χώρα που, εκτός Ευρώπης, θα βρεθεί στον γκρεμό. Μακάρι να βγω ψεύτης.
