ΚΙ ενώ απομένουν μόλις δύο εβδομάδες για την εκλογική μάχη της 25ης Ιανουαρίου, οι ...βιαστικοί προσπαθούν να απαντήσουν από τώρα σε ερωτήματα του τύπου: τι ποσοστό θα χρειαστεί το πρώτο κόμμα για να διαθέτει αυτοδυναμία; Αν αυτό δεν συμβεί, ποιοι είναι οι πιθανοί συνδυασμοί κυβερνητικών συνεργασιών; Υπάρχει κίνδυνος να πάμε και σε νέα εκλογική αναμέτρηση;
Η αλήθεια είναι ότι ο ισχύων εκλογικός νόμος είναι αρκετά περίπλοκος. Ενώ δηλαδή δίνει απλόχερα 50 έδρες στο κόμμα που θα έρθει πρώτο (ακόμη και με διαφορά μίας ψήφου από το δεύτερο), η κατάκτηση της αυτοδυναμίας συναρτάται και από άλλους παράγοντες. Και κυρίως, από το πόσα κόμματα θα μπουν στη Βουλή και κατ' επέκταση πόσα και με τι ποσοστό (συνολικά) θα μείνουν εκτός αυτής.
Ένα παράδειγμα: Σε μια 6κομματική Βουλή (αν δηλαδή 6 κόμματα καταφέρουν να υπερβούν το όριο εισόδου του 3%), τότε το πρώτο κόμμα μπορεί να πιάσει τις 151 έδρες ακόμη και με ποσοστό κοντά στο 37%, έχοντας μια απόσταση 4-5 μονάδων από το δεύτερο και με το συνολικό ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων να ανέρχεται στο 8%.
(Εδώ πρέπει να σημειώσουμε το εξής: αν φαντάζει υψηλό το ποσοστό του 37% σε σχέση με τα ποσοστά που εμφανίζουν τα κόμματα στις δημοσκοπήσεις, πρέπει να λάβετε υπόψη ότι στις δημοσκοπήσεις υπολογίζεται και η ψήφος των αναποφάσιστων, που στις περισσότερες ξεπερνούν το 10%. Σε μια τέτοια περίπτωση το σύνολο των ποσοστών των κομμάτων είναι κάτω από 90%, αφού δεν γίνεται αναγωγή στα έγκυρα. Στην κάλπη όμως δεν «υπάρχουν» αναποφάσιστοι...)
Αν τώρα, ένα έβδομο κόμμα μπει στη Βουλή, ακόμη και αν η διαφορά των 5 μονάδων μεταξύ των δύο πρώτων κομμάτων διατηρηθεί (στα ίδια μάλιστα επίπεδα, δηλ. 37% έναντι 32%), τότε η αυτοδυναμία χάνεται, αφού οι έδρες του πρώτου πέφτουν στις 147. Σε μια μάλιστα 8κομματική Βουλή και με τα ίδια ποσοστά για τους δύο πρώτους, τότε η αυτοδυναμία απομακρύνεται 3 επιπλέον έδρες (144 το πρώτο κόμμα). Αντιθέτως, σε μια 5κομματική Βουλή, το 37% αρκεί στο πρώτο κόμμα για να κατακτήσει τις 151 έδρες, ακόμη και αν μειωθεί η διαφορά του από το δεύτερο στις 3,5 μονάδες.
* * *
ΤΟ μπόνους των 50 εδρών, καθορίζει σε μέγιστο βαθμό και τα περιθώρια των συνεργασιών. Το απόλυτο πλεονέκτημα έχει σ' αυτή την περίπτωση το πρώτο κόμμα. Αφού, ακόμη και αν δεν εξασφαλίσει αυτοδυναμία, και καταλάβει π.χ. 140-145 έδρες (εκ των οποίων οι 50 ως «δώρο» του εκλογικού νόμου), για να υπάρξει κυβέρνηση χωρίς τη συμμετοχή του, θα πρέπει σχεδόν όλα τα κόμματα που θα διαβούν το κατώφλι του 3% να συμφωνήσουν, είτε μετέχοντας, είτε ανεχόμενα μια κυβέρνηση συνεργασίας, αποκλείοντας τον νικητή των εκλογών. Αντιθέτως, το πρώτο κόμμα θα έχει το προνόμιο να μπορεί να συνεννοηθεί με περισσότερα του ενός κόμματα, ή ακόμη και με όλα, αφού κάθε κόμμα που ξεπερνά έστω και κατ' ελάχιστο το όριο εισόδου στη Βουλή, εκλέγει αυτόματα 7 βουλευτές. Επομένως, αν το πρώτο κόμμα έχει εκλέξει 145, θεωρητικά μπορεί να καλύψει την απόσταση μέχρι την αυτοδυναμία, ακόμη και με μια επιλογή ανάγκης.
Φυσικά θα υπάρξουν και κόμματα τα οποία καταλαμβάνοντας μεγαλύτερα ποσοστά θα διαθέτουν περισσότερες έδρες. Π.χ., εκλογική δύναμη 5% μεταφράζεται σε 13 έδρες, ενώ για κάθε αύξηση του ποσοστού κατά μία μονάδα οι έδρες του κόμματος αυξάνονται κατά τρεις (με 6% στις 15, με 7% στις 18%, με 8% στις 21 κ.ο.κ.). Σ' αυτήν περίπτωση μια κυβερνητική συνεργασία θα διαθέτει ισχυρότερη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Στην περίπτωση τέλος που το πρώτο κόμμα πλησιάσει, αλλά δεν κατακτήσει την αυτοδυναμία (π.χ. να φτάσει τις 145 έδρες) και ναυαγήσει ή δεν γίνει ουσιαστική προσπάθεια εξεύρεσης λύσης συνεργασίας, τότε είναι πολύ πιθανό να ξαναπάμε σε εκλογές. Τουλάχιστον ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει αποκλείσει αυτή την πιθανότητα.
Δ.Χατζ.
