Του Δρ Αργύρη Β. Ντόβα
τ. Διευθυντή Β΄ Παθολογικής Κλινικής Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας και Παθολογικής Κλινικής ΕΣΥ Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας.
Η όψη των νυχιών αντικατοπτρίζει, εκτός των άλλων, την γενικότερη κατάσταση της υγείας του ανθρώπινου οργανισμού. Το έντονο ενδιαφέρον για καθαριότητα και περιποίηση των νυχιών, θα πρέπει να συνοδεύεται και από αυξημένη εγρήγορση και επιφυλακή, ώστε στην περίπτωση που εμφανιστούν αλλαγές στην εικόνα, στο χρώμα και στην υφή τους, να αρχίζει ο ερευνητικός έλεγχος για τη διαπίστωση τυχόν υποκείμενης νόσου ή πάθησης, που ευθύνεται για αυτή την αλλαγή.
Η επισκόπηση και προσεκτική εξέταση των νυχιών δίνει πλήθος πληροφοριών για την κατάσταση της υγείας του οργανισμού του κάθε ανθρώπου. Παθήσεις των νεφρών, της καρδιάς, του ήπατος, του παγκρέατος και του θυρεοειδούς, συχνά παρουσιάζουν συμπτώματα και κλινικά «σημεία» στην περιοχή των νυχιών. Λευκά σημάδια με γραμμώσεις, μαυρισμένα ή πρασινωπά νύχια, ενδέχεται να κρύβουν πληροφορίες για τυχόν υποκείμενες ασθένειες.
Αύξηση των νυχιών: Τα νύχια των χεριών μεγαλώνουν πιο γρήγορα από τα νύχια των ποδιών, ειδικότερα στο χέρι που χρησιμοποιείται περισσότερο (δεξιόχειρας ή αριστερόχειρας). Τα νύχια των χεριών μεγαλώνουν 0.1 mm κάθε μέρα, ενώ τα νύχια των ποδιών αυξάνονται 1 mm κάθε μήνα.
Ο ρυθμός αύξησης των νυχιών εξαρτάται από:
α) την ηλικία,
β) την εποχή του χρόνου,
γ) το επίπεδο ενασχόλησης και
δ) την κληρονομικότητα. Τα νύχια των γυναικών αυξάνονται λιγότερο γρήγορα έναντι των ανδρών (εξαιρείται η περίοδος της εγκυμοσύνης). Η αύξησή τους είναι ταχύτερη το Χειμώνα και το Καλοκαίρι.
Κλινικά συμπτώματα και «σημεία»: Τα νύχια, αν και αποτελούν μέρος της επιδερμίδας του σώματος, εμφανίζουν ανεξάρτητα συμπτώματα και κλινικά «σημεία». Οι αλλοιώσεις των νυχιών δυνατόν να δώσουν σημεία: μικροβιακής λοίμωξης (σταφυλόκοκκος), φλεγμονής (μύκητες), καθώς και πολλών συστηματικών νοσημάτων (π.χ. των νεφρών, της καρδιάς, του δέρματος, όπως π. χ. η πέμφυγγα, η ψωρίαση). Τα συστηματικά νοσήματα δυνατόν να προκαλέσουν μεταβολές στην εμφάνιση, στην ανάπτυξη, στο σχήμα (πληκτροδακτυλία, κοιλονυχία κ.α. ), στο χρώμα (κίτρινα, μαύρα νύχια), καθώς και στον μεταβολισμό των νυχιών (αγγειϊτιδες, τηλεαγγειεκτασίες, υπερκεράτωση ). Οι δερματολογικές παθήσεις, σε ποσοστό 10 % μπορούν να διαγνωστούν από την εξέταση των νυχιών.
Από τι επηρεάζονται τα νύχια: Τα νύχια επηρεάζονται από:
α) από τα διάφορα χρόνια νοσήματα ( καρδιακά, νεφρικά, αναπνευστικά, ηπατικά κ.τ.λ. ), β) τις διατροφικές συνήθειες,
γ) τη χρήση φαρμάκων,
δ) τους τραυματισμούς,
ε) τα εμπύρετα νοσήματα,
στ) τις μυκητιασικές λοιμώξεις ( αποτελούν το 50 % των ασθενειών των νυχιών ), ζ) την πάροδο των ετών, και
η) τα μελανώματα, τα οποία σπάνια σχηματίζονται και μεγεθύνονται κάτω από την επιφάνεια των νυχιών.
Παθολογικές καταστάσεις των νυχιών:
1) Εύθραυστα νύχια. Τόσο τα νύχια όσο και το εξωτερικό περίβλημά τους αποτελούνται από κερατίνη. Η ποιότητα της κερατίνης είναι γενετικά καθορισμένη και διαφέρει από άτομο σε άτομο. Εκτός από τα φυσιολογικά εύθραυστα νύχια, υπάρχουν κάποιες παθολογικές αιτίες , όπως είναι η έλλειψη σιδήρου και βιταμινών ( κυρίως A και D ) ή προβλήματα του θυρεοειδή αδένα, που μπορούν να προκαλέσουν ευθραυστότητα. Εκτός από τις παραπάνω συχνές αιτίες, τα νύχια γίνονται εύθραυστα ακόμη λόγω της λήψης ορισμένων φαρμάκων, ορμονών ή λόγω σοβαρών λοιμώξεων. Υπάρχουν επίσης δερματολογικές παθήσεις, όπως: η ψωρίαση, η μυκητίαση, ο ομαλός λειχήνας και άλλες, που προκαλούν ευθραυστότητα.
2) Πληκτροδακτυλία: Εμφανίζεται στις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, στις νεοπλασίες των πνευμόνων, στα χρόνια αποφρακτικά νοσήματα των πνευμόνων, στην κίρρωση του ήπατος, στις συγγενείς καρδιοπάθειες, στην ενδοκαρδίτιδα και στις συγγενείς αρτηριοφλεβώδεις αναστομώσεις.
Η πληκτροδακτυλία προκαλείται από πάχυνση του μαλακού ιστού, που βρίσκεται κάτω από το περιφερικό τμήμα της ονυχοφόρου φάλαγγας, με αποτέλεσμα την πορώδη σύσταση και πάχυνση της φάλαγγας αυτής. Οι παραπάνω παθολοανατομικές διεργασίες έχουν σαν τελικό αποτέλεσμα την εμφάνιση της πληκτροδακτυλίας των νυχιών ( δηλαδή τα νύχια έχουν την εμφάνιση «τύμπανου» ή «πλακών ρολογιού» ).
3) Κοίλανση των νυχιών: Συνοδεύει τις αναιμίες από έλλειψη σιδήρου (σιδηροπενική αναιμία ), τον Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο ( ΣΕΛ ) και τοπικά τραύματα.
4) Ονυχόλυση ή Λύση των νυχιών. Είναι απώλεια του μέρους των νυχιών που συνήθως αρχίζει από το ελεύθερο άκρο των νυχιών και συνεχίζεται προς τη βάση του νυχιού. Συνοδεύει παθήσεις, όπως είναι: η ψωρίαση, η τοπική μυκητιασική λοίμωξη, ο υποθυρεοειδισμός, η σαρκοείδωση , οι τραυματισμοί στην περιοχή του νυχιού, καθώς οι παθήσεις του συνδετικού ιστού ( ΣΕΛ και άλλες ).
5) Ονυχοσχιστία. Διάσπαση (σχάση) σαν πέταλο της επιφάνειας των νυχιών , που προκαλείται από τη χρήση μη κατάλληλων απορρυπαντικών και ύδατος.
6) Εντύπωμα νυχιών. Συνοδεύει την ψωρίαση και την περιγεγραμμένη αλωπεκία.
7) Γραμμές BEAU. Είναι γραμμώσεις, οι οποίες διατρέχουν παράλληλα το νύχι, από τη μία άκρη στην άλλη. Παρατηρούνται σε κάθε σοβαρή συστηματική νόσο, η οποία διαταράσσει τον μεταβολισμό των νυχιών. Επίσης, δυνατόν να παρατηρηθούν στην πέμφυγα, στη χορήγηση β- αναστολέων , σε τραυματισμούς της περιοχής του νυχιού, σε φάρμακα χημειοθεραπείας, σε κακή θρέψη και στη νόσο Kawasaki. Η αλλοίωση αυτή των νυχιών περιγράφηκε το 1846 από τον Γάλλο γιατρό Joseph Honore Simon Beau ( 1806 – 1865 ).
8) Λευκονυχία. Οφείλεται σε μειωμένη αγγειακή παροχή στο υπόστρωμα των νυχιών. Εμφανίζεται σε περιπτώσεις κίρρωσης του ήπατος (ποσοστό 80 %), Σ. διαβήτη, υπερθυρεοειδισμού, συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας, καθώς και στις μεγάλες ηλικίες.
9) Κίτρινα νύχια. Εμφανίζονται σε περιπτώσεις: μυκητίασης, ψωρίασης, ανοανεπάρκειας (AIDS), θυρεοειδίτιδας, νεφρωσικού συνδρόμου, ρευματοειδούς αρθρίτιδας, διαταραχών της λέμφου ( λεμφοίδημα ) και χορήγησης τετρακυκλινών. Κίτρινα νύχια, ειδικά του χεριού που χρησιμοποιείται περισσότερο και κρατά το αναμμένο τσιγάρο, παρατηρούνται επίσης στους δεινούς καπνιστές, εξ αιτίας της νικοτίνης.
10) Κυανά- ουρανόχρωμα νύχια. Παρατηρούνται στις περιπτώσεις: Νόσου του Wilson ( ηπατοφακοειδής εκφύλιση ), δηλητηρίασης από άργυρο, λέπρας, ελονοσίας, χημειοθεραπείας και δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα.
11) Επιμήκεις γραμμοειδείς αλλοιώσεις. Πρόκειται για επιμήκεις έγχρωμες γραμμώσεις, που αποτελούν φυσιολογικά ευρήματα στα νύχια των έγχρωμων ατόμων (ποσοστό 77 % , σε έγχρωμα άτομα ηλικίας >20 ετών ). Η ύπαρξη των γραμμώσεων αυτών δημιουργεί διαγνωστικό πρόβλημα με το μελάνωμα των ονύχων, το οποίο εμφανίζεται σε μεγάλες ηλικίες, με ποσοστό 50 % στους έγχρωμους πληθυσμούς.
12) Γραμμοειδείς αιμορραγίες των νυχιών. Είναι μικρές θρομβωτικές αιμορραγικές εστίες κάτω από την επιφάνεια των νυχιών με κατεύθυνση κατακόρυφη. Προκαλούνται από φλεγμονή των αγγείων ( αγγείτιδα ) και από εμβολή χοληστερινικού υλικού στα τριχοειδή αγγεία των νυχιών.
Οι εν λόγω γραμμώσεις των νυχιών εμφανίζονται σε περιπτώσεις: δερματομυοσίτιδας, σκληροδέρματος, ψωρίασης, μικροβιακής ενδοκαρδίτιδας ( ποσοστό 15%), ρευματοειδούς αρθρίτιδας, αντιφωσφολιπιδικών συνδρόμων, χρήσης αντισυλληπτικών δισκίων, πεπτικού έλκους, τριχίνωσης, εγκυμοσύνης και τραυματισμών στην περιοχή των νυχιών.
Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι η επισκόπηση και ο ενδελεχής έλεγχος των νυχιών, σ’ ό, τι αφορά: τη διάπλαση, την εμφάνιση, το σχήμα, το χρώμα και την ανάπτυξή τους, συμβάλλουν σημαντικά στην συγκέντρωση πληροφοριών με μεγάλη σημασία, που βοηθούν στην έγκαιρη διάγνωση πολλών ασθενειών.
