Ο οικισμός έφτασε στο αποκορύφωμά του στη Μέση περίοδο του 6700 έως το 6500 π.Χ., πριν ο πληθυσμός μειώθηκε γρήγορα στην Ύστερη περίοδο και εγκαταλείφθηκε περίπου το 5950 π.Χ. Οι κάτοικοί του θεωρούνται ότι ήταν πιθανότατα οι πρώτοι αγρότες καλλιεργώντας όπως σιτάρι και κριθάρι ενώ επίσης βοσκούσαν αιγοπρόβατα.
Ανακαλύφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 από τον Βρετανό αρχαιολόγο Τζέημς Μελάαρτ, το Çatalhöyük έλαβε την παγκόσμια προσοχή για το μεγάλο του μέγεθος και την καλοδιατηρημένη αρχιτεκτονική του. Προηγούμενες ανασκαφές στην τοποθεσία παρήγαγαν έναν τεράστιο αριθμό αντικειμένων και αρχαίων κατασκευών, συμπεριλαμβανομένης μιας μεγάλης τοιχογραφίας της πόλης και δύο κορυφών, που μερικές φορές αναφέρονται ως ο παλαιότερος χάρτης του κόσμου.
ΤΟ ΨΩΜΙ
Στις νέες ανασκαφές, οι αρχαιολόγοι του Πανεπιστημίου Necmettin Erbakan ανακάλυψαν ένα αρχαίο κτίριο με φούρνο στην περιοχή Mekan 66 του αρχαίου οικισμού. Γύρω από τον φούρνο, βρήκαν σπόρους σιταριού, κριθαριού, μπιζελιού, καθώς και ένα «σπογγώδες» οργανικό υπόλειμμα.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το υπόλειμμα ήταν ένα ζυμωμένο αλλά άψητο ψωμί, η ηλικία του οποίου υπολογίζεται στα 8,6 χιλιάδες έτη. «Βρήκαμε ότι το μικρό και στρογγυλό υπόλειμμα που βρέθηκε στη γωνία του φούρνου ήταν ψωμί. Το γεγονός ότι το κτίριο ήταν καλυμμένο με λεπτό πηλό επέτρεψε τη διατήρηση του ψωμιού μέχρι σήμερα. Βρήκαμε ότι το ψωμί αυτό είχε μια πορώδη, σπογγώδη δομή και δεν ήταν μαγειρεμένο. Τα αρχαιότερα δείγματα ζυμωμένου ψωμιού είχαν εντοπισθεί στην Αίγυπτο. Μπορούμε να πούμε ότι το νέο εύρημα από το Çatalalhöyük είναι το παλαιότερο ψωμί στον κόσμο» λέει ο δρ Γιασίν Ραμαζάν Εκέρ από το Πανεπιστήμιο Necmettin Erbakan, μέλος της ερευνητικής ομάδας.