Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
«Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, επηρεασμένος από τον δυτικό κόσμο κυρίως, έχει οδηγήσει τον σύγχρονο άνθρωπο σε έναν καθιστικό τρόπο ζωής και στη νοοτροπία του γρήγορου φαγητού. Αυτός ο συνδυασμός είναι δυστυχώς πολύ αρνητικός για την υγεία. Δεν ειναι λοιπόν τυχαίο ότι η παχυσαρκία θεωρείται πλέον πανδημία, με αποτέλεσμα να βλέπουμε ανθρώπους όλων των ηλικιών να είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Αυτό φυσικά ισχύει και για τα παιδιά. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε ότι στις μεγαλουπόλεις δεν υπάρχει χώρος για παιχνίδι εξ αιτίας του φαινόμενου της πολυκατοικίας. Επίσης εξ αιτίας της συνεχώς αυξανόμενης τεχνολογίας, τα παιδιά προτιμούν να παίζουν βιντεοπαιχνίδια αντί να αθλούνται». Αυτά αναφέρει στην «Ελευθερία» ο Δρ Γιώργος Μέτσιος ο οποίος είναι αναπληρωτής καθηγητής στην Κλινική Εργοφυσιολογία του Αγγλικού Πανεπιστημίου Wolverhampton, διευθυντής του επιστημονικού εργαστηρίου του πανεπιστημίου και επίτιμος ερευνητής του μεγαλύτερου κέντρου καρδιακής αποκατάστασης στην Αγγλία. Η έρευνά του επικεντρώνεται στις επιπτώσεις της άσκησης σε διαφορετικούς βιολογικούς παράγοντες, σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις όπως χρόνιες φλεγμονώδεις ασθένειες, καρκίνος και καρδιοαγγειακές παθήσεις.
* Η άσκηση, σύμφωνα με διάφορες μελέτες, είναι πάρα πολύ σημαντικός παράγοντας πρόληψης αλλά και καταπολέμησης πολλών χρόνιων παθήσεων. Μπορείτε να αναφερθείτε πιο αναλυτικά;
- Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, στην πιο πρόσφατη έκθεσή του, παραθέτει πλέον την έλλειψη σωματικής άσκησης σαν μια από τις πιο σημαντικές αιτίες θανάτου παγκοσμίως, μετά από τις καρδιαγγειακές νόσους και τον καρκίνο. Δεδομένα από παγκόσμιες μελέτες, από διαφορετικά επιστημονικά εργαστήρια συμπεριλαμβανομένου και του δικού μας, δείχνουν καθαρά ότι η αύξηση της άσκησης συνοδεύεται απο φυσιολογικές προσαρμογές, οι οποίες ωφελούν ποικιλοτρόπως στον ανθρώπινο οργανισμό. Συγκεκριμένα, η άσκηση βελτιώνει σημαντικά τη λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων όπως επίσης το ανοσοποιητικό και κυκλοφορικό σύστημα. Η βελτίωση όλων αυτών των φυσιολογικών μηχανισμών καθιστά την άσκηση ως έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες πρόληψης αλλά και καταπολέμησης χρόνιων ασθενειών. Φανταστείτε πως η άσκηση είναι σαν ένα φάρμακο το οποίο δουλεύει για όλες τις ηλικίες και για όλες τις ασθένειες, δεδομένου φυσικά ότι ο γυμναστής που φτιάχνει το πρόγραμμα άσκησης να γνωρίζει ακριβώς την κατάσταση του ασθενή του, αφού ένα πρόγραμμα άσκησης πρέπει, όπως και το φάρμακο, να ταιριάζει στις ανάγκες του ασθενή.
* Είναι όμως εφικτό να αυξήσουν τα επίπεδα της άσκησής τους οι γυναίκες αφού διαγνωστούν με καρκίνο του μαστού, δεδομένων των δυσκολιών που περιέχει η θεραπεία του καρκίνου;
- Ανεξάρτητα από την ασθένεια, τα ευεργετικά αποτελέσματα της άσκησης συμβαίνουν σε όλους τους ανθρώπους, ακόμα και σε ασθενείς με καρκίνο. Δύο εξαιρετικά σημαντικές αναλύσεις της υπάρχουσας βιβλιογραφίας από την ερευνητική μας ομάδα, δείχνουν ότι η άσκηση βελτιώνει σημαντικά την υγεία γυναικών με καρκίνο του μαστού, ακόμα και κατά τη διάρκεια χημειοθεραπείας. Άρα λοιπόν είναι δεδομένο ότι η άσκηση επωφελεί τις ασθενείς με καρκίνο του μαστού, αλλά επίσης γνωρίζουμε ότι είναι πολύ δύσκολο να αυξήσουμε τα επίπεδα άσκησης σε αυτούς τους ασθενείς. Μεταξύ άλλων, οι κυρίως λόγοι που έχουν αναγνωριστεί σαν κυρία αιτία μειωμένης άσκησης σε αυτούς τους πληθυσμούς, είναι η σωματική και ψυχολογική κόπωση, που συνοδεύουν αυτή την ασθένεια, αλλά και η έλλειψη γνώσης των γυμναστών να φτιάχνουν προγράμματα άσκησης για γυναίκες με καρκίνο του μαστού. Σε έρευνά μας μπορέσαμε και αυξήσαμε τα επίπεδα άσκησης επιτυχώς σε 50 γυναίκες με καρκίνο του μαστού με τον εξής τρόπο: Ύστερα από μια μικρή συνέντευξη με τον κάθε ασθενή και αφού λάβουμε υπόψη μας το είδος άσκησης που θα προτιμούσε να κάνει αλλά και την ώρα της ημέρας που ήθελε να κάνει άσκηση, δημιουργήσαμε ατομικά προγράμματα άσκησης για κάθε ασθενή μας. Η αύξηση των επιπέδων σωματικής άσκησης είναι εφικτή δεδομένου οτι ο γυμναστής είναι εξειδικευμένος και γνωστής της άσκησης και των συμπτωμάτων της, αλλά και ενδιαφέρεται ουσιαστικά να βελτιώσει την υγεία του ασθενή του. Η έλλειψη ενδιαφέροντος για τον ασθενή από τον εξειδικευμένο γυμναστή μπορεί να εχει πολύ αρνητική επίδραση στην πορεία του ασθενή όπως έχει δείξει η επιστημονική βιβλιογραφία.
* Αρκετοί συνάνθρωποί μας, με τον ερχομό της άνοιξης για να φτιάξουν το σώμα του καλοκαιριού, μετά από μεγάλη χρονική αδράνεια το χειμώνα επιδίδονται σε σκληρή άσκηση και δίαιτα... Πόσο ωφέλιμο είναι κάτι τέτοιο για τον οργανισμό μας;
- Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν οτι η καθιστική ζωή συνοδεύεται απο πληθώρα αρνητικών φυσιολογικών προσαρμογών, οι οποίες έχουν δραματικές επιπτώσεις στην υγεία. Άρα είναι σημαντικό ο κόσμος να είναι δραστήριος και να ασκείται, είτε η άσκηση είναι το γυμναστήριο, είτε ένας περίπατος, είτε ενα άθλημα. Επίσης όμως, είναι επικίνδυνο να ξεκινάμε να κάνουμε άσκηση έντασης ενώ προηγουμένως το σώμα δεν έχει προετοιμαστεί. Έρευνες δείχνουν ότι η απότομη αλλαγή από την καθιστική ζωή σε αυξημένα επίπεδα άσκησης μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στον θάνατο, αφού η καρδιά δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στο αυξημένο έργο. Φυσικά αυτό δεν είναι σύνηθες φαινόμενο αλλά δυστυχώς μπορεί να συμβεί κυρίως σε ανθρώπους οι οποίοι έχουν γενετική προδιάθεση για καρδιαγγειακή νόσο, η οποία όμως δεν έχει ακόμα εκδηλωθεί. Άρα λοιπόν είναι σημαντικό να προετοιμάζουμε το σώμα μας ύστερα από μεγάλες περιόδους καθιστικής ζωής και πριν από την ένταξή μας σε ένα πρόγραμμα άσκησης. Αυτό μπορεί να συμβεί ξεκινώντας με τον πιο απλό τρόπο, δηλαδή ξεκινώντας με περπάτημα για 1 ή 2 εβδομάδες, μετά με γρήγορο περπάτημα για 1 ή 2 εβδομάδες και τέλος την ένταξή μας σε ένα πρόγραμμα άσκησης. Η άσκηση έντασης είναι ευεργετική, μόνο όμως όταν προηγείται σωστή και σταδιακή προετοιμασία, έτσι ώστε να προλαμβάνουμε αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας.
* Τελευταίες μελέτες αποδεικνύουν πως η παχυσαρκία και ο διαβήτης 2 έχει εισβάλει στα παιδιά δημοτικού... Πού οφείλεται αυτή η αρνητική εξέλιξη; Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί;
- Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, επηρεασμένος από τον δυτικό κόσμο κυρίως, εχει οδηγήσει τον σύγχρονο άνθρωπο σε έναν καθιστικό τρόπο ζωής και στην νοοτροπία του γρήγορου φαγητού. Αυτός ο συνδυασμός είναι δυστυχώς πολύ αρνητικός για την υγεία. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι η παχυσαρκία θεωρείται πλέον πανδημία, με αποτέλεσμα να βλέπουμε ανθρώπους όλων των ηλικιών να είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Αυτό φυσικά ισχύει και για τα παιδιά. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε ότι στις μεγαλουπόλεις δεν υπάρχει χώρος για παιχνίδι εξ αιτίας του φαινόμενου της πολυκατοικίας. Επίσης εξ αιτίας της συνεχώς αυξανόμενης τεχνολογίας, τα παιδιά προτιμούν να παίζουν βιντεοπαιχνίδια αντί να αθλούνται. Και τα δύο αυτά φαινόμενα συμβάλλουν στο να έχουν τα σύγχρονα παιδιά έναν καθιστικό τρόπο ζωής. Επίσης, η οικονομική κρίση της Ελλάδας έχει σαν αποτέλεσμα την επιλογή φτηνού φαγητού το οποίο δεν έχει την ίδια θρεπτική αξία με το φαγητό καλύτερης ποιότητας. Έτσι λοιπόν έχουμε ραγδαία αύξηση της παχυσαρκίας από την παιδική κιόλας ηλικία κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του σακχαρώδη διαβήτη και άλλων συνοδών νοσημάτων, αφού οι δύο αυτές ασθένειες είναι συνδεδεμένες. Βλέπουμε όμως ότι παρόλο που ο κόσμος γνωρίζει τις επιπτώσεις της παχυσαρκίας στην υγεία, το φαινόμενο αυτό δεν έχει αλλάξει. Θεωρώ ότι η μείωση της φυσικής δραστηριότητας στα σχολεία, δυστυχώς συμβάλλει σε αυτή τη νοοτροπία και υποθάλπει αυτή την κατάσταση. Πιο οργανωμένα κράτη, όπως οι σκανδιναβικές χώρες, εμπεριέχουν το μάθημα της Φυσικής Αγωγής στα σχολικά χρόνια τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα αλλά και παρακινούν τα παιδιά να κάνουν φυσικές δραστηριότητες και εκτός σχολείου. Ακόμα πιο σημαντικό, οι χώρες αυτές προωθούν πολύ ενεργά την άσκηση μέσα από το σύστημα παιδείας τους, κάτι το οποίο δυστυχώς δεν συμβαίνει στη χώρα μας.
* Εκτιμάτε πως η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση θα αναγκάσει και άλλους πολίτες να καταφεύγουν σε φθηνές λύσεις διατροφής με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγεία τους;
- Αν και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πώς θα κινηθεί ο κόσμος όσον αφορά στις διατροφικές του επιλογές, με τους μισθούς και τις συντάξεις να έχουν μειωθεί τόσο πολύ στην Ελλάδα και τους ανθρώπους πλέον να έχουν σοβαρά βιοποριστικά προβλήματα, φαντάζει λογικό στη λίστα του σούπερ μάρκετ να βρίσκονται πιο ψηλά οι φθηνότερες επιλογές (π.χ. Κοτόπουλο μαζικής παραγωγής αντί για ελευθέρας βοσκής / βιολογικό). Αυτό φυσικά μπορεί να μην είναι πάντα η καλύτερη επιλογή αλλά αυτό που αντέχει η τσέπη μας. Βέβαια αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει και δικαιολογία γι’ αυτή την κατάσταση αφού λύσεις πάντα υπάρχουν. Μπορούμε για παράδειγμα να τρώμε κρέας μόνο 2 φορές την εβδομάδα ή να ψωνίσουμε από τη λαϊκή και όχι από το σούπερ μάρκετ. Σίγουρα πάντως είναι σημαντικό να ετοιμάζουμε οι ίδιοι το φαγητό μας από το να καταφεύγουμε σε γρήγορες και φθηνές λύσεις.
