Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
Ο Μάριος Γούδας είναι καθηγητής και διακεκριμένος ερευνητής του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας για τις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες. Είναι απόφοιτος του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Α.Π.Θ. (1991) και έχει διδακτορικό δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο του Exeter, UK (1994). Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 110 άρθρα σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά συμπεριλαμβανομένων των The Sport Psychologist, Journal of Applied Sport psychology, Learning & Instruction κ.α. και έχει περισσότερες από 2.500 αναφορές (citations) στο ερευνητικό του έργο. Έχει επίσης γράψει 5 βιβλία μεταξύ των οποίων και το αναλυτικό πρόγραμμα φυσικής αγωγής της Α’ Γυμνασίου του Υπουργείου Παιδείας (Φυσική Αγωγή Α’ Γυμνασίου – Βιβλίο Καθηγητή). Είναι κριτής εργασιών σε 20 ξενόγλωσσα περιοδικά.
Η ερευνητική του δραστηριότητα εστιάζεται στην παρακίνηση και στη διδασκαλία δεξιοτήτων ζωής στον αθλητισμό, ενώ έχει αναπτύξει και έχει εφαρμόσει καινοτόμα προγράμματα παιδικού αθλητισμού και φυσικής αγωγής. Μέσω των προγραμμάτων αυτών οι νεαροί αθλητές μαθαίνουν ψυχολογικές δεξιότητες οι οποίες είναι χρήσιμες σε πολλούς τομείς πέρα από τον αθλητισμό και παράλληλα βελτιώνουν την αθλητική τους απόδοση. Εργάζεται συμβουλευτικά με νεαρούς αθλητές για τη βελτίωση της απόδοσής τους καθώς και με ακαδημίες παιδικού αθλητισμού για τη βελτίωση των προγραμμάτων τους.
Σήμερα μιλάει στην «Ε», όπου ανάμεσα σε άλλα τονίζει: «Ο αθλητισμός παρέχει μεγάλες δυνατότητες για τη θετική ανάπτυξη των παιδιών. Όμως οι έρευνες έχουν δείξει ότι αυτό δεν επιτυγχάνεται αυτόματα με τη συμμετοχή. Η συμμετοχή των παιδιών στον αθλητισμό μπορεί να οδηγήσει και σε αρνητικές εμπειρίες αν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα δεν είναι κατάλληλα διαμορφωμένο. Δεν είναι η συμμετοχή αυτή καθ’ αυτή που οδηγεί στη θετική ανάπτυξη αλλά οι συγκεκριμένες εμπειρίες που θα έχει το παιδί από τη συμμετοχή του. Έτσι, το πρόγραμμα που θα συμμετέχουν τα παιδιά θα πρέπει να είναι προσεκτικά σχεδιασμένο με στόχο τη θετική τους ανάπτυξη».
* Πόσο σημαντική είναι η άσκηση για τον ανθρώπινο οργανισμό; Εκτιμάτε πως αυτή είναι περισσότερο απαραίτητη σε περιόδους οικονομικής κρίσης, όπως αυτή που διανύουμε;
- Είναι πλέον ερευνητικά επιβεβαιωμένο ότι η άσκηση και η σωματική δραστηριότητα δρουν προληπτικά για μεγάλο αριθμό ασθενειών αλλά και για να νιώθουμε καλύτερα. Έτσι, ειδικά τώρα που διανύουμε αυτή την περίοδο οικονομικής κρίσης, η οποία αναπόφευκτα οδηγεί σε στρεσογόνες καταστάσεις, η άσκηση είναι ένα ανέξοδο μέσο για τη διατήρηση της ψυχικής και σωματικής μας υγείας.
* Αρκετοί άνθρωποι με τον ερχομό της άνοιξης παίρνουν την απόφαση να αθληθούν… Η άσκηση πρέπει να γίνεται κατά περιόδους και εποχές ή στη διάρκεια όλου του έτους;
- Παρόλο που η απόφαση για να ξεκινήσει κάποιος ένα πρόγραμμα άσκησης είναι σημαντική, έστω και με αφορμή την έλευση του καλοκαιριού, αυτό δεν είναι αρκετό. Για να έχει η άσκηση τα ευεργετικά αποτελέσματα στην υγεία, πρέπει να είναι συστηματική και μακροχρόνια, να είναι δηλαδή ενταγμένη στο καθημερινό πρόγραμμα, με άλλα λόγια να είναι τρόπος ζωής. Λέγοντας αυτό, η καθημερινή σωματική δραστηριότητα είναι εξίσου σημαντική με την οργανωμένη άσκηση. Παραδείγματος χάριν, το περπάτημα από και προς τη δουλειά, η χρήση της σκάλας αντί του ασανσέρ και η συνήθεια ενός περιπάτου αντί της συνήθειας να καθόμαστε σε ένα καφέ είναι απλοί και αποτελεσματικοί τρόποι για να αυξήσουμε τη σωματική μας δραστηριότητα.
* Σε εξέλιξη βρίσκεται ευρωπαϊκό πρόγραμμα για τη βελτίωση της θέσης των αποφοίτων «αθλητικών επιστημών» στην αγορά εργασίας, στο οποίο συμμετέχει και το ΤΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Μπορείτε να αναφερθείτε περισσότερο αναλυτικά σε αυτό το πρόγραμμα;
- Με το πρόγραμμα αυτό το οποίο υλοποιείται από 10 φορείς – πανεπιστήμια και εργοδότες – από 6 χώρες, επιδιώκεται να δημιουργηθούν δίκτυα συνεργασίας μεταξύ των Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και Εργοδοτών που απασχολούν πτυχιούχους αθλητικών επιστημών με σκοπό τη βελτίωση της θέσης των πτυχιούχων στην αγορά εργασίας. Θα γίνει καταγραφή καλών πρακτικών συνεργασίας και θα γίνει προσπάθεια αυτές οι πρακτικές να διαχυθούν όσο το δυνατόν περισσότερο. Πρόσφατα, έγινε μία σχετική συνάντηση στο Τ.Ε.Φ.Α.Α. του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στην οποία προσκλήθηκαν εργοδότες για να περιγράψουν τα χαρακτηριστικά και τις δεξιότητες που εκτιμούν ότι πρέπει να έχουν οι πτυχιούχοι. Ήταν μια πολύ εποικοδομητική συνάντηση η οποία θα επαναληφθεί.
* Εκτιμάτε ότι για να συμβάλει ο αθλητισμός στη θετική ανάπτυξη των παιδιών και των νέων πρέπει να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και η επιδίωξη των μαθησιακών στόχων πρέπει να γίνεται στοχευμένα; Τι έχουν δείξει οι επιστημονικές έρευνες;
- Ο αθλητισμός παρέχει μεγάλες δυνατότητες για τη θετική ανάπτυξη των παιδιών. Όμως οι έρευνες έχουν δείξει ότι αυτό δεν επιτυγχάνεται αυτόματα με τη συμμετοχή. Η συμμετοχή των παιδιών στον αθλητισμό μπορεί να οδηγήσει και σε αρνητικές εμπειρίες αν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα δεν είναι κατάλληλά διαμορφωμένο. Δεν είναι η συμμετοχή αυτή καθ’ αυτή που οδηγεί στη θετική ανάπτυξη αλλά οι συγκεκριμένες εμπειρίες που θα έχει το παιδί από τη συμμετοχή του. Έτσι, το πρόγραμμα που θα συμμετέχουν τα παιδιά θα πρέπει να είναι προσεκτικά σχεδιασμένο με στόχο τη θετική τους ανάπτυξη.
* Μέσα από τον αθλητισμό και τη φυσική αγωγή θα πρέπει να διδάσκονται δεξιότητες ζωής, δηλαδή δεξιότητες που μπορούν να μεταφερθούν και να χρησιμοποιηθούν και σε άλλους τομείς της ζωής για να ενισχύσουν την προσωπική ανάπτυξη; Ποια η άποψή σας;
- Ο αθλητισμός προσομοιάζει στη ζωή, Όπως στη ζωή, και στον αθλητισμό υπάρχουν επιτυχίες και αποτυχίες, νίκες και ήττες, προσπάθεια για την επίτευξη ενός ή περισσότερων στόχων. Στον αθλητισμό, όπως και στη ζωή, πρέπει να μάθεις να λειτουργείς σε μία ομάδα, να δέχεσαι τον έπαινο αλλά και την κριτική, να μπορείς να αποδώσεις σε συνθήκες πίεσης και να παραμένεις κατά το δυνατόν ήρεμος και συγκεντρωμένος όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά του αθλητισμού μπορούμε να τα εκμεταλλευτούμε για να προετοιμάσουμε τα παιδιά καλύτερα για τη ζωή και τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν. Για να το επιτύχουμε αυτό, χρειάζεται να σχεδιάσουμε τα αθλητικά προγράμματα για τα παιδιά με τέτοιο τρόπο ώστε να μαθαίνουν αυτές τις δεξιότητες, οι οποίες ονομάζονται δεξιότητες ζωής γιατί ακριβώς μπορούν να εφαρμοστούν σε πολλές διαφορετικές καταστάσεις. Στο Τ.Ε.Φ.Α.Α. αναπτύξαμε και εφαρμόσαμε πολλά σχετικά προγράμματα με πολύ καλά αποτελέσματα.
