Γεννήθηκε στη Λάρισα στα μέσα της δεκαετίας του 1860 και αφού ολοκλήρωσε τα εγκύκλια μαθήματα στη γενέτειρά του, εγγράφθηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου έλαβε το πτυχίο του. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι και επέστρεψε στη Λάρισα, όπου εξάσκησε την ιατρική. Μετά από την απελευθέρωση της Θεσσαλίας (1881), η ελληνική πολιτεία επιθυμώντας να ελέγξει την επιστημονική επάρκεια των υγειονομικών στις νέες χώρες, τους παρέπεμψε να εξετασθούν από επιτροπή του Ιατροσυνεδρίου (σημερινό Ανώτατο Υγειονομικό Συμβούλιο). Σε έκτακτη συνεδρίασή του (14 Οκτωβρίου 1882) το Ιατροσυνέδριο ενέκρινε όπως του χορηγηθεί «απόλυτος άδεια ασκήσεως της ιατρικής» στην ελληνική επικράτεια [1].
Κι ενώ είναι γενικά αποδεκτό ότι ο Ιωάννης Καρανίκας εξάσκησε την ιατρική στη Λάρισα στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, το όνομά του (σύμφωνα με τον Νικόλαο Δεσιμόνα) δε συναντάται στα μητρώα του Ιατρικού Συλλόγου Λαρίσης [2]. Πάντως, κατά τις πλημμύρες του Οκτωβρίου του 1883 στη Λάρισα έδειξε το φιλανθρωπικό του πρόσωπο, αφού προσέφερε στους πλημμυροπαθείς της πόλης εκτός από τη δωρεάν ιατρική περίθαλψη και χρηματικά ποσά για τις έκτακτες ανάγκες τους [3].
Ο Ιωάννης Καρανίκας κληρονόμησε από τον πατέρα του Μιχαήλ μία αμύθητη περιουσία που περιλάμβανε κτηματικές εκτάσεις χιλιάδων στρεμμάτων, υδρόμυλους, εργοστάσιο επεξεργασίας αλεύρων [4] και δεκάδες ακίνητα (κατοικίες, κονάκια, αποθήκες). Και ο ίδιος, όμως, πραγματοποίησε επενδύσεις σε ακίνητα από το 1886 και μετέπειτα.
Τον Σεπτέμβριο της χρονιάς εκείνης (1886) αγόρασε εξ αδιαιρέτου με τον αδελφό του Στέργιο (τελειόφοιτο τότε της Νομικής), από τον Οθωμανό κτηματία Μετούς Αλή και την σύζυγό του Ζεχρά Αλή Ουσεΐν Σακάρ (κατοίκους της Λάρισας), καλλιεργήσιμες γαίες εκατοντάδων στρεμμάτων, βοσκοτόπια, αμπελώνες, δάση, κατοικίες, αποθήκες και υδρόμυλους. Τα ακίνητα βρίσκονταν στα χωριά Γερακάρι, Πλασιά (σημ. Νεοχώρι), Δογάνη (σημ. Ανάβρα) και Βαθύρεμα του τότε Δήμου Δωτίου της επαρχίας Αγυιάς και το τίμημα συμφωνήθηκε στις 346 χρυσές τουρκικές λίρες (7.778,80 δρχ.) [5].
Τον Ιούλιο του 1893 πραγματοποίησε δύο ακόμα αγορές. Μίας διώροφης κατοικίας στη συνοικία Σιάουλο της Λάρισας και μίας αντίστοιχης στη συνοικία Ομέρ βέη. Την πρώτη την αγόρασε από την Εσμάς Χανούμ χήρας του Χατζή Χουσεΐν αγά Αβδουλάχ (κατοίκου Κωνσταντινουπόλεως), μέσω του πληρεξουσίου της Τζαφέρ Αχμέτ (επιστάτη, κατοίκου Λαρίσης) αντί 150 χρυσών τουρκικών λιρών (3.406,50 δρχ.) [6]. Τη δεύτερη από τον Ελμάζ εφένδη, πληρεξούσιο του Μεχμέτ Αλή εφένδη, αντί 50 λιρών (1.135,50 δρχ.) [7]. Και οι δύο κατοικίες διέθεταν πολλούς βοηθητικούς χώρους (αποθήκες, μαγειρεία κ.λπ.), καθώς και μεγάλους κήπους με πολλά οπωροφόρα δέντρα.
Μετά από τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο και την προσωρινή κατοχή της Θεσσαλίας (1897-1898), ενεπλάκη σε δικαστικές περιπέτειες με τους αδελφούς του και άλλους συγγενείς για κληρονομικά ζητήματα. Τα οικογενειακά προβλήματα δημοσιοποιήθηκαν στον τοπικό Τύπο με μακρόσυρτες επιστολές των εμπλεκομένων. Μεταξύ αυτών που υπογράφουν επιστολές με βαριές κατηγορίες αναφέρεται ο Ν.Μ. Καρανίκας [8] και ο Β.Π. Βασιλάκης [9].Οι διαφορές τους συνεχίστηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας στις δικαστικές αίθουσες, χωρίς, όμως, να γνωρίζουμε τις τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις.
Ο Ιωάννης Μ. Καρανίκας απεβίωσε στη Λάρισα στις 19 Μαΐου 1937. Είχε νυμφευθεί τη Βιργινία Καραμάνη (†1947) [10], θυγατέρα του Βολιώτη Δημητρίου Καραμάνη, και είχε αποκτήσει πολλά παιδιά. Στον οικογενειακό του τάφο στο Παλαιό Νεκροταφείο ενταφιάστηκαν όλοι σχεδόν οι απόγονοί του [11].
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Μάρκος Σγάντζος, Οι ιατροί, φαρμακοποιοί και μαίες της Θεσσαλίας κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, Θεσσαλικό Ημερολόγιο (Λάρισα), τ. 51 (2007), σελ. 257-288. Ειδικώς σελ. 266.
[2]. Νικόλαος Α. Δεσιμόνας, Η άσκηση της Ιατρικής και οι γιατροί στον θεσσαλικό χώρο (1881-1940). Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Ιατρικής (διδακτορική διατριβή), Λάρισα 2017, σελ. 209.
[3]. Ανεξαρτησία (Λάρισα), φ. 209 (2 Νοεμβρίου 1883).
[4]. Στο χωριό Πλασιά (σημ. Νεοχώρι) και ειδικά στη θέση «Άγιος Νικόλαος ο Φονιάς», πάνω στον δρόμο Λαρίσης-Αγυιάς. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 938 (27 Απριλίου 1908).
[5]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αναστασίου Φίλιου, φκ. 019, αρ. 9594 (19 Σεπτεμβρίου 1886).
[6]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Συμβολαιογραφικό Αρχείο Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 046, αρ. 14020 (26 Ιουλίου 1893).
[7]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 046, αρ. 14021 (26 Ιουλίου 1893).
[8]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 628 (5 Μαΐου 1902).
[9]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 631 (26 Μαΐου 1902).
[10]. Ο γάμος πραγματοποιήθηκε στις 15 Ιουλίου 1890 στη Δράκια του Βόλου. Βλ. Σάλιπγξ (Λάρισα), φ. 44 (31 Ιουλίου 1890).
[11]. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, Το Α’ Δημοτικό Νεκροταφείο της Λάρισας (1899-1993). Θεσσαλονίκη 2013, αρ. 129, σελ. 96.
