«Μεγάλο «Πανεπιστήμιο» η θητεία μου στο πλευρό άξιων Ιεραρχών»

Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΥΡΝΑΒΟΥ ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΠΑΛΑΤΣΟΥΚΑΣ ΣΤΗΝ «Ε»

Συνέντευξη στον Γιώργο Ρούστα

«Δίπλα σε τέτοιες ξεχωριστές πνευματικές μορφές, όπως ο μακαριστός Χριστόδουλος, ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Β΄ και ο Μητροπολίτης Ιερώνυμος έχει κανείς να διδαχθεί πολλά. Προσωπικά ήταν και είναι ένα μεγάλο «Πανεπιστήμιο». Όσον αφορά την εθελοντική, άμισθη παρουσία

μου ως διευθυντής του ιδιαιτέρου γραφείου του Μητροπολίτου Λαρίσης και Τυρνάβου, αναμφίβολα η αλληλοεμπιστοσύνη, της επί χρόνια συνεργασίας μας, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην απόφαση αυτή».
Αυτά υποστηρίζει, σε συνέντευξή του στην «Ε» ο καθηγητής, άρχων Πρωτονοταρίου του Οικουμενικού Πατριαρχείου και διευθυντής του ιδιαιτέρου γραφείου του μητροπολίτου Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερωνύμου, δρ Σωτήρης Μπαλατσούκας.
Ο καταγόμενος εκ Τρικάλων κ. Μπαλατσούκας, έχοντας διετελέσει διευθυντής του ιδιαιτέρου γραφείου του μακαριστού αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, σήμερα στην ίδια θέση στο πλευρό του Μητροπολίτου Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερωνύμου, ενώ συνεργάστηκε και με τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο στον πρώτο χρόνο της Αρχιεπισκοπείας του, περιγράφει στην «Ε» τις προσωπικότητές τους. Για τον Χριστόδουλο τονίζει πως «γεννήθηκε πολύ μετά τη γενιά του, διότι έβλεπε «μακριά», για τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο αναφέρει πως «είναι άνθρωπος ήπιων τόνων και με αγάπη για την Εκκλησία, τον ιερό κλήρο και τον συνάνθρωπο». Για τον σεβ. Μητροπολίτη Ιερώνυμο δηλώνει πως «ξέρει να ακούει, να συνομιλεί, να αγκαλιάζει τους πάντες, γι’ αυτό πέτυχε την ομόνοια και την ειρήνη στο, επί πολλά χρόνια, δοκιμαζόμενο ποίμνιο της Λάρισας».
Μιλά για τους λόγους που τον ώθησαν να γράψει βιβλίο (ο πρώτος) για τη ζωή και το έργο του μακαριστού αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, ενώ με θερμά λόγια αναφέρεται και στον παναγιότατο οικουμενικό πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, ο οποίος τον τίμησε με την απονομή του υψηλοτάτου τίτλου του «Άρχοντος Πρωτονοταρίου», και με πολύ πατρική αγάπη. Χαρακτηρίζει δε «μεγίστη τιμή, αλλά και ευθύνη» τον παραπάνω τίτλο.
* Κύριε Μπαλατσούκα, έχετε θητεύσει για 10 χρόνια στο πλευρό του μακαριστού αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου ως διευθυντής του ιδιαιτέρου Γραφείου του, και τα τελευταία 5 χρόνια ως διευθυντής του ιδιαιτέρου γραφείου του Μητροπολίτου Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερωνύμου. Στο μεσοδιάστημα συνεργαστήκατε και με τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Β’. Περιγράψτε μας συνοπτικά τις προσωπικότητές τους και τι έχετε διδαχθεί από αυτούς;
- Είναι δύσκολο το εγχείρημα να προσεγγίσει κανείς μεγάλες προσωπικότητες, οι οποίες -κάθε μία από αυτές- έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Δίπλα σε τέτοιες ξεχωριστές πνευματικές μορφές έχει να διδαχθεί πολλά. Για εμάς προσωπικά ήταν και είναι ένα μεγάλο «Πανεπιστήμιο». Για τον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο θα μπορούσαμε να γράψουμε σελίδες, αλλά θα περιοριστούμε σε μερικά βασικά στοιχεία του. Ήταν μία πολυεδρική και δυναμική προσωπικότητα. Πολυτάλαντος με πολλές αρετές. Από Μητροπολίτης Δημητριάδος, και πριν ακόμη, έδειξε «προνοητικότητα και διορατικότητα». Όπως είπαν και κάποιοι: «Γεννήθηκε πολύ μετά τη γενιά του», διότι έβλεπε «μακριά»! Πολύ νωρίς ασχολήθηκε με θέματα, που απασχολούν ιδιαιτέρως τον σύγχρονο άνθρωπο (ιατρικά, μεταμοσχεύσεις, γενετική, δημογραφικό, πληροφορική, οικολογικό, μεταναστευτικό, ναρκωτικά κ.λπ.). Άνθρωπος «εργασιομανής» με σπουδαία νομική και θεολογική κατάρτιση. Χαλκέντερος στην αντοχή. Νυχθημερόν αγωνιζόταν, με αυτοθυσία και οποιοδήποτε κόστος για το συμφέρον της Εκκλησίας, του Έθνους και του ποιμνίου. Άνθρωπος φύσει συναισθηματικός, με αγάπη, αδιακρίτως, προς κάθε άνθρωπο, ακόμη και προς αυτούς που «υπονόμευαν» το έργο του. Ήξερε να κάνει υπέρβαση. Συγχωρούσε και άφηνε την τελευταία κρίση στον Δικαιοκρίτη Θεό. Ήξερε να στέκεται, όπως αρμόζει στην κάθε περίπτωση. Ηγέτης και αγωνιστής δυναμικός. Πολλοί είπαν: ο Χριστόδουλος ήταν ένα «φαινόμενο», γι’ αυτό αγαπήθηκε και πολεμήθηκε εξίσου πολύ.
Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Β’. Εργαστήκαμε μαζί του στον πρώτο χρόνο της Αρχιεπισκοπείας του, κι έχουμε πολύ καλές, αγαθές αναμνήσεις. Άνθρωπος με ιδιαίτερα χαρίσματα, προσηνής και διαλλακτικός, με πολλές διοικητικές ικανότητες και εμπειρία στη διακονία και στη διοίκηση της Εκκλησίας. Άνθρωπος ηπίων τόνων και με αγάπη για την Εκκλησία, τον ιερό κλήρο και τον συνάνθρωπο.
Ο σεβασμιότατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμος είναι ένας άνθρωπος με πολλά και ποικίλα ηγετικά, διοικητικά και πνευματικά χαρίσματα. Νομικός και Θεολόγος, με συγκροτημένη αρίστη κατάρτιση και παιδεία, την οποία, πέραν των φυσικών του προσόντων, κληρονόμησε από τους αξιόλογους και σπουδαίους γονείς του. Νομικοί και οι ίδιοι, με βαθειά πίστη στον Θεό και μεγάλη προσφορά στον δημόσιο και κοινωνικό βίο. Ευθυτενής, με γενναίο και ανδρείο φρόνημα, με «ανοιχτό» μυαλό για τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής. «Έτυχε» να γνωρίσει, εκ του σύνεγγυς, και να εργαστεί κοντά σε τρεις Αρχιεπισκόπους: Σεραφείμ, Χριστόδουλο και Ιερώνυμο Β’. Επίσης, εδιδάχθη πολλά διακονώντας, επί πενταετία, τη Μητρόπολη Φθιώτιδος, και δη μία σημαντική πνευματική μορφή, τον Μητροπολίτη κυρό Νικόλαο (Πρωτοπαππά), ο οποίος κληροδότησε σπουδαίο έργο. Άριστος γνώστης των θεμάτων της Κεντρικής Διοίκησης (Αρχιεπισκοπή Αθηνών, Σύνοδο) και των θεμάτων της επαρχίας. Άνθρωπος με πάντοτε τεκμηριωμένη γνώμη και άποψη, φιλομαθής και ευρυμαθής. Ξέρει να ακούει, να συνομιλεί, να αγκαλιάζει τους πάντες, γι’ αυτό πέτυχε την ομόνοια και την ειρήνη στο, επί πολλά χρόνια, δοκιμαζόμενο ποίμνιο της Λάρισας. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι λόγω της υψηλής νομικής καταρτίσεως και εμπειρίας του πολλοί κληρικοί, αρχιερείς, ιερείς, μοναχοί και λαϊκοί, από διάφορα μέρη της Ελληνικής Επικράτειας, και όχι μόνον, ζητούν τη γνώμη του. Κι εκείνος πάντοτε πρόθυμος. Και δεν είναι τυχαίο, που προσφάτως, το Πανεπιστήμιο Αθηνών τον αναγόρευσε επίτιμο διδάκτορα.
* Είστε από τους πρώτους, ίσως και ο πρώτος που γράψατε βιβλίο για τη ζωή και το έργο του μακαριστού αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, με τίτλο: «ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ, ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (1998-2008), ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΗΓΕΤΗΣ» με επιστημονικό και λίαν εμπεριστατωμένο πρωτότυπο αρχειακό υλικό. Δικαιολογημένα αυτό χαρακτηρίστηκε πολύ ενδιαφέρον, μιας και τον γνωρίζατε όσο λίγοι και είστε άμεση πηγή.
* Ναι, προέβημεν στη συγγραφή του ως άνω βιβλίου-τόμου, μετά την πενταετή εις Κύριον εκδημίαν του πέραν των άλλων, και για τους εξής βασικούς λόγους: Πρώτον, το θεωρούσαμε χρέος ηθικό, ως ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη του. Δεύτερον, ως ικανοποίηση στο αίτημα πολλών ανθρώπων, κάθε κοινωνικής τάξεως και ηλικίας, που αναπολούν και νοσταλγούν, δικαίως, την δυναμική του παρουσία. Η παρουσίαση, όμως, μιας τέτοιας σημαντικής και πολύπλευρης φωτεινής φυσιογνωμίας, του 21ου αιώνα, με πολυσχιδές και ογκώδες έργο, είναι πολλή δύσκολη. Χάριτι Θεού, προσπαθήσαμε, με όσο το δυνατόν αντικειμενικότερη στάση να παρουσιάσουμε τις βασικότερες πνευματικές θέσεις, μέσα από το αρχειακό υλικό (εκδεδομένο και ανέκδοτο). Πράγματι κλήρος και λαός «αγκάλιασαν» το παρόν πόνημα με πολλή αγάπη και συγκίνηση!
* Είστε ακαδημαϊκός καθηγητής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, με πλούσιο συγγραφικό επιστημονικό έργο. Εν τούτοις, η ειλικρινής και βαθιά πνευματική σχέση, από τα χρόνια της κοινής σας διακονίας στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών, με τον ποιμενάρχη μας κ. Ιερώνυμο, σας έφερε στη Μητρόπολη Λαρίσης και Τυρνάβου. Αναμφίβολα η εθελοντική, άμισθη παρουσία σας στο πλευρό του κ. Ιερωνύμου, αποτελεί σημαντική πρόκληση και δεικνύει την εμπιστοσύνη του στο πρόσωπό σας.
- Με τον σεβ. Μητροπολίτη Λαρίσης κ. Ιερώνυμο, γνωριζόμαστε από δεκαετιών, όταν συνυπηρετούσαμε στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών. Η συνεργασία μας πάντοτε αρίστη. Με αλληλοσεβασμό και αλληλοεκτίμηση. Εκείνος σε καίριες επιτελικές θέσεις (Αρχιεπισκοπή Αθηνών, Σύνοδο), και η ταπεινότης μου στο ιδιαίτερο γραφείο του Αρχιεπισκόπου. Κοινό μας γνώρισμα, ο αδιάλειπτος αγώνας μας να φέρουμε σε πέρας, όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα, αυτό που μας ανέθεταν για το καλό της Εκκλησίας και του τόπου μας. Αλλά ο Σεβασμιότατος, πέραν των άλλων, ως κληρικός, ήταν και προϊστάμενος σε μια από τις πολυπληθέστερες ενορίες, Άγιο Ιωάννη Βουλιαγμένης, με πολλές ποιμαντικές και πνευματικές υποχρεώσεις. Γι’ αυτό εργαζόταν νυχθημερόν. Όταν εξελέγη Μητροπολίτης Λαρίσης, με κάλεσε να αναλάβω τη Διεύθυνση του Ιδιαιτέρου Γραφείου του. Και παρά τον φόρτο των ακαδημαϊκών, επιστημονικών και οικογενειακών μου υποχρεώσεων, έκανα υπακοή, και ανέλαβα, υπό τον όρο, αφιλοκερδώς και αμισθί. Η αλληλοεμπιστοσύνη, της επί χρόνια συνεργασίας μας, ήταν το στοιχείο, που μέχρι σήμερα, μας χαρακτηρίζει. Εγώ βέβαια και για έναν άλλο λόγο, ότι ήμουν Θεσσαλός, υπηρέτησα δε ως Στρατιώτης στην 1η Στρατιά και είχα κάποια γνώση «προσώπων και καταστάσεων» της εδώ περιοχής. Εξ αρχής θέσαμε «στόχο» να βοηθήσουμε την Τοπική Εκκλησία, την τοπική κοινωνία, αλλά και ευρύτερα. Και Δόξα στον Θεό, παρά τις «μικροακούσιες παραλείψεις» μας πορευόμεθα με υπευθυνότητα και ευσυνειδησία για το καλό όλων μας.
* Ο παναγιώτατος οικουμενικός μας πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος σάς τίμησε πρόσφατα με τον υψηλότερο τίτλο, αυτό του «Άρχοντος Πρωτονοταρίου» του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Είναι μεγάλη τιμή να λαμβάνει κάποιος, και μάλιστα σε νεαρή ηλικία, το μέγιστο οφφίκιο του «Άρχοντος».
- Πράγματι ο παναγιώτατος οικουμενικός μας πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, μας «εξέπληξε» με την πολύ μεγάλη αυτή τιμή, του υψηλοτάτου τίτλου του «Άρχοντος Πρωτονοταρίου», και την πολλή πατρική του αγάπη. Μεγίστη η τιμή, αλλά και η ευθύνη αντίστοιχη! Ο οικουμενικός μας πατριάρχης, μια εμβληματική πολυσχιδής χαρισματική προσωπικότητα, είναι το «Σημείο Αναφοράς» για όλους τους Ορθοδόξους. Προέκρινε αυτήν την υψηλή τιμή, και τον ευχαριστούμε υιικώς και βαθυσεβάστως, για κάποιους λόγους. Εκτός των άλλων, όπως ανέφερε και στην ομιλία του, κατά την τελετή: για την τριακονταετή προσφορά, μας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, το συγγραφικό επιστημονικό μας έργο, όπως και για την πρωτότυπη και πάντοτε επίκαιρη Διδακτορική μας Διατριβή: «Οι Άγιοι και το φυσικό περιβάλλον» (εγκριθείσα παμψηφεί 1996 ΑΠΘ), την οποία, στην 4η έκδοση, προλογίζει ο ίδιος, και η οποία στηρίζει τις πρωτοβουλίες και τις θέσεις του οικουμενικού μας πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου στην αντιμετώπιση της οικολογικής κρίσεως και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Ο ίδιος με τις πρωτοβουλίες και την απαράμιλλη προσπάθειά του, υπήρξε «καινοτόμος» στο θέμα αυτό, και γι’ αυτό ονομάστηκε «Πράσινος Πατριάρχης». Εμείς, παρά την υψηλή αυτή τιμητική διάκριση, η οποία ανήκει σε όλους (Εκκλησία και Επιστήμη), συνεχίζουμε να εργαζόμεθα σεμνά και ταπεινά.