Ήταν μοναχογιός του κτηματία Μουχεδίν βέη, οι προπάτορες του οποίου είχαν εγκατασταθεί στη Λάρισα στα μέσα του 18ου αιώνα. Στην πλήρη κυριότητά της οικογένειάς του Πετρεδίν βέη ανήκαν τα χωριά (τσιφλίκια) της επαρχίας Λαρίσης: Μπουραζάν (σημ. Αχίλλειο), Σακαλάρ (σημ. Μέλισσα), Τσουλάρ (σημ. Μελία) [1] και το χωριό Καλλιφώνι της επαρχίας Καρδίτσας. Τη διαχείριση των κτημάτων του ασκούσαν γεωργοί που διέμεναν στα προαναφερθέντα χωριά, οι οποίοι υπέγραφαν ετήσια συμφωνητικά που καθόριζαν τους όρους και τα ποσοστά κέρδους επί της παραγωγής.
Μεγάλη ακίνητη περιουσία, όμως (οικίες, εργαστήρια και οικόπεδα), διέθετε γύρω από τη σημερινή Κεντρική πλατεία, η οποία στις αρχές του 1870 ονομαζόταν «Πλατεία Πετρεδίν βέη» [2]. Διέθετε επίσης ένα οικόπεδο εκτάσεως 1.479 τ.μ. που βρισκόταν στην πλατεία των Ανακτόρων (σημ. Λαού) και ένα συγκρότημα κατοικιών στην περιοχή δίπλα από το Μπουρμαλί τζαμί [3]. Αναφέρεται επίσης ως ιδιοκτήτης ενός πανδοχείου (χάνι) στη συνοικία Πέρα Μαχαλά (Αγίου Χαραλάμπους), δίπλα από τις οικίες του Απόστολου Αναγνώστου, του Νικολάου Τσιμούκα και του ομώνυμου ιερού ναού [4].
Από τον γάμο του με τη Νουρέ Χανούμ είχε αποκτήσει τρία αγόρια: Τον Χασάν βέη Πετρεδίν, τον Σαΐτ βέη Πετρεδίν και τον Σεφήκ βέη Πετρεδίν. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πηγές, ο Πετρεδίν βέης ήταν αγαπητός στους κατοίκους της Λάρισας, υποστήριξε με θέρμη τα συμφέροντα της Χριστιανικής Κοινότητος και η επιρροή του στους εκάστοτε Οθωμανούς διοικητές της πόλης ήταν μεγάλη. Και αυτός είναι ο λόγος που μετά από την απελευθέρωση της Θεσσαλίας τιμήθηκε από την Ελληνική Πολιτεία (24 Δεκεμβρίου 1881) με τον Αργυρό Σταυρό των Ιπποτών του Βασιλικού Τάγματος του Σωτήρος (ΦΕΚ 30/Α/30-4-1882). Όπως θα δούμε παρακάτω, τα τρία παιδιά του, εκτός από την περιουσία που κληρονόμησαν, απέκτησαν την ελληνική ιθαγένεια και πρωταγωνίστησαν στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή της Λάρισας για την επόμενη τεσσαρακονταετία. Ο Πετρεδίν βέης απεβίωσε στη Λάρισα το 1894, ενώ η σύζυγός του Νουρέ Χανούμ το 1917.
ΧΑΣΑΝ ΒΕΗΣ ΠΕΤΡΕΔΙΝ: Διετέλεσε πρόκριτος της Μουσουλμανικής Κοινότητος της Λάρισας. Ήταν μεγαλοκτηματίας με ευρεία μόρφωση, αφού φοίτησε σε φημισμένες Γεωργικές Σχολές του Βελγίου και της Γαλλίας. Εκλέχθηκε βουλευτής Λαρίσης στις κοινοβουλευτικές εκλογές της 16ης Απριλίου 1895, με το «Εθνικό Κόμμα» του Θεόδωρου Δηλιγιάννη (από 16 Απριλίου 1895 έως 9 Δεκεμβρίου 1898). Εκτός από αυτόν ως βουλευτές Λαρίσης εκλέχθηκαν οι Δημήτριος Πιπινόπουλος και Φιλώτας Ισχόμαχος. Αμέσως μετά από την ορκωμοσία του στη Βουλή (16 Μαΐου 1895), πλαισίωσε την ειδική επιτροπή που συστάθηκε επί αγροτικών ζητημάτων [5]. Διετέλεσε μέλος της επιτροπής Λαρίσης για τη διοργάνωση της Γεωργικής και Κτηνοτροφικής Εκθέσεως του 1900 [6].
Την ίδια περίοδο αγόρασε (αντί 11.000 δρχ.) από τον έμπορο Αντώνιο Ν. Μουντζούκα μία έπαυλη έξι δωματίων εκτάσεως 200 τ.μ., γύρω από την οποία ανήγειρε στάβλους, αποθήκες και οικήματα για το υπηρετικό του προσωπικό [7]. Η έπαυλη βρισκόταν ακριβώς δίπλα από το πατρικό συγκρότημα κατοικιών στην περιοχή του Μπουρμαλί τζαμί. Ο Χασάν βέης Πετρεδίν υπήρξε στενός φίλος του πρωθυπουργού Θεόδωρου Δηλιγιάννη [8]. Τον Μάιο του 1908 ήλθε σε συμφωνία με πρόσφυγες από τη Στενήμαχο της Ανατολικής Ρωμυλίας για την πώληση του χωριού Καλλιφώνι στην Καρδίτσα (που ανήκε στην κυριότητά του από πατρική κληρονομιά), αλλά την τελευταία στιγμή η αγοραπωλησία ματαιώθηκε για άγνωστους λόγους [9]. Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων (1912-1913) διέθεσε μεγάλα χρηματικά ποσά (στην αρμόδια επιτροπή που συστάθηκε στη Λάρισα υπό την προεδρία του πρωτοδίκη Ευθύμιου Χρυσαΐτη) για την περίθαλψη των Ελλήνων στρατιωτών που είχαν τραυματιστεί κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων [10].
(Συνεχίζεται).
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 067, αρ. 24117 (23 Δεκεμβρίου 1899).
[2]. Βάσος Καλογιάννης, «Τα Δικαστήρια της Λαρίσης και η μακρά ιστορία τους. Από το «Σεράγι» της Τουρκοκρατίας, στο σύγχρονο «Θέμιδος Μέλαθρον», «Ελευθερία» (Λάρισα), 30 Ιουνίου 1972.
[3]. Νικόλαος Παπαθεοδώρου, «Το Μπουρμαλί Τζαμί», «Ελευθερία» (Λάρισα), 6 Μαΐου 2018 και 3Μαΐου 2020.
[4]. Το 1895 ως ιδιοκτήτης αναφέρεται ο γιος του Χασάν βέης Πετρεδίν. Βλ. Αρχείο Ιωαννίδη, φκ. 053, αρ. 18958 (21 Οκτωβρίου 1895).
[5]. Πρακτικά των Συνεδριάσεων της Βουλής (από 15 Μαΐου 1895 έως 19 Ιουλίου 1895). Εν Αθήναις: εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, 1895, σελ. 8-9.
[6]. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 118 (21 Ιουλίου 1900).
[7]. Αρχείο Ιωαννίδη, φκ. 070, αρ. 25025 (6 Αυγούστου 1900).
[8]. Σκριπ (Αθήνα), 5 Ιουνίου 1905.
[9]. Οι πρόσφυγες απευθύνθηκαν τότε στην οικογένεια Χαροκόπου για την αγορά των χωριών Γιάννουλη και Κιόσκι που ανήκαν στην κυριότητά της. Βλ. «Μικρά» (Λάρισα), φ. 25/377 (6 Ιουνίου 1908).
[10]. «Μικρά» (Λάρισα), φ. 31/586 (13 Ιουλίου 1913).
