Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
«Κάτω από τις ακραίες πληθυσμιακές συνθήκες χωρίς να λαμβάνεται μέριμνα για την ποιότητα διαβίωσης των κατοίκων στις μεγαλουπόλεις γίνεται επιτακτική η ανάγκη της ανάπτυξης ενός ξεχωριστού κλάδου της Δασολογικής επιστήμης, της Δασοκομίας πόλεων ή αστικής Δασοπονίας, η οποία ασχολείται με την εγκατάσταση, την καλλιέργεια και τη διαχείριση του αστικού πρασίνου». Αυτά επισημαίνει σήμερα στην «Ελευθερία», η Θέκλα Κ. Τσιτσώνη, καθηγήτρια στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασοκομίας, σκιαγραφώντας το αστικό τοπίο των σύγχρονων ελληνικών πόλεων.
Η συνέντευξη
*Πώς είναι η εικόνα των ελληνικών αστικών κέντρων, όσον αφορά στον αριθμό των δένδρων που υπάρχουν σε αυτά;
- «Η αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο είναι πολύ χαμηλή, μακράν των διεθνώς αποδεκτών προτύπων που ορίζουν ως ελάχιστο χώρο πρασίνου τα 8-10 τ.μ./ κάτοικο. Στη Βόννη αντιστοιχούν 35 τ.μ./ κάτοικο, στη Νέα Υόρκη 50 τ.μ./ κάτοικο, στη Μ. Βρετανία 30-40m2 / κάτοικο, στην Ολλανδία 45-50m2 / κάτοικο, και στο Παρίσι 25m2 / κάτοικο».
*Σε ένα κράτος που βρίσκεται στη Νότια Ευρώπη, δεν είναι παράλογο να έχει ελάχιστα δένδρα σε δρόμους και πόλεις; Ποια είναι τα αίτια αυτής της κατάστασης;
- «Η άναρχη δόμηση των πόλεων χωρίς σχεδιασμό οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση των ελληνικών πόλεων. Οι μόνοι χώροι σήμερα που μπορούν να συμβάλουν στην αύξηση του πρασίνου των πόλεων είναι τα στρατόπεδα».
*Σε δηλώσεις σας κάνετε λόγο για ανάπτυξη της επιστήμης της Δασοκομίας Πόλεων. Μπορείτε να αναφερθείτε πιο αναλυτικά σε αυτή την προοπτική;
- «Κάτω από τις ακραίες πληθυσμιακές συνθήκες χωρίς να λαμβάνεται μέριμνα για την ποιότητα διαβίωσης των κατοίκων στις μεγαλουπόλεις γίνεται επιτακτική η ανάγκη της ανάπτυξης ενός ξεχωριστού κλάδου της Δασολογικής επιστήμης, της Δασοκομίας πόλεων ή αστικής Δασοπονίας, η οποία ασχολείται με την εγκατάσταση, την καλλιέργεια και τη διαχείριση του αστικού πρασίνου.
Ειδικότερα το αντικείμενό της είναι, η έρευνα των οικολογικών συνθηκών που επικρατούν σε μια πόλη σε σχέση με την επιβίωση των δασικών ειδών και γενικά του πρασίνου, η έρευνα της ικανότητας προσαρμογής των δασικών ειδών στις ιδιαίτερες οικολογικές συνθήκες της πόλης, οι τρόποι επιλογής των κατάλληλων ειδών και οι διάφοροι τρόποι φροντίδας και διαχείρισης τους. Τέλος ο βαθμός εκπλήρωσης των ευεργετικών επιδράσεων των δένδρων και του πρασίνου γενικότερα στη βελτίωση των οικολογικών συνθηκών στην πόλη και την ανύψωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της. Να σημειώσω, πως ο όρος Δασοκομία πόλεων είναι ο πιο δόκιμος γιατί τα περισσότερα από τα δένδρα που χρησιμοποιούνται στον αστικό χώρο είναι δασοπονικά είδη και ο χειρισμός τους ακολουθεί δασοκομικές και όχι δενδροκομικές μεθόδους καλλιέργειας.
*Μπορείτε να αναφερθείτε στο ερευνητικό έργο «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 2011»;
- «Πρόκειται για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου προτύπου συστήματος για την κυβερνητική στη διαχείριση της αστικής δασοπονίας και την προσαρμογή των πόλεων στην κλιματική αλλαγή (URBAN.FOR.MA.S). Η συντήρηση των δέντρων στο αστικό περιβάλλον μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την αποτελεσματική ανάπτυξη και εφαρμογή ενός στρατηγικού σχεδίου διαχείρισης που να τυποποιεί τις πολιτικές και πρακτικές γύρω από δραστηριότητες που σχετίζονται με το αστικό πράσινο. Σκοπός της έρευνας είναι η συστηματική παρακολούθηση, σε εξατομικευμένο επίπεδο, της υγείας και ανάπτυξής των δένδρων των δενδροστοιχιών και των πάρκων ως απαραίτητο στοιχείο για την άσκηση της σύγχρονης αστικής δασοπονίας. Επιπλέον, οι νέες συνθήκες προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και οι δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει κράτη και φορείς, για μείωση των αερίων του θερμοκηπίου επιβάλλουν τη δημιουργία αποτελεσματικών συστημάτων ελέγχου και παρακολούθησης του αστικού πρασίνου. Τέλος, οι στόχοι θα πρέπει κάθε φορά να επιτυγχάνονται λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη για βελτίωση της οικονομικότητας. Στις ανωτέρω τρεις απαιτήσεις έρχεται να απαντήσει η υλοποίηση του έργου με τη δημιουργία ενός προτύπου συστήματος για την άσκηση κυβερνητικής και λήψη αποφάσεων στην άσκηση της αστικής δασοπονίας με ολιστικό και ενιαίο τρόπο. Το σύστημα περικλείει ένα άθροισμα διαδικασιών, υπηρεσιών και προϊόντων που θεωρούνται απαραίτητα για την ύπαρξη ολιστικής προσέγγισης στην άσκηση της αστικής δασοπονίας. Στο κέντρο του βρίσκεται το Λογισμικό για τη Διαχείριση Αστικού Πρασίνου & τη Διευκόλυνση Λήψης Αποφάσεων (GreenTree) .
* Και με τα αποτελέσματα;
- Όσον αφορά στα αποτελέσματα, κατά τη διάρκεια των 31 μηνών της έρευνας έγινε μία προσπάθεια κατάρτισης καλών πρακτικών παρακολούθησης και διαχείρισης του αστικού πρασίνου του Δήμου Θεσσαλονίκης για την αξιολόγηση της απόδοσης και της βιωσιμότητάς του, την αξιολόγηση των αυξητικών χώρων και την πρόβλεψη των μελλοντικών αναγκών για τους κατάλληλους χειρισμούς με στόχο την προσαρμογή της πόλης στην κλιματική αλλαγή.
Με την ολοκλήρωση του προγράμματος καταρτίστηκαν:
- Ο Οδηγός Εφαρμογής Κριτηρίων και Δεικτών για την Παρακολούθηση Μονάδων Αστικού Πρασίνου και των Τεχνικών Προδιαγραφών Εκπόνησης Σχεδίων για την Αειφόρο Διαχείριση της Αστικής Δασοπονίας,
- Το ηλεκτρονικό μητρώο δέντρων των δενδροστοιχιών του Δήμου Θεσσαλονίκης,
- το Στρατηγικό Σχέδιο για την Αειφόρο Διαχείριση της Αστικής δασοπονίας και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
- το Λογισμικό για τη Διαχείριση του Αστικού Πρασίνου και τη Διευκόλυνση Λήψης Αποφάσεων (GreenTree). Η ανάπτυξη αυτού του λογισμικού θεωρείται, καινοτόμο πανευρωπαϊκά και είναι χρήσιμη σε κάθε φορέα που σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με τη διαχείριση μεγάλων σε μέγεθος χωρικών μονάδων αστικού πρασίνου ή τεχνητών εν γένει φυτεύσεων. Ως παραδείγματα μπορούν να αναφερθούν οι ΟΤΑ, οι διαχειριστές ανεξαρτήτων μονάδων όπως συγκροτήματα ξενοδοχείων, πανεπιστημιακά campus, κοιμητήρια, συγκροτήματα αθλητικών εγκαταστάσεων, κ.ά.
Κατά τη διάρκεια του έργου καταμετρήθηκαν 41.859 θέσεις δένδρων stw 5 Δημοτικές Κοινότητες του Δήμου Θεσσαλονίκης. Δημιουργήθηκε βάση δεδομένων με τα χαρακτηριστικά και φωτογραφική αποτύπωση κάθε δένδρου. Επίσης υπολογίστηκαν με δυναμικό τρόπο τόσο η οικονομική αξία των δένδρων που απογράφηκαν όσο και η δέσμευση CO2 με τη χρήση εξισώσεων και εφαρμογή σχετικών μεθοδολογιών.
Η απογραφή έδειξε ότι στις δεντροστοιχίες του Δήμου Θεσσαλονίκης υπάρχουν 38.072 ζωντανά δέντρα, που ανήκουν σε πάνω από 75 διαφορετικά είδη, 1.257 νεκρά άτομα και 2.746 κενές θέσεις. Υπολογίστηκε, ότι η ποσότητα CO2 που έχει δεσμευτεί από τα δέντρα αυτά ξεπερνά τους 6.000 τόνους, ενώ η οικονομική τους αξία, που εκτιμήθηκε βάσει των δασοκομικών τους χαρακτηριστικών ξεπερνά τα 17 εκατομμύρια ευρώ.
Η βάση δεδομένων και τα στατιστικά στοιχεία είναι προσπελάσιμα από τους πολίτες στη διεύθυνση www.greentree.gr.. Στον δικτυακό τόπο θα αναρτηθούν οι ακριβείς θέσεις των δένδρων και γενικές πληροφορίες για καθένα από αυτά. Και ο καθένας θα έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει και να αναφέρει τόσο στοιχεία όσο και προβλήματα που αφορούν σε κάθε δένδρο.
