«Αν οι τευτλοπαραγωγοί της Θεσσαλίας θέλουν, το εργοστάσιο της Λάρισας μπορεί να ξαναγίνει αλλά μετά το 2017, οπότε καταργούνται οι περιορισμοί στην παραγωγή της ζάχαρης στα μέλη της ΕΕ. Υπάρχουν οι καταρχήν προϋποθέσεις γι’ αυτό. Εξάλλου οι Θεσσαλοί αγρότες είναι οι καλύτεροι τευτλοπαραγωγοί στη χώρα μας».
Προσδοκίες γεννά στον θεσσαλικό κάμπο η δήλωση του νέου προέδρου της ΕΒΖ Γιώργου Λάντζα, ο οποίος βρέθηκε στη Λάρισα και συνομίλησε για το μέλλον της τευτλοκαλλιέργειας και του τοπικού εργοστασίου, ενώ η αποπληρωμή της περσινής παραδοτέας σοδειάς είναι θέμα ημερών, καθώς εκκρεμεί η έγκριση του Επιχειρησιακού Σχεδίου Επιβίωσης κι Ανάπτυξης που έχει κατατεθεί στην Τράπεζα Πειραιώς.
Με συνέντευξή του στην «Ε» ο νέος πρόεδρος της Βιομηχανίας Γιώργος Λάντζας, αναλύει το όραμά του για το εργοστάσιο Ζαχάρεως στη Λάρισα και αποκαλύπτει τις άμεσες ενέργειες που θα υλοποιήσει η νέα διοίκηση της Βιομηχανίας. Ο κ. Λάντζας δεσμεύτηκε να ξαναστήσει τη Γεωπονική Υπηρεσία που είχε εντελώς απαξιωθεί, ενώ τονίζει το θετικό στοιχείο που είναι η διακηρυγμένη θέση της Κυβέρνησης να ξεφύγει από τη μιζέρια και να αναπτυχτεί σε ανταγωνιστικά πλαίσια η ΕΒΖ.
Αναλυτικά η συνέντευξη με τον νέο πρόεδρο της ΕΒΖ έχει ως εξής:
Ερ: Κύριε Λάντζα, τι προέκυψε κατά την πρόσφατη συνάντηση που είχατε στη Λάρισα με εργαζόμενους και τευτλοπαραγωγούς;
Απ: Στη συνάντηση της Λάρισας η διοίκηση της ΕΒΖ ενημέρωσε τους παραγωγούς για το πρόγραμμα της τευτλοπαραγωγής για τη χρονιά 2016/2017 και για την κατάσταση της εταιρίας. Η ΕΒΖ είναι μια κακοδιοικημένη για πολλά χρόνια επιχείρηση. Αυτή η εισβολή του κομματικού κράτους στην εταιρία, έχει αποδιοργανώσει και διαλύσει τον παραγωγικό μηχανισμό της. Μια ένδειξη τέτοιας κακής διοίκησης ήταν η απόφαση να κλείσει το εργοστάσιο Λάρισας της ΕΒΖ, που είχε όλα τα χαρακτηριστικά της βιώσιμης παραγωγικής μονάδας. Το βασικό πρόβλημα της ΕΒΖ τα τελευταία χρόνια είναι το υψηλό κόστος παραγωγής που σε σχέση με τις χαμηλές τιμές πώληση της ζάχαρης μετατρέπει την ΕΒΖ σε μηχανή παραγωγής ζημιών. Δεν είχε ληφθεί ποτέ κανένα μέτρο για τη βελτίωση της οικονομικής απόδοσης της επιχείρησης και η μόνη διέξοδος ήταν η δανειοδότηση. Η σχέση της ΕΒΖ με τους τευτλοπαραγωγούς είναι μια σχέση αμοιβαίας δέσμευσης: οι παραγωγοί καλλιεργούν ένα φυτό που προορίζεται αποκλειστικά και μόνον για την ΕΒΖ και η ΕΒΖ δεν έχει άλλο τρόπο για να αποκτήσει πρώτη ύλη. Άρα κάθε ιδέα για ανάπτυξη της ΕΒΖ πρέπει να περιλαμβάνει τον ενεργό θετικό ρόλο των παραγωγών. Η νέα διοίκηση της ΕΒΖ κατανοώντας το πρόβλημα αυτό, αποφάσισε να ξαναστήσει τη Γεωπονική Υπηρεσία της ΕΒΖ που είχε εντελώς απαξιωθεί. Το ζαχαρότευτλο που παράγεται στη χώρα μας υστερεί και ως προς τη στρεμματική απόδοση, αλλά και ως προς την περιεκτικότητα σε ζάχαρη. Αποτελεί δε, το 40% περίπου του παραγωγικού κόστους. Άρα η μείωση του κόστους περιλαμβάνει την ουσιαστική βελτίωση της τευτλοπαραγωγής κι αυτό είναι καθήκον και της ΕΒΖ και των τευτλοπαραγωγών. Αναμφισβήτητα υπάρχουν πολλά αρνητικά χαρακτηριστικά στην Ελληνική τευτλοπαραγωγή: καλλιέργεια σε μικρές εκτάσεις που δεν επιτρέπουν τη σύγχρονη εκμηχάνιση, σχετικά παλαιωμένος εξοπλισμός, κακές σχέσεις παραγωγών με ΕΒΖ και κλίμα καχυποψίας, κλπ. Ειδικά για τη Θεσσαλία ένα βασικό πρόβλημα είναι η απόσταση του τόπου παραγωγής τεύτλων από το εργοστάσιο στο Πλατύ όπου αυτά θα κατεργαστούν. Όμως όλα αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν αν τα στελέχη της ΕΒΖ και οι παραγωγοί συνεργαστούν και καλλιεργήσουν μια ειλικρινή και ανοικτή σχέση στην επικοινωνία.
ΕΡ: Πότε θα εξοφληθούν οι παραγωγοί για το 2015 και πότε θα πληρωθούν για το 2016.
Απ: Η αδυναμία της ΕΒΖ να πληρώσει την αγορά των τεύτλων είναι σύμπτωμα της κακής κατάστασής της γενικώς. Έχει αποκτήσει όμως χαρακτηριστικά επείγοντος διότι χωρίς τα χρήματα αυτά, οι παραγωγοί δεν μπορούν να καλλιεργήσουν τώρα που είναι η πιο κατάλληλη περίοδος για τα τεύτλα. Το πρόβλημα αυτό η Διοίκηση της ΕΒΖ προσπαθεί να το λύσει μέσω του μοναδικού δρόμου χρηματοδότησης που έχει: την συμφωνία με την Τράπεζα Πειραιώς (που είναι ο μοναδικός μας χρηματοδότης). Κάθε περιουσιακό στοιχείο, ακόμα και τα αποθέματα είναι ενεχυριασμένα στην Πειραιώς, οπότε η Διοίκηση της ΕΒΖ είναι κυριολεκτικά με δεμένα τα χέρια. Όταν συμφωνήσουμε με την Τράπεζα για το Επιχειρησιακό Σχέδιο Επιβίωσης κι Ανάπτυξης που έχουμε ήδη καταθέσει, θα μπορεί να υπάρξει και πάλι η φυσιολογική χρηματοδότηση της ΕΒΖ. Το θετικό στοιχείο είναι η διακηρυγμένη θέση της Κυβέρνησης να ξεφύγει από την μιζέρια και να αναπτυχτεί η ΕΒΖ. Οι συζητήσεις δεν είναι εύκολες και το αποτέλεσμα παρόλα αυτά δεν είναι δεδομένο διότι οι Τράπεζες αλλά και το σύνολο της Ελληνικής Οικονομίας ελέγχεται από τους εταίρους και δανειστές μας. Αυτό δημιουργεί καθυστερήσεις και ανατροπές στο χρονοδιάγραμμα. Θεωρώ ότι σε λίγες μέρες θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε το πρόγραμμα αποπληρωμής.
ΕΡ: Παρά τα προβλήματα της βιομηχανίας, οι παραγωγοί δείχνουν πρόθυμοι να στηρίξουν την καλλιέργεια. Σαν πρόεδρος της ΕΒΖ πως το εξηγείτε;
ΑΠ: Καταρχήν υπάρχει μια μακροχρόνια σχέση εμπιστοσύνης των Θεσσαλών αγροτών με την συγκεκριμένη καλλιέργεια. Ίσως είναι οι καλύτεροι τευτλοπαραγωγοί στη χώρα μας. Σε σύγκριση με τις άλλες καλλιέργειες και σε συνδυασμό με τα προγράμματα ενίσχυσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ), η τευτλοκαλλιέργεια συμβάλλει ουσιαστικά στην ευημερία του αγρότη. Βέβαια, όπως φάνηκε στη συνάντησή μας με τους Θεσσαλούς παραγωγούς, πρέπει να αλλάξει ο τρόπος της οργάνωσής τους διότι το πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Αγροτικής πολιτικής ενθαρρύνει τη δημιουργία συλλογικών μορφών (ομάδες παραγωγών) και σχεδόν μόνον μέσω αυτών διοχετεύονται πλέον οι όποιες ενισχύσεις. Η ΕΒΖ έχει αναθέσει ήδη σε ειδικό επιστημονικό σύμβουλο την εκπόνηση ειδικού προγράμματος ενίσχυσης της τευτλοκαλλιέργειας και με την ενεργή υποστήριξη του ΥπΑΑΤ θα είμαστε σε θέση να κάνουμε ακόμα πιο κερδοφόρα της τευτλοκαλλιέργεια.
Ερ: Συζητήσατε στη σύσκεψη που είχατε με τους τευτλοπαραγωγούς της Θεσσαλίας, το ενδεχόμενο να ξαναλειτουργήσει το εργοστάσιο της Λάρισας;
Απ: Για να λειτουργήσει με κερδοφορία (αποδοτικά) ένα εργοστάσιο ζάχαρης, με τη δεδομένη ποιότητα τεύτλων του θεσσαλικού κάμπου, θα πρέπει να καλλιεργούνται σε μια απόσταση έως 120 χλμ από το εργοστάσιο πάνω από 65.000 στρέμματα ετησίως. Αυτά είναι απλώς τεχνικά προαπαιτούμενα. Προφανώς κι αφού η τευτλοπαραγωγή είναι και παραμένει σταθερά πιο κερδοφόρα για τον παραγωγό από τις άλλες καλλιέργειες (βαμβακιού, καλαμποκιού, κλπ.) , αυτό είναι κάτι απολύτως εφικτό για την περιοχή της Θεσσαλίας. Έτσι όπως είναι σήμερα η ΕΒΖ, από την περιοχή της Θεσσαλίας και του Δομοκού δεν μπορεί να παραλάβει το εργοστάσιο στο Πλατύ, ποσότητα τεύτλων από εκτάσεις περισσότερες των 25.000 στρεμμάτων, ένεκα του υψηλού κοστολογίου μεταφοράς και της σχετικής μείωσης της ποιότητας των τεύτλων όταν φτάνουν στην Ημαθία, παρόλο που η ποιότητα των παραγόμενων τεύτλων είναι σχετικά καλή στο θεσσαλικό χωράφι. Οι Θεσσαλοί παραγωγοί είναι καλοί επαγγελματίες! Οπότε, αν οι τευτλοπαραγωγοί της Θεσσαλίας θέλουν, το εργοστάσιο της Λάρισας μπορεί να ξαναγίνει αλλά μετά το 2017, οπότε καταργούνται οι περιορισμοί στην παραγωγή της ζάχαρης στα μέλη της ΕΕ. Υπάρχουν οι καταρχήν προϋποθέσεις για αυτό. Όμως χρειάζεται καλή προετοιμασία και σχεδιασμός των ενεργειών και η ΕΒΖ μπορεί να τους βοηθήσει.
ΕΡ: Πώς μπορεί να γίνει αυτό;
ΑΠ: Με την οργάνωση των παραγωγών σε Ομάδες Παραγωγών, εκτός από την επαγγελματική τους αναβάθμιση και την υποστήριξη του εισοδήματός τους, θα μπορούν να συμμετάσχουν και στη μετοχική σύνθεση του εργοστασίου. Δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό λέγοντας κάτι τέτοιο. Πολλές μεγάλες ζαχαρουργίες στην ΕΕ είναι συνεταιριστικές ή οι παραγωγοί μετέχουν με ένα μεγάλο μερίδιο στο μετοχικό κεφάλαιο της ζαχαρουργίας. Διότι η ζαχαρουργία αναπτύσσει κι άλλες επιχειρηματικές δράσεις κι έτσι οι παραγωγοί ωφελούνται από την προστιθέμενη αξία συνολικά της επιχείρησης. Βέβαια, η αρνητική εμπειρία των αγροτικών συνεταιριστικών οργανισμών κι η οικονομική αλλά και ηθική απαξίωση του συνεταιριστικού μοντέλου στην Ελλάδα (προφανώς υπάρχουν οι λίγες εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα), είναι ένα εμπόδιο, αλλά αν κατανοηθεί κι αναλυθεί με παρρησία, μπορεί να οδηγήσει στην αναγέννησή του.
ΕΡ: Έτσι όπως είναι δομημένη η αγορά τεύτλων, μπορεί να έχει μέλλον;
ΑΠ: Για τον τευτλοπαραγωγό σημασία έχει η ποσότητα των τεύτλων που παράγει, η περιεκτικότητά τους σε ζάχαρη και η τιμή. Από όλα αυτά διαμορφώνεται το εισόδημά του. Η ποσότητα και η ποιότητα (περιεκτικότητα σε ζάχαρη) εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες αλλά ας πούμε ότι εξαρτώνται βασικά από την καλή συνεργασία των γεωπόνων της ΕΒΖ και των καλλιεργητών. Η τιμή των τεύτλων επίσης επηρεάζει και το εισόδημα των παραγωγών και το κόστος παραγωγής της ζάχαρης. Όσο πιο χαμηλή είναι η τιμή της αγοράς των τεύτλων, τόσο το καλύτερο για την βιομηχανία: Στην Ελλάδα για ένα τόνο τεύτλων πληρώνουμε 37 ευρώ, όταν στην αντίστοιχη Ευρωπαϊκή βιομηχανία το κόστος αυτό είναι 30 ευρώ περίπου. Κοινός στρατηγικός στόχος για την ΕΒΖ και τους τευτλοπαραγωγούς πρέπει να είναι η μείωση του κόστους παραγωγής (άρα και του κόστους αγοράς τεύτλων) χωρίς όμως τη μείωση του εισοδήματος των παραγωγών. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την αλλαγή μοντέλου της τευτλοπαραγωγής και στην υλοποίηση ενός συλλογικού μοντέλου τευτλοπαραγωγής (ομάδες παραγωγών) για το οποίο δίνονται αρκετοί πόροι από την ΕΕ. Μέσω ενός τέτοιου μοντέλου (που ήδη υλοποιείται στις άλλες χώρες της ΕΕ) η διαφορά από την μείωση της τιμής πώλησης τεύτλων, ισοφαρίζεται και με το παραπάνω από ένα άλλο σύστημα παροχών. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μαζί με την ΕΒΖ επεξεργάζονται αυτή την περίοδο αυτό το πρόγραμμα αυτό κι ελπίζουμε ότι οι παραγωγοί θα θελήσουν να το αξιοποιήσουν.
