Από τον Κων/νο Οικονόμου
Α΄ Ο ΚΑΔΜΟΣ ΚΑΙ Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΘΗΒΑΣ: Ο Κάδμος ήταν γιος του Αγήνορα και της Τηλέφασσας, βασιλέων της μυθικής Φοινίκης. Είχε αδέλφια τον Φοίνικα, τον Κίλικα και την Ευρώπη. Είναι προφανές, ακόμη και από την αναφορά των ονομάτων, ότι η οικογένεια του Αγήνορα συμβολίζει, μυθολογικά, την προέλευση κάποιων ινδοευρωπαϊκών φύλων [Φοίνικες, Κίλικες] που εγκαταστάθηκαν στη Δύση, στο τέλος της δεύτερης π.Χ. χιλιετίας. Όταν, κατά το μύθο, ο Δίας απήγαγε την Ευρώπη, ο Κάδμος έψαξε για την αδερφή του, αλλά το Μαντείο των Δελφών, τον απέτρεψε από το να συνεχίσει τις έρευνες. Μάλιστα, η Πυθία του συνέστησε να ακολουθήσει μια αγελάδα κι όπου εκείνη σταματούσε, εκείνος να ίδρυε μια νέα πόλη. Στην περιοχή που σταμάτησε η αγελάδα, στη Νότια Βοιωτία, ο Κάδμος τη θυσίασε στους θεούς. Έπειτα αναζήτησε πηγή για να πλυθεί και να κάνει σπονδές. Στην πηγή Δίρκη, που κατέφυγε, συνάντησε έναν δράκοντα που φύλαγε την κρήνη. Ο Κάδμος εύκολα τον σκότωσε. Ο δράκοντας όμως αυτός ήταν γιος του Άρη και μιας Ναϊάδας Νύμφης, της Τέλφουσας. Ο Άρης, λοιπόν, τον τιμώρησε υποχρεώνοντάς τον να τον υπηρετήσει ως δούλος για ένα χρόνο. Σύμφωνα με άλλη παραλλαγή του μύθου, με εντολή του Άρη [ή με συμβουλή της Αθηνάς], ο Κάδμος έσπειρε τα μισά δόντια του δράκου σε οργωμένο χωράφι και από τη γη φύτρωσαν άγριοι πολεμιστές που ονομάστηκαν Σπαρτοί. Με ένα έξυπνο σχέδιο του Κάδμου αυτοί αλληλοεξοντώθηκαν και επέζησαν μόνο πέντε, που αποτέλεσαν τους πρώτους πολίτες της Θήβας. Ο πιο γνωστός απ' αυτούς υπήρξε ο Εχίων που ήταν και πατέρας της Ιοκάστης, συζύγου του βασιλιά Λάιου. Στη συνεχεία, ίδρυσε τη Θήβα και με του πέντε Σπαρτούς έκτισε τα τείχη της πόλης. Αξίζει να αναφερθεί ότι στον Κάδμο αποδίδεται και η διάδοση της ελληνικής γλώσσας [φοινικικό αλφάβητο]. Ως ανταμοιβή για τα κατορθώματά του και την ευφυία του, ο Άρης του έδωσε για σύζυγό του μια κόρη του, την πανέμορφη Αρμονία. Ο Κάδμος, τη μέρα του γάμου, δώρισε στη σύζυγό του ένα πέπλο φτιαγμένο από την ίδια την Αθηνά κι ένα περίφημο περιδέραιο, που έμεινε γνωστό στην ιστορία ως “περιδέραιο της Αρμονίας”, αριστουργηματικό έργο του θεού Ηφαίστου. Ο Κάδμος στα γεράματα έπεσε στη δυσμένεια των θεών και, αφού άφησε τον θρόνο της πόλης στον Πενθέα, αναχώρησε για τη Βόρεια Ήπειρο, όπου ίδρυσε την πόλη Φοινίκη1. Ο διάδοχος του Κάδμου στο θηβαϊκό θρόνο, Πενθέας, υπήρξε ασεβής προς το Διόνυσο και ο θεός τον τιμώρησε2. Τον θρόνο στη συνέχεια ανέλαβε ο γιος του Κάδμου και της Αρμονίας, Πολύδωρος. Όταν πέθανε ο Πολύδωρος, ο γιος του ο Λάβδακος ήταν ακόμα ανήλικος. Ο πατέρας του είχε ήδη ορίσει επίτροπο τον Νυκτέα. Ο Νυκτέας όμως αυτοκτόνησε και την θέση του πήρε ο αδερφός του Λύκος. Ο Λύκος παρέδωσε την εξουσία στον νεαρό Λάβδακο όταν ενηλικιώθηκε.
Ο ΛΑΒΔΑΚΟΣ: Ο Λάβδακος, όπως προαναφέρθηκε, ήταν γιος του Πολύδωρου και εγγονός του Κάδμου. Μητέρα του ήταν η Νυκτηίδα, συγγενής με τη Νύκτα. Η λέξη Λάβδακος σημαίνει χωλός (ή αδέξιος ηγεμών). Υπήρξε ιδρυτής της [καταραμένης] γενιάς των Λαβδακιδών. Ήταν πατέρας του Λαίου και παππούς του Οιδίποδα. Μετά το πρώτο έτος της γέννησης του γιου του, σκοτώθηκε σε μάχη από το βασιλιά της Αθήνας, Πανδίονα. Τον Λάβδακο, προηγουμένως, είχε καταραστεί ο Πέλοπας, βασιλιάς της Κορίνθου, μετά την αυτοκτονία του γιού του Χρύσιπου, τον οποίον είχε ατιμάσει ο ίδιος ο Λάβδακος. Η κατάρα των Λαβδακιδών, που θα αρχίσει από την περιπέτεια του Οιδίποδα, ολοκληρώνεται με τη Αντιγόνη.
Γ΄ Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΛΑΪΟΣ: Κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του, ο πατέρας του Λάιου πεθαίνει. Τη θέση στον θρόνο παίρνει ο Λύκος, ο οποίος έστειλε τον Λάιο στην Πελοπόννησο, όπου και φιλοξενήθηκε από τον βασιλιά της Ηλείας, Πέλοπα. Ο Πέλοπας, αργότερα εξεστράτευσε ανεπιτυχώς κατά των Θηβών, για να εκδικηθεί την αυτοκτονία του γιού του, Χρύσιππου, που είχε απαγάγει ο Λάβδακος για να τον κακοποιήσει. Μάλιστα, στεναχωρημένος και οργισμένος για τον άδικο χαμό του γιου του, καταράστηκε τον Λάιο να μην αποκτήσει ποτέ παιδιά, αλλά αν τυχόν αποκτήσει, να πεθάνει από το χέρι του γιου του! Η ευχή του εισακούστηκε από του θεούς, κυρίως απ΄τη θεά Ήρα, επειδή η ενέργεια του Θηβαίου βασιλιά αποτέλεσε ύβρη για τους Νόμους. Ο Λάιος αργότερα νυμφεύτηκε την κόρη του Εχίονα [κατ' άλλους του Μενοικέα], Ιοκάστη. Αρκετά χρόνια μετά, μη έχοντας αποκτήσει παιδιά, αποφάσισε να μάθει από τους Δελφούς αν θα αποκτήσει κάποτε διάδοχο. Η Πυθία, επιβεβαίωσε την κατάρα του Πέλοπα, λέγοντάς του πως, αν γεννήσει γιο, θα πεθάνει από τα χέρια του. Έτσι μετά από αυτό ο Λάιος απέφευγε την επαφή με την γυναίκα του, αποκρύπτοντάς της τον χρησμό. Η Ιοκάστη όμως μια νύχτα τον μέθυσε και έτσι απέκτησε τον Οιδίποδα. Μόλις γεννήθηκε ο Οιδίπους, ο Λάιος έδωσε εντολή να τρυπήσουν τα πόδια του βρέφους [εξαιτίας του οιδήματος στα πόδια του το βρέφος ονομάστηκε Οιδίπους, δηλαδή αυτός που έχει οίδημα (πρήξιμο) στα πόδια], να τα δέσουν και να παραδώσουν τον μικρό σε έναν δούλο με την εντολή να το εγκαταλείψει στο βουνό Κιθαιρώνα, στο έλεος των Θεών, πράγμα που τελικά έγινε. Όταν, μετά από χρόνια, αποφάσισε να μάθει την τύχη του παιδιού του, κατευθύνθηκε προς τους Δελφούς. Στην πορεία του προς το μαντείο συνάντησε σε ένα τρίστρατο [Σχιστή Οδός], τον Οιδίποδα. Αγνοώντας ο ένας την αληθινή ταυτότητα του άλλου, συγκρούστηκαν, στην αρχή λεκτικά, και έπειτα με τα όπλα. Ο Οιδίποδας σκότωσε στη μάχη τον πατέρα του και τους συνοδούς του, εκτός από έναν. Ο διασωθείς δούλος, επέστρεψε και ανέφερε τα καθέκαστα στην Ιοκάστη.
Konstantinosa.oikonomou@gmail.com www.scribd.com/oikonomoukon
1. Ένας από τους απογόνους του, ο Ιλλυριός, έγινε ο γενάρχης του έθνους των Ιλλυριών, τους οποίους οι σημερινοί Αλβανοί θεωρούν προγόνους τους.
2. Δες σχετικά την τραγωδία του Ευριπίδη, Βάκχαι.
Ο Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου, είναι δάσκαλος στο 32ο Δ. Σχ. Λάρισας, συγγραφέας
