![Ο ιατρός Ευριπίδης Μακρής. Φωτοτσιγκογραφία του Ε. Χαλκιόπουλου. Δημοσιεύθηκε στο «Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδος 1821-1921, Αθήνα 1925, τ. Γ’, σ. 185. © Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών / Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών [Νεοελληνική Εικονιστική Προσωπογραφία, Επιστημονικός υπεύθυνος: Τριαντάφυλλος Σκλαβενίτης].](/media/k2/items/cache/1ab9fda80479e060ccea02f608dfc451_XL.jpg)
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
Γιος του κτηματία και επιχειρηματία Αθανασίου Μακρή [1],γεννήθηκε στην Καστανιά των Αγράφων περί το 1858. Σε νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Λάρισα, όπου τελείωσε τα εγκύκλια μαθήματα. Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, υπέβαλε στις αρχές του 1883 με επιτυχία τη διδακτορική του διατριβή [2] και στη συνέχεια επέστρεψε στη Λάρισα όπου εξάσκησε το λειτούργημα του ιατρού (μαιευτήρα) [3]. Η εκτίμηση που έτρεφε η κοινωνία της Λάρισας προς το πρόσωπο του αποβιώσαντα πατέρα του, άναψε τη φλόγα για την μετέπειτα επαγγελματική και κοινωνική του καταξίωση. Διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος της πόλης επί δημαρχίας του Χρήστου Γεωργιάδη (1883-1887) και του Διονυσίου Γαλάτη (1887-1894) και αναπλήρωσε με επιτυχία τον τότε πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Αχιλλέα Λογιωτάτου στις συνεδριάσεις κατά τις οποίες ο τελευταίος για λόγους ανωτέρας βίας απουσίαζε [4]. Οι συχνές παρεμβάσεις του σχετικά με ζητήματα τα οποία αφορούσαν την ρυμοτομία της Λάρισας και την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δήμου υπήρξαν καθοριστικές για τις αποφάσεις που ελήφθησαν. Παραιτήθηκε για να λάβει μέρος στις βουλευτικές εκλογές της 14ης Οκτωβρίου 1890 ως υποψήφιος βουλευτής του Νομού Λαρίσης, αλλά δεν κατάφερε να εκλεγεί [5].
Στις αρχές του 1900 ως μέλος της «Επιτροπής Λαού» (η οποία απαρτίσθηκε από τον δήμαρχο της Λάρισας Αναστάσιο Ζαρμάνη, βουλευτές και άλλους έγκριτους πολίτες της πόλης), κατήγγειλε την Κυβέρνηση και την εργοληπτική σιδηροδρομική εταιρεία Batignolles, αναγκάζοντας την πρώτη να επισπεύσει τις εργασίες κατασκευής της σιδηροδρομικής γραμμής από το Δεμερλή (Παλαιοφάρσαλο) μέχρι τη Λάρισα[6]. Οι υποσχέσεις που του δόθηκαν εκ μέρους της εταιρείας για την επέκταση του δικτύου μέχρι τον Τύρναβο παραπέμφθηκαν στις καλένδες.
Τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους (1900) εκλέχθηκε μέλος του παραρτήματος Λάρισας της «Εν Αθήναις Φιλοδασικής Ενώσεως» η οποία ιδρύθηκε υπό την αιγίδα της πριγκίπισσας Σοφίας για την προστασία των δασών «επί των πέριξ των πόλεων Δημοσίων ή Δημοτικών εδαφών» [7].
Τον Αύγουστο του 1902 εξελέγη παμψηφεί από το Δημοτικό Συμβούλιο της Λάρισας ως μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως [8], ενώ απέτυχε για ελάχιστους ψήφους να εκλεγεί βουλευτής στις εκλογές της 17/30 Νοεμβρίου 1902 με το κόμμα του Γεωργίου Θεοτόκη [9]. Έκτοτε εγκατέλειψε οριστικά την πολιτική και αφοσιώθηκε στην αφιλοκερδή ιατρική φροντίδα των ηλικιωμένων και των απόρων της πόλης.
Το φθινόπωρο του 1908 μετέβη στο Παρίσι και αφού μετεκπαιδεύθηκε στις μεγάλες κλινικές της γαλλικής πρωτεύουσας επέστρεψε στη Λάρισα στις αρχές του 1909 [10]. Την ίδια χρονιά τιμήθηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση με το παράσημο του Αργυρού Σταυρού του Βασιλικού Τάγματος του Σωτήρος «διά την ως πολίτου και ως ιατρού ευεργετικήν εν γένει δράσιν του» [11]. Λίγο αργότερα αποδέχθηκε την πρόταση του φίλου του και γνωστού φωτογράφου της Λάρισας Γεράσιμου Δαφνόπουλου (1874-1935) να γίνει κουμπάρος του [12].
Μετά το 1918 ο Ευριπίδης Μακρής εγκατέλειψε τη Λάρισα και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Ασχολήθηκε με μεταφράσεις γαλλικών λογοτεχνικών κειμένων που δημοσιεύθηκαν κατά καιρούς στο φιλολογικό περιοδικό «Μπουκέτο» [13].
Ο Ευριπίδης Μακρής και η σύζυγός του Καλλιρρόη υπήρξαν μεγάλοι ευεργέτες της Λάρισας [14].Στις 20 Μαΐου 1929 συνέταξε ιδιόχειρη διαθήκη, σύμφωνα με την οποία διέθεσε μέρος της περιουσίας του στο Κουτλιμπάνιο Δημοτικό Νοσοκομείο και στο Άσυλο των απόρων της Λάρισας, ενώ χρήματα κληροδοτήθηκαν και στους Ιερούς Ναούς του Αγίου Αθανασίου, του Αγίου Βησσαρίωνος και του Αγίου Νικολάου [15]. Στο κληροδότημα περιλαμβάνονταν και η ανέγερση μικροβιολογικών και παθολογικών εργαστηρίων (ή δύο μαιευτηρίων) στη Λάρισα και τον Βόλο. Δυστυχώς όμως τα χρήματα δεν επαρκούσαν και το κληροδότημα παρέμεινε ανενεργό μέχρι το 1939. Τη χρονιά εκείνη ψηφίστηκε ο Αναγκαστικός Νόμος 1580/1939 με τον οποίο δόθηκε λύση στο ζήτημα που είχε δημιουργηθεί [16].
Απεβίωσε στην Αθήνα στις 20 Ιουλίου 1929.
-----------------------
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Γεννήθηκε στην Καστανιά των Αγράφων στις 5 Φεβρουαρίου 1799 και απεβίωσε στη Λάρισα στις 22 Φεβρουαρίου 1882. Ετάφη στο νεκροταφείο της συνοικίας Αρναούτ (Αγίου Αθανασίου), όπου και τελέσθηκε το πρώτο ετήσιο μνημόσυνο στις 6 Μαρτίου 1883. Βλ. Ανεξαρτησία (Λάρισα), φ. 142 (2 Μαρτίου 1883). Αρκετά χρόνια μετά την κατάργηση του νεκροταφείου Αρναούτ (1920-1922) τα οστά του εναποτέθηκαν στον οικογενειακό τάφο στο Παλαιό Νεκροταφείο της Λάρισας. Ο τελευταίος παρουσιάζει σήμερα εικόνα πλήρους εγκατάλειψης. Η σύζυγός του Ελένη απεβίωσε τον Ιούνιο του 1904. Βλ. «Νεκρολογία: Ελένη Μακρή», Όλυμπος (Λάρισα), φ. 343 (19 Ιουνίου 1904). Από το γάμο τους απέκτησαν: την Ζωή (μετέπειτα κυρία Σταμούλη Μουλούλη), την Ασπασία (μετέπειτα κυρία Χρήστου Δημητρακόπουλου) και τον Ευριπίδη. Πρβλ. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, Το Α’ Δημοτικό Νεκροταφείο της Λάρισας, Θεσσαλονίκη 2013, ταφικό μνημείο αρ. 051, σ. 83.
[2] Ευριπίδης Αθ. Μακρής, Περί Λουτρών: Εναίσιμος Διατριβή, Αθήναι 1883.
[3] «Θερμότατα συγχαίρομεν τον νέον τούτον και πολύτιμον ημών συμπολίτην και τη οικογενεία αυτού, πεπείσμεθα ότι και εν τω πρακτικώσταδίω η αυτή θα συνοδεύη τούτον επιτυχίαν». Βλ. Ανεξαρτησία (Λάρισα), φ. 134 (3 Φεβρουαρίου 1883).
[4] Γενικά Αρχεία του Κράτους / Αρχεία Ν. Λάρισας, Πρακτικά συνεδριάσεων Δημοτικού Συμβουλίου Λαρίσης, φκ. 003 [1886], φκ. 004 [1887-1889] και φκ. 005 [1888-1890].
[5] Επί συνόλου 27 υποψηφίων εκλέχθηκαν οι παρακάτω: Γ. Φιλάρετος (16.565 ψήφους), Ν. Σχινάς (16.197), Ι. Φίλιος (15.846), Ι. Παπαδόπουλος (15.718), Ν. Ριζόπουλος (15.456), Ν. Γεωργιάδης (15.359), Ν. Κουκουφλής (14.752), Δ. Οικονομίδης (14.741), Μ. Δάλλας (14.260) και Π. Ζαρίμπας (13.882). Ο Ευριπίδης Μακρής κατέλαβε την 16η θέση με 11.705 ψήφους. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 56 (25 Οκτωβρίου 1890).
[6] Οι εργασίες είχαν σταματήσει μετά από προσκόμματα που είχε θέσει ο τότε υπουργός Οικονομικών Ανάργυρος Σιμόπουλος (1837-1908) ο οποίος ήταν μέτοχος της ανταγωνίστριας Εταιρίας «Σιδηρόδρομοι Θεσσαλίας». Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 510 (30 Ιανουαρίου 1900).Τέσσερα μέλη της «Επιτροπής Λαού» (Α. Αστεριάδης, Α. Μανδαλόπουλος, Δ. Γαλάτης και Ε. Μακρής) συναντήθηκαν στην Αθήνα με τον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης στον οποίον εξέθεσαν τα προβλήματα που θα δημιουργούνταν από τον αποκλεισμό τριών περιφερειών του νομού (Λάρισας, Τυρνάβου και Αγιάς) με το σιδηροδρομικό δίκτυο. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 514 (27 Φεβρουαρίου 1900).
[7] Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 542 (17 Σεπτεμβρίου 1900).
[8] Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 641 (4 Αυγούστου 1902) και φ. 658 (1 Δεκεμβρίου 1902).
[9] Στις εκλογές εκλέχθηκαν βουλευτές οι Ι. Φίλιος (3.900 ψήφους), Κ. Καρακίτης (3.707) και Ι. Γιαννακίτσας (3.696). Την τέταρτη θέση (δεν εκλέχθηκε) έλαβε ο Αχ. Αστεριάδης με 3.496 ψήφους και την πέμπτη ο Ευρ. Μακρής με 3.460. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 649 (29 Σεπτεμβρίου 1902), φ. 653 (27 Οκτωβρίου 1902) και φ. 657 (24 Νοεμβρίου 1902).
[10] «Επανήλθεν ο έγκριτος παθολόγος και μαιευτήρ της πόλεώς μας κ. Ευριπίδης Μακρής εκ Παρισίων ένθα επεσκέφθη επί τετράμηνον τας διασήμουςπαθολογικάς και μαιευτικάςκλινικάς και εμελέτησε τας νεωτέρας προόδους της επιστήμης ως και τας νεωτάτας μεθόδους διά την διά του ηλεκτρισμού θεραπείαν των γυναικολογικών νοσημάτων». Βλ. Μικρά (Λάρισα), φ. 383 (8 Ιανουαρίου 1909).
[11] Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 1000 (5 Ιουλίου 1909).
[12] Ο Γ. Δαφνόπουλος νυμφεύθηκε τον Φεβρουάριο του 1911 στον Βόλο, την Αφροδίτη Κόνσολα. Βλ. Μικρά (Λάρισα), φ. 42/496 (23 Φεβρουαρίου 1911).
[13] Βλ. τ. 2, αρ. 59 (1925), αρ. 65 (1925), αρ. 66 (1925), αρ. 57 (1925) και αρ. 70 (1925).
[14] Η Καλλιρόη υπήρξε από τους μεγάλους δωρητές του παλαιού μητροπολιτικού ναού του Αγίου Αχιλλίου. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 537 (13 Αυγούστου 1900).
[15] Επίσης κληροδότησε μεγάλα ποσά στις αδελφές του, τους συγγενείς του και στην κοινότητα της γενέτειράς του. Βλ. Γεώργιος Αθ. Κλήμος, «Η διαθήκη του Λαρισαίου ιατρού Ευριπίδη Αθ. Μακρή (1929)», Θεσσαλικό Ημερολόγιο (Λάρισα), τ. 62 (2012), σ. 379-383.
[16] Σύμφωνα με το άρθρο 2 του νόμου το ήμισυ του κληροδοτήματος μετά των τόκων διατέθηκε «υπέρ του εν Λαρίση Δημοτικού Νοσοκομείου προς ίδρυσιν Μικροβιολογικού και Παθολογικού Ινστιτούτου». Επί της μετώπης της εισόδου του εργαστηρίου εντειχίστηκε πλάκα με την επιγραφή:«Μικροβιολογικόν και Παθολογικόν Ινστιτούτον Ευριπίδου και Καλλιρρόης Μακρή». Το έτερον ήμισυ του κληροδοτήματος διατέθηκε υπέρ του Αχιλλοπούλειου Νοσοκομείου Βόλου για την ίδρυση μικροβιολογικού εργαστηρίου. Βλ. Αναγκαστικός Νόμος 1580 (18 Ιανουαρίου 1939): «Περί του τρόπου διαθέσεως του κληροδοτήματος Ευριπίδου Μακρή» (ΦΕΚ 33/Α/26-1-1939). Πρβλ. Ελευθερία (Λάρισα), φ. 5464 (1 Φεβρουαρίου 1939) και Κήρυξ (Λάρισα), φ. 3343 (2 Φεβρουαρίου 1939).
