—Ως το πρώτο οργανωμένο μουσικό συγκρότημα το οποίο έκανε την εμφάνισή του στη Λάρισα μετά το 1881, θεωρείται η μουσική του στρατού (μπάντα). Μην ξεχνάμε ότι η πόλη θεωρείτο πλέον ακριτική και για τον λόγο αυτόν φιλοξενούσε περίπου 10.000 στρατιώτες. Η μπάντα αυτή παιάνιζε σε διάφορες στρατιωτικές και τοπικές εκδηλώσεις και εκτελούσε υπαίθριες συναυλίες. Στο πρόγραμμά της περιλάμβανε μεταξύ των άλλων και έργα έντεχνης μουσικής. Οι συναυλίες πραγματοποιούνταν τις Κυριακές και τις εορτές «προς τέρψιν» των Λαρισαίων. Το Δημοτικό Συμβούλιο επί δημαρχίας Αργυρίου Διδίκα[1] κατά τη συνεδρίασή του στις 8 Μαρτίου 1883, θέλοντας να αναδείξει την περιοχή του Αλκαζάρ, να προσελκύσει επισκέπτες και περιπατητές και να δώσει στους μουσικούς μόνιμη υπαίθρια σκηνή, αποφάσισε την ανέγερση «κτιρίου χρησιμοποιηθησομένου ως καφενείου και παρ’ αυτώ ενός παραπήγματος όπου θα παιανίζει η Μουσική». Κατασκεύασε μαρμάρινη εξέδρα στο άλσος των Νυμφών (Αλκαζάρ), όπου κατά τις ημέρες των συναυλιών ο κόσμος κατέκλυζε την περιοχή για να απολαύσει μουσική. Την ίδια εποχή μετατέθηκε στη Λάρισα ο ανθυπολοχαγός Λουκάς Καπελμάιερ[2], ο οποίος ανέλαβε αρχιμουσικός της στρατιωτικής μπάντας και παράλληλα έκανε ιδιαίτερα μαθήματα σε νέους αστικών οικογενειών της πόλης, τους οποίους μυούσε στη μουσική, με την εκμάθηση κάποιου μουσικού οργάνου. Η επιτυχία των συναυλιών αυτών υποχρέωσε τον δήμαρχο Κωνσταντίνο Αναστασιάδη να εισηγηθεί στη συνεδρίαση της 4ης Ιουλίου 1896 στο Δημοτικό Συμβούλιο τη μεταφορά της εξέδρας από το Αλκαζάρ. Διαβάζουμε από τα πρακτικά: «Εγκρίνει ... την μεταφοράν εκ της πλατείας Αλκαζάρ της μαρμαρίνης εξέδρας της μουσικής εις την πλατείαν Δικαστηρίων, την μόνην θέσιν όπου λαμβάνει αναψυχήν ο κόσμος και εν ή συγκεντρούται όλη η Λάρισα και εν ή παιανίζει η Μουσική εις ορισμένας ημέρας της εβδομάδος και ήτις υποπίπτει εις την αντίληψιν και των ξένων».
— Το 1894, με τη διάλυση για λόγους υπηρεσιακούς της στρατιωτικής μουσικής, ο Δήμος Λαρίσης χορηγούσε κατά καιρούς χρηματικά ποσά, με τα οποία κατόρθωνε να διατηρεί μία υποφερτή Δημοτική Μουσική κυρίως από στρατιωτικούς, η οποία παιάνιζε κάθε Πέμπτη και Κυριακή, αρχικά υπό τον αρχιμουσικό Λουκά Καπελμάιερ και αργότερα υπό τον Γιάννη Σαρρέα, στην πλατεία Δικαστηρίων. Όταν κατά το 1900 ανατέθηκε η διεύθυνση της Δημοτικής Μουσικής και πάλι στον Καπελμάιερ, το γεγονός χαιρετίσθηκε με ιδιαίτερα ευνοϊκό τρόπο από τον τοπικό Τύπο: «Η Δημοτική μας Μουσική ηξιώθη τέλος πάντων υπό την διεύθυνσιν του κ. Καπελμάιερ ν’ αφήση τα συνήθη γύφτικα μάρς και να παιανίζη εκλεκτά και νέα όλως μουσικά τεμάχια». Συγχρόνως ο ίδιος έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία της πρώτης φιλαρμονικής του Δήμου[3].
— Από το 1896 κάποια σχετική μουσική κίνηση άρχισε να παρουσιάζεται από το Γυμνάσιο Λαρίσης. Από εφημερίδα της εποχής μαθαίνουμε ότι οι μαθητές του συγκρότησαν χορωδία με μαέστρο τον καθηγητή της Ωδικής και τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου, τραγούδησαν πατριωτικά άσματα στην καλλιτεχνική εσπερίδα η οποία δόθηκε υπέρ των σκοπών του Πολιτικού Νοσοκομείου. Εκτός του Γυμνασίου και το Παρθεναγωγείο Λαρίσης παρουσίαζε κάποια μουσική κίνηση, ιδίως με την εισαγωγή του μαθήματος της Ωδικής στις ελληνικές τάξεις του και τον διορισμό από τον Δήμο το 1896 του διακεκριμένου μουσικού Ευάγγελου Μπαμιέρου, ως καθηγητή της Ωδικής. Όμως ο σπουδαίος αυτός δάσκαλος της μουσικής, το 1900 αποχώρησε από το Διδασκαλείο και προτίμησε να μεταβεί στα Χανιά της Κρήτης, όπου διορίσθηκε καθηγητής Μουσικής με ανώτερο μισθό.
— Εκτός από την καθοριστική συμβολή των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στη μουσική κίνηση της πόλης, ήλθε αρωγός και η ιδιωτική πρωτοβουλία, με επκεφαλής γνωστούς Λαρισαίους, τους Στυλιανό Παπαγεωργίου, Δημ. Αλεξάνδρου, Γεώργ. Μαρκατά και Γεώργ. Σούτσο. Φιλόμουσοι όλοι τους, ίδρυσαν το 1897 τον «Σύλλογο των Φίλων του Λαού», με σκοπό όπως «αι εργατικαί και λοιπαί τάξεις αποφεύγουσι τον μεμολυσμένον των καφενείων αέρα και σπεύδουσι να μανθάνουν αρκετά μουσικά μαθήματα». Μεταξύ των κλασικών μαθημάτων του συλλόγου, διδάσκονταν εθνικά τραγούδια από τον Μπαμιέρο και εκκλησιαστικοί ψαλμοί από τον ιεροψάλτη Καισάριο.
— Στις 22 Οκτωβρίου του 1900 συγκεντρώθηκαν στις αίθουσες του Διδασκαλείου αρκετοί φιλόμουσοι της Λάρισας και μέσα σε εκδηλώσεις ενθουσιασμού αποφασίσθηκε η ίδρυση σωματείου με την επωνυμία Μουσικός και Γυμναστικός Σύλλογος. Σκοπός του ήταν η διάδοση της αθλητικής ιδέας, η ενίσχυση του μουσικού αισθήματος των κατοίκων της Λάρισας και η διάδοση της μουσικής, με την ίδρυση μουσικής σχολής, με διαλέξεις, με δημοσιεύματα και με τον καταρτισμό μουσικού σώματος (φιλαρμονικής) από ερασιτέχνες. Την ιδέα συνέλαβε ο δικηγόρος Δημήτριος Γαλανίδης, ένας προοδευτικός και φιλόμουσος άνδρας, ο οποίος ανακοίνωσε τις σκέψεις του σε ορισμένους νεαρούς μουσικόφιλους επιστήμονες φίλους του, οι οποίοι επικρότησαν την ιδέα του. Συνέστησαν εκτελεστική επιτροπή και παρακάλεσαν τον δικηγόρο Ευστάθιο Ιατρίδη, ένα σοβαρό και μορφωμένο μέλος της Λάρισας να τεθεί επκεφαλής της ως πρόεδρος. Μέλη της επιτροπής ήταν οι Δημήτριος Γαλανίδης αντιπρόεδρος, Νικόλαος Μανωλάκης γεν. γραμματέας, Κωνσταντίνος Καρακίτης ταμίας, Βασίλειος Σηλυβρίδης και Μιχαήλ Σάπκας σύμβουλοι, όλοι τους προβεβλημένα μέλη της τοπικής κοινωνίας. Η λειτουργία του Μουσικού και Γυμναστικού Συλλόγου εγκρίθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα της 8-12-1900, το οποίο δημοσιεύθηκε στο υπ’ αριθμ. 63 φύλλο της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως στις 12-12-1900. Στο πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου πρόεδρος εκλέχθηκε ο Παναγής Χαροκόπος[4], ο δικηγόρος Δ. Γαλανίδης αντιπρόεδρος, ο δικηγόρος Ν. Μανωλάκης Γραμματέας και ο γαιοκτήμονας Κ. Καρακίτης[5] ταμίας. Κανείς δε φανταζόταν την πρωτοφανή επιτυχία της πρώτης συναυλίας του Μουσικού και Γυμναστικού Συλλόγου τον Μάιο του 1902 με την παρουσία του διαδόχου Κωνσταντίνου. Εκλεκτή χορωδία, στην οποία συμμετείχαν μεταξύ των άλλων και οι Δ. Γαλανίδης, Κ. Χριστοδουλόπουλος, Ν. Ράπτης, Κ. Καραποστόλου, Ι. Θωμόπουλος, τραγούδησε δύο έξοχες τετραφωνίες.
— Το 1910 ερασιτέχνες χορωδοί συγκρότησαν τετράφωνο εκκλησιαστικό χορό στον Ναό του Αγίου Νικολάου υπό τη διεύθυνση του δασκάλου Κ. Χριστοδουλόπουλου. Γράφει σχετικά η εφημερίδα «Μικρά»: «Οι ευτυχήσαντες να εκκλησιασθώσι εν τω Ναώ του Αγίου Νικολάου ηδυνήθησαν να αισθανθώσι όλην την αισθητικήν εκείνην ευφροσύνην, όλον το ύψος και το μεγαλείον των ιερών μας ύμνων, αποδιδομένων δια γνησίας Βυζαντινής μουσικής, εναρμονισμένης πολυφωνικώς και εκδηλουμένης αψόγως υπό τε την έποψιν χρόνου, χρωματισμού και καλλιφωνίας». Δυστυχώς η έξοχη αυτή εκκλησιαστική χορωδία διαλύθηκε το 1912, εξ’ αιτίας παράλογων αξιώσεων των μελών της ως προς τον μισθό. Σύντομα όμως ξανάρχισε τη λειτουργία της υπό νέα διεύθυνση από τον δάσκαλο Ιωάννη Πρωτοσύγκελο.
— Ο Μουσικός Σύλλογος ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1931 από ομάδα φιλόμουσων της πόλεώς μας και αναγνωρίσθηκε με την υπ’ αρ. 324 απόφαση της 10ης Μαΐου 1931 του Πρωτοδικείου Λαρίσης. Σύμφωνα με το άρθρο 2 του καταστατικού σκοπός του είναι «...η καλλιτεχνική χειραφέτησις και η διάδοσις του καλλιτεχνικού αισθήματος εις πάσας τας κοινωνικάς τάξεις της ελληνικής νεολαίας, ως και η διάπλασις χαρακτήρων εμφορουμένων από κάθε ευγενές και ωραίον αίσθημα». Η δραστηριότητα του Μουσικού Συλλόγου Λαρίσης εξακολουθεί μέχρι και σήμερα και μαζί με το Δημοτικό Ωδείο αποτελούν τα παλαιότερα εν δράσει μουσικά συγκροτήματα της πόλης μας.
-------
[1]. Ο επιχειρηματίας Αργύριος Διδίκας ήταν ο δεύτερος στη σειρά δήμαρχος της Λάρισας. Διορίσθηκε τον Οκτώβριο του 1882 από τον Νομάρχη Λαρίσης Θεοχάρη στη θέση του παραιτηθέντος Φιλέλληνα μουσουλμάνου Χασάν Εφέντη.
[2]. Γρηγορίου Αλέξανδρος, Λουκάς Καπελμάιερ (1839-1904). Ο πρώτος διευθυντής της Δημοτικής Φιλαρμονικής, εφ. «Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 3ης Απριλίου 2016.
[3]. «Ο ενταύθα διαμένων Γερμανός απόστρατος ανθυπολοχαγός αρχιμουσικός κ. Λουκάς Καπελμάιερ, ο και αναλαβών την διεύθυνσιν της ενταύθα δημοτικής Μουσικής, δι’ αναφοράς προς τον κ. Δήμαρχον συνιστά την σύστασιν Φιλαρμονικής Μουσικής εκ παίδων της πόλεως Λαρίσης άνω της ηλικίας των 12 ετών και έλαττον των 18, προσφερόμενος ίνα τούτους διδάξη δωρεάν εις τα διάφορα όργανα της Μουσικής». εφ. «Όλυμπος», Λάρισα, φύλλο της 10ης Ιανουαρίου 1900.
[4]. Ο Παναγής Χαροκόπος είναι ο γνωστός μεγαλοκτηματίας από την Κεφαλονιά, ο οποίος με τη μεγάλη περιουσία που απέκτησε στη Ρουμανία, αγόρασε μεγάλες εκτάσεις στην περιοχή της Γιάννουλης από τους Τούρκους που εγκατέλειπαν στα τέλη του 19ου τη Θεσσαλία. Για κατοικία και έδρα των επιχειρήσεών του έκτισε τον ομώνυμο πύργο ο οποίος υπάρχει μέχρι σήμερα εγκαταλειμμένος.
[5]. Ο Κωνσταντίνος Καρακίτης ήταν γόνος γνωστής αρχοντικής οικογένειας της Λάρισας. Έκανε εξαιρετικές σπουδές στην Ελλάδα και το εξωτερικό και εκλέχθηκε βουλευτής δύο φορές, το 1902 και το 1905. Στις 25 Δεκεμβρίου του 1911 νυμφεύθηκε την Ελένη Τέτση, κόρη του δικηγόρου Γεωργίου Τέτση και γνωστή φεμινίστρια, διάσημη από τα δημοσιεύματά της με το ψευδώνυμο “La Rebelle”. Πέθανε το 1934.
