Η ιστορική διαδρομή της περιοχής, που προσδιορίστηκε και ταυτίστηκε με τη ζωή, τη ήθη και τα έθιμα των προσφύγων, αναπτύχθηκε ραγδαία, στηρίζοντας την κοινωνική και οικονομική ζωή ολόκληρου του νομού, θα αναδειχθεί στο διήμερο πολιτιστικών εκδηλώσεων με τίτλο «100 Χρόνια Γιάννουλη - Εκατό Χρόνια Προσφυγιάς και Μνήμης», που ξεκινά σήμερα στη Γιάννουλη.
Ένα δείγμα αυτής της διαδρομής παρουσιάζει σήμερα η «Ε» με τη βοήθεια του προέδρου της Τοπικής Κοινότητας Γιάννη Δαβλέρη, του δασκάλου και συγγραφέα Βασίλη Καραβίδα, καθώς και της διακεκριμένης συγγραφέα και λογοτέχνη κας Μαρίας Αράπκουλε, που διέθεσε το υλικό από το φωτογραφικό της αρχείο.
Κινητή ...βιβλιοθήκη και αστείρευτη πηγή ιστορικής γνώσης ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Γιάννης Δαβλέρης δίνει μια «γεύση» αυτής της διαδρομής που θα παρουσιαστεί στις διήμερες εκδηλώσεις της Γιάννουλης. Στην περιοχή του σημερινού ΚΕΘΕΑ, εξιστορεί, υπήρχε το φυσιατρείο, όπου νοσηλεύονταν φυματικοί και ασθενείς με ελονοσία, ενώ στην περιοχή γύρω από τον σημερινό πύργο Χαροκόπου είχαν εγκατασταθεί 130 οικογένειες, πολλές από τις οποίες χάθηκαν από φυματίωση, με αποτέλεσμα όσες απέμειναν να φύγουν για τις περιοχές της Κοζάνης και στον σημερινό Δήμο Ελλησπόντου.
Την περίοδο 1922-26 έγινε η απαλλοτρίωση 12-13 χιλιάδων στρεμμάτων, τα οποία διένειμαν στους πρόσφυγες 71 στρέμματα σε κάθε οικογένεια. Το 1926 αρχίζει και σχηματίζεται οι οικισμός με οικόπεδα 25x40 και 30x30 μέτρων και οικήματα των δύο δωματίων, ενώ δόθηκε κλήρος στο σχολείο, στην εκκλησία και στην κοινότητα, που σχηματίζεται την περίοδο 1935-36, όπως άλλωστε και το σχολείο.
Μέχρι το 1935 τα παιδιά πήγαιναν σχολείο στον Άγιο Αχίλλιο με τα πόδια, θυμάται ο Πρόεδρος μεταφέροντας τις περιγραφές από τη μητέρα του, που έζησε την ταλαιπωρία των μικρών παιδιών για να φθάσουν στο σχολείο. Από τους 70 μαθητές που αριθμούσε το μοναδικό σχολείο της Γιάννουλης το 1935, ο μαθητικός πληθυσμός έφθασε να ανέρχεται σήμερα σε περισσότερους από 1.000 μαθητές, που στεγάζονται σε 11 εκπαιδευτικές μονάδες. Στο μοναδικό τριθέσιο σχολείο προστέθηκαν τρεις αίθουσες το 1982 και άλλες τρεις πέντε χρόνια αργότερα, με τη μεγάλη παρέμβαση στις εκπαιδευτικές υποδομές να παρατηρείται από το 1989, όποτε και ξεκινά η ανέγερση Γυμνασίου με …έρανο! Γεγονός που προκάλεσε το ενδιαφέρον της Ακαδημίας Αθηνών και την απονομή επαίνου στους κατοίκους της Γιάννουλης.
Όσον αφορά την ανάπτυξη της κοινότητας, ο Γιάννης Δαβλέρης χαρακτηρίζει πρωτοποριακό τον σχεδιασμό της Γιάννουλης από τον Γερμανό αρχιτέκτονα, καθώς από το 1926 ο οικισμός διαθέτει διπλό περιφερειακό δρόμο, θυμάται τις δύο επεκτάσεις του σχεδίου πόλης κατά 600 στρέμματα την περίοδο 1974-77 και 1.000 στρέμματα που ξεκίνησε το 1989-90 και ολοκληρώθηκε δέκα χρόνια αργότερα.
Σταθμός στην αναπτυξιακή πορεία του οικισμού θεωρείται η στροφή στην καλλιέργεια βαμβακιού λόγω νερού στα τέλη της δεκαετίας του 1940, αλλά και λίγο αργότερα στην τευτλοκαλλιέργεια - στην περιοχή ήρθε ο πρώτος τευτλοεξαγωγέας στη Θεσσαλία στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Η στροφή στις συγκεκριμένες καλλιέργειες είχε ως αποτέλεσμα η περιοχή να αρχίσει να δέχεται οικογένειες από άλλες περιοχές του νομού, καθώς πρόσφερε απασχόληση.
Ενδεικτική είναι η αναφορά του δασκάλου και συγγραφέα Βασίλη Καραβίδα: Πλήθος νέων κατοίκων έρχονται σ’ αυτήν και κορυφώνεται η μετοίκηση στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 και μετά, όπου παρατηρείται μια ραγδαία εσωτερική μετακίνηση πληθυσμών, των ορεινών κυρίως περιοχών, προς τη Γιάννουλη. Νέοι κάτοικοι εγκαθίστανται από τη Βερδικούσια, την Κρανιά, τη Σκαμνιά, τον Δρυμό, τη Χρυσομηλιά, τη Γλυκομηλιά και αλλού. Ενδεικτικά οι πρώτες οικογένειες που έρχονται στη Γιάννουλη είναι οι οικογένειες Κατσιάνα και Γκουγκουλόπουλου από τον Δρυμό, η οικογένεια Ρόκου και Τσουμάνη από τη Βερδικούσια και η οικογένεια Γκιάτα από τον Άζωρο. Οι λόγοι της μετακίνησης ήταν κυρίως η εύρεση εργασίας είτε στην περιοχή της Γιάννουλης, κυρίως στον αγροτικό τομέα, είτε στη Λάρισα, που αποτελούσε το πλησιέστερο αστικό κέντρο.
Στη ροή της αφήγησής τους ο Γιάννης Δαβλέρης θυμάται τη σύνδεση της περιοχής με ρεύμα το 1956, την κατασκευή του υδραγωγείου το 1958, τα τρακτέρ με τις σιδερένιες ρόδες, τις πατόζες και τις θεριζοαλωνιστικές μηχανές.
Ένας ακόμα σταθμός στην ανάπτυξη, αλλά και στην πληθυσμιακή ανάπτυξη της περιοχής υπήρξε η ανέγερση των 653 εργατικών κατοικιών στον οικισμό Μελίνα το 1998 και των 200 εργατικών κατοικιών στον οικισμό Ανεμόμυλο. Σήμερα πληθυσμιακά η Γιάννουλη είναι από τους πιο γρήγορα αναπτυσσόμενους οικισμούς στον Νομό Λάρισας. Σύμφωνα με τα απογραφικά στοιχεία των τελευταίων δεκαετιών αριθμεί το 1961 1.181 κατοίκους, το 1971 1.477, το 1981 2.238, το 1991 3.284, το 2001 5.997 και το 2011 7.885, με τον πραγματικό πληθυσμό να ξεπερνά τις 10.000. Μεγάλες επιχειρήσεις, βιοτεχνικές και εμπορικές, έχουν έδρα τους την περιοχή. Η Γιάννουλη μεταμορφώθηκε σε ένα σύγχρονο αστικό κέντρο, που έχει δημιουργήσει πυλώνες πολιτιστικής, επιστημονικής και βιομηχανικής δραστηριότητας.
Από την ιστορική διαδρομή της Γιάννουλης δεν μπορεί να λείπει και η παρουσία του Παναγή Χαροκόπου, του πλούσιου Έλληνα από τη Ρουμανία, που οικοδόμησε τον πύργο, κτίσμα συνδεδεμένο με προσωπικότητες της πολιτικής και της τέχνης, κυρίως όμως με τη Μελίνα Μερκούρη, η οποία υπήρξε σύζυγος ενός νεότερου μέλους της οικογένειας.
Ατέλειωτες είναι οι αφηγήσεις του προέδρου της Τοπικής Κοινότητας για τα μέλη της οικογένειας Χαροκόπου με ένα τσιφλίκι που ξεπερνούσε τα 26 χιλιάδες στρέμματα, για το κονάκι της οικογένειας και τους στάβλους, όπου φιλοξενούσαν ζευγάρια αλόγων που έρχονταν από ολόκληρη τη Θεσσαλία για να εξυπηρετήσουν τα χωράφια. Μιλά για τον θάνατο του Παναγή Χαροκόπου και την κληρονομιά στα τρία παιδιά και θυμάται την παρέμβαση του Γιώργου Παπανδρέου το 1964 για τη διανομή των τσιφλικιών σε άκληρους, με αποτέλεσμα να περιοριστεί σημαντικά η περιουσία των τριών κληρονόμων και να περάσει διαχειριστικά στον Γιώργο Χαροκόπο.
Όσον αφορά τα αυτοδιοικητικά της πεπραγμένα, σύμφωνα με την καταγραφή του Βασίλη Καραβίδα, από το 1936 η Γιάννουλη γίνεται αυτόνομη κοινότητα και εκλέγει τον πρώτο της πρόεδρο, τον Κυβερνήτη Σουρμελή 1935-38. Ακολουθούν ο Κωνσταντίνος Κουκουσάκης 1939-44, ο Γεώργιος Ρωμανόπουλος 1945, ο Δημήτριος Σακελλαρίου 1948-49 και 1955-58, ο Δημήτρης Ιακωβίδης 1950, ο Ιωάννης Αράπκουλες 1951-54 και 1961-62, ο Δημήτρης Κουτσογιάννης 1954, ο Ευθύμιος Ευθυμίου 1959-60, 1963-64, 1967-73, ο Σπύρος Σπυριδάκης 1964-67, 1975-78, ο Θεοφάνης Σιμόπουλος 1974, ο Νικόλαος Αραπατσάνης 1979-91 και ο Αλέξανδρος Μπέης 1991-98. Στη συνέχεια, η Γιάννουλη συνενώνεται με τη Φαλάνη και το Δασοχώρι, αποτελώντας έναν ενιαίο Δήμο και από τον Ιανουάριο του 2011 η Γιάννουλη υπάγεται στον διευρυμένο Δήμο Λάρισας (Ν. 3852/2010 «Πρόγραμμα Καλλικράτης»).
Επιμέλεια: Δημ. Κατσανάκης
