ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ

Γεώργιος Γκίκιζας

Ο χαρισματικός διευθυντής του καπνεργοστασίου Λαρίσης

Δημοσίευση: 05 Ιουν 2022 16:51
Η Λάρισα στις αρχές του 20ού αιώνα. © Αρχείο Φωτοθήκης Λάρισας Η Λάρισα στις αρχές του 20ού αιώνα. © Αρχείο Φωτοθήκης Λάρισας

Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου

Μεταξύ των δημοσίων λειτουργών που μετατέθηκαν στη Θεσσαλία μετά από την προσωρινή τουρκική κατοχή (1897-1898), αναφέρεται ο Γεώργιος Γκίκιζας (ή Γκίγκιζας), ένας χαρισματικός άνθρωπος που στο σύντομο διάστημα της παραμονής του στη Λάρισα (1899-1904), κατόρθωσε να αποσπάσει τα ευμενή σχόλια της τοπικής κοινωνίας, τόσο για την πολυσχιδή κοινωνική του δράση, όσο και για το πλούσιο φιλανθρωπικό του έργο.
Αν και επισήμως είναι άγνωστος ο τόπος καταγωγής του, υποπτευόμαστε ότι καταγόταν από τα Χανιά της Κρήτης. Σε νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου λόγω της μορφώσεώς του, προσλήφθηκε στη Δημοτική Αστυνομία Αθηνών και Πειραιώς, διατελέσας και επί σειρά ετών διευθυντής της. Κατά τη διάρκεια της Κρητικής Επανάστασης του 1897, ως επικεφαλής σώματος εθελοντών, αποβιβάστηκε (Φεβρουάριος 1897) στο Ακρωτήρι της νήσου, και τέθηκαν υπό τις διαταγές του συνταγματάρχη Τιμολέοντα Βάσσου (υπασπιστή του Βασιλέα Γεωργίου Α΄), που είχε αφιχθεί στην Κρήτη λίγες ημέρες νωρίτερα.


Το 1899 διορίστηκε διευθυντής του καπνεργοστασίου Λαρίσης και εγκαταστάθηκε (με μηνιαίο μίσθωμα) σ’ ένα δωμάτιο του ξενοδοχείου «Η Γαλλία» [1]. Το καπνεργοστάσιο στεγάστηκε σε ένα συγκρότημα κτιρίων που βρισκόταν στην οδό Κωνσταντινουπόλεως (οδός Αγυιάς), δίπλα από τις ιδιοκτησίες του Αθανασίου Χρ. Γεωργιάδη και του κτηματία και πρώην βουλευτή Λαρίσης Δερβίς βέη Χαλήλ. Ανήκε στην κυριότητα του αρχιτέκτονα Ιωάννη Μακρή και για πρώτη φορά ενοικιάστηκε από το Ελληνικό Δημόσιο το 1888 [2]. Η ευγενής, δίκαιη αλλά και συνάμα αυστηρή συμπεριφορά «του ακαμάτου και ρέκτη διευθυντού του» προς τους εργαζόμενους, είχε ως αποτέλεσμα την «εκτίναξη»των εισπράξεων «εις 337.716,35 δρχ. υπερβάσαι τας των άλλων ετών κατά δεκάδας χιλιάδων δραχμών» [3]. Αγαπήθηκε από τη Λαρισαϊκή κοινωνία και συνδέθηκε με φιλικούς δεσμούς με επιφανείς οικογένειες της πόλης. Τον Οκτώβριο του 1899 δέχθηκε την πρόταση του Τσιλιμπόν Κοέν (τραπεζίτη και προκρίτου της Ισραηλιτικής Κοινότητος Λαρίσης), να είναι ο ανάδοχος (κουμπάρος) στον γάμο της θετής του θυγατέρας, Μαζαλτά Ααρών Σουσάν με τον Ντζεουδά Σολομών Γιαχμπές. Ο γάμος πραγματοποιήθηκε «εις τον οίκον του γαμπρού ως είθισται παρ’ Ισραηλίταις», ενώ ο Γεώργιος Γκίκιζας «κατά την συνήθειαν έθραυσεν την κουλούρα υπέρ την κεφαλή του νυμφίου και ηυχήθη τω ζεύγει την πάσαν ευδαιμονίαν» [4].
Παράλληλα με τα καθήκοντά του στην Υπηρεσία, άρχισε να ξεδιπλώνει τα ψυχικά του χαρίσματα, βοηθώντας οικονομικά άπορες οικογένειες της Λάρισας και πραγματοποιώντας δωρεές (εικόνων, ιερών σκευών και αμφίων) σε πολλούς ναούς της Λάρισας και ιδιαίτερα στον τότε νεοαναγειρόμενο ναό του Αγίου Κωνσταντίνου. Στον τελευταίο, εκτός από τα πολλά χρηματικά ποσά, δώρισε και μία μεγάλη καμπάνα αξίας 200 δρχ. [5]. Οι τότε επίτροποι του ναού, Αθανάσιος Καψάλης, Ιωάννης Παντοστόπουλος, Ντούλας Χριστοδούλου, Πούλιος Χ. Μαυρομμάτης, Παναγιώτης Καθεκλάς και Δημήτριος Χρήστου, του απέστειλαν ανοιχτή επιστολή με την οποία του εξέφραζαν «τας θερμάς ευχαριστίας και την ευγνωμοσύνην των, δι’ όσας ηθικάς και υλικάς παρέσχε εις τον νεόδμητον τούτον ναόν βοηθείας» [6].
Τον Απρίλιο του 1900 ασθένησε από πνευμονία. Όταν η Βαρβάρα Μουστάκα, ιδιοκτήτρια του ξενοδοχείου στο οποίο διέμενε, ενημερώθηκε για την κατάσταση της υγείας του από τον θεράποντα ιατρό του, τον αρχίατρο Ευάγγελο Σινάνη, αμέσως έθεσε στη διάθεσή του, τόσο τον ιατρό γιο της (Δημήτριο Μουστάκα), όσο και τον ιατρό Αχιλλέα Τζήμα. Ο Γεώργιος Γκίκιζας, τόσο με την οικογενειακή φροντίδα της ιδιοκτήτριας όσο και των γιατρών, κατόρθωσε να ξεπεράσει το πρόβλημα και μετά από μία βραχεία απουσία στην Αθήνα (λόγω αδείας), ανέλαβε και πάλι τα καθήκοντά του. Ο Γεώργιος Γκίκιζας και η σύζυγός του Ευφροσύνη, εξέφρασαν δημοσίως (27 Απριλίου 1900), «τας απείρους ευχαριστίας προς την Βαρβάρα Μουστάκα και τον γιο της Δημήτριο διά την πάσαν δυνατή νοσηλείαν και περιποίησιν όντως οικογενειακήν» [7].Δεν γνωρίζουμε εάν ήταν σύμπτωση, αλλά κατά τη διάρκεια της ασθενείας του το καπνεργοστάσιο Λαρίσης «έπεσε πολύ κάτω εις τας εισπράξεις» [8].
Τον Ιούνιο του ιδίου έτους (1900), ο Γεώργιος Γκίκιζας μετατέθηκε εντελώς ξαφνικά εις το Ναύπλιο ως διευθυντής του εκεί καπνεργοστασίου. Τη θέση του κατέλαβε ο μέχρι πρότινος διευθυντής Ναυπλίου Π. Εξαρχάκος [9]. Η μετάθεση θεωρήθηκε δυσμενής, επειδή το καπνεργοστάσιο Λαρίσης ανήκε στην Α΄ τάξη, ενώ εκείνο του Ναυπλίου στη Β΄. Ο εκδότης της εφημερίδας «Όλυμπος» της Λάρισας Βασίλειος Ρουσόπουλος με ένα μακροσκελές άρθρο έπλεξε το εγκώμιο του δημοσίου λειτουργού εκφράζοντας την ευχή όπως «ο χρόνος και η παλίμβουλος τύχη ας μη πικράνωσι το γήρας του, όπως και ούτος ουδένα ποτέ επίκρανε ουδ’ ελύπησε» [10].
Από το Ναύπλιο μετατέθηκε στη Χαλκίδα και από εκεί εκ νέου στη Λάρισα [11], καθώς οι εισπράξεις του καπνεργοστασίου παρουσίαζαν πτωτικές τάσεις. Ο Γεώργιος Γκίκιζας παρέμεινε στη θέση αυτήν τουλάχιστον μέχρι το 1904. Παράλληλα με την υπηρεσία του στο καπνεργοστάσιο και με απόφαση του βασιλέα Γεωργίου Α΄, ανέλαβε με υψηλό επιμίσθιο τη θέση του επιμελητή των ανακτόρων της Λάρισας. Οι υπηρεσίες που προσέφερε στη Λάρισα θεωρήθηκαν από την Πολιτεία ανεκτίμητες και τιμήθηκε με τον Αργυρό Σταυρό των Ιπποτών του Β. Τάγματος του Σωτήρος. Ελλείπουν πληροφορίες για τη μετέπειτα σταδιοδρομία του. Ένα από τα παιδιά του, ο Κωνσταντίνος νυμφεύθηκε στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας (Φεβρουάριος 1903) την Πολυξένη Βλαχοπούλου, γόνο μίας από τις πιο γνωστές οικογένειες της πόλης [12].

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Σύμφωνα με τις πηγές, τον Αύγουστο του 1890 ο Αντώνιος Μουστάκας ενοικίασε μία μεγάλη διώροφη κατοικία (επί της σημερινής οδού Παναγούλη) η οποία ανήκε στην πλήρη κυριότητα του Οθωμανού κτηματία Κερμελή βέη. Μετά από τις απαραίτητες επισκευές η κατοικία διαμορφώθηκε σε πολυτελές ξενοδοχείο, τη διεύθυνση του οποίου ανέλαβε η σύζυγός του Βαρβάρα Μουστάκα. Βλ. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Αντώνιος και Βαρβάρα Μουστάκα: Οι ιδρυτές του ξενοδοχείου «Η Γαλλία» στη Λάρισα», Ελευθερία (Λάρισα), 5 Ιανουαρίου 2020.
[2]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 026, αρ. 8378 (22 Νοεμβρίου 1888).
[3]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 508 (16 Ιανουαρίου 1900).
[4]. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 82 (30 Οκτωβρίου 1899).
[5]. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 76 (18 Σεπτεμβρίου 1899).
[6]. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 100 (18 Μαρτίου 1900).
[7]. Εμπρός (Αθήνα), 28 Απριλίου 1900 και Όλυμπος (Λάρισα), φ. 109 (19 Μαΐου 1900).
[8]. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 109 (19 Μαΐου 1900).
[9]. Εμπρός (Αθήνα), 6 Ιουνίου 1900.
[10]. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 114 (23 Ιουνίου 1900).
[11]. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 146 (15 Δεκεμβρίου 1900).
[12]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 671 (2 Μαρτίου 1903).

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Προηγούμενο Επόμενο »

Συνδρομητική Υπηρεσία

διαβάστε την ελευθερία online

Ηλεκτρονικό Αρχείο Εφημερίδας


Σύνδεση Εγγραφή

Πρωτοσέλιδο εφημερίδας

Δείτε όλα τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας

Ψιθυριστά

Ο καιρός στη Λάρισα

Διαφημίσεις

Η "Ελευθερία", ήταν από τις πρώτες εφημερίδες που σηματοδότησε την παρουσία της στο Internet, μ' ένα ολοκληρωμένο site.

Facebook Twitter Youtube

 

Θεσσαλικές Επιλογές

 sel ejofyllo karfitsa 1

Γενικές Πληροφορίες

Η Εφημερίδα

Ταυτότητα

Όροι Χρήσης

Προσωπικά Δεδομένα

Επικοινωνία

 

Η σελίδα είναι πλήρως συμμορφωμένη με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 , σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L63).

 

Visa Mastercard  Maestro  MasterPass