ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ

Σωκράτης Ν. Ποδάρας (1835-1890)

Κρατικός λειτουργός και κτηματίας της Λάρισας (Α’ μέρος)

Δημοσίευση: 03 Απρ 2022 19:08
Η υπογραφή του Σωκράτη Ποδάρα,  σε συμβολαιογραφικό έγγραφο  (πρώτη στη σειρά). © ΓΑΚ/ΑΝΛ, Αρχείο Ροδόπουλου, αρ. 5771/1887. Η υπογραφή του Σωκράτη Ποδάρα, σε συμβολαιογραφικό έγγραφο (πρώτη στη σειρά). © ΓΑΚ/ΑΝΛ, Αρχείο Ροδόπουλου, αρ. 5771/1887.

Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου

Μεταξύ των παλαιοτέρων οικογενειών της Λάρισας συγκαταλέγεται αυτή του κτηματία Νικολάου Ποδάρα (ή Πουδάρα). Εγκατεστημένος στην πόλη ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, αναφέρεται το 1854 στον κώδικα του Αγίου Αχιλλίου. Εκτός από αυτόν αναφέρονται και δύο από τα παιδιά του: Ο Αθανάσιος (το 1866) και ο Σωκράτης (μεταξύ των ετών 1862-1866) [1]. Για τον Αθανάσιο ελάχιστες έως ανύπαρκτες είναι οι πληροφορίες που διαθέτουμε. Είναι γνωστό μόνο ότι απεβίωσε στις 27 Δεκεμβρίου 1905 και «ήτο προστάτης πολυμελούς οικογενείας» [2].

Αντιθέτως για τον Σωκράτη (τον άλλο γιο του Νικολάου Ποδάρα) διαθέτουμε επαρκή στοιχεία, ώστε να σκιαγραφήσουμε τον βίο και την προσωπικότητά του.
Σύμφωνα με τα τεκμήρια, ο Σωκράτης Ποδάρας γεννήθηκε στη Λάρισα το 1835. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας υπήρξε από τους πρόκριτους της Χριστιανικής Κοινότητος και διέμενε στη συνοικία του Τρανού Μαχαλά (Αγίου Αχιλλίου), ενώ διετέλεσε επί σειρά ετών επίτροπος του ναού. Επαγγελματικά ασχολήθηκε με τις ενοικιάσεις μεγάλων αγροτικών εκτάσεων από τους Οθωμανούς κτηματίες, τις οποίες καλλιεργούσε κατ’ αποκοπή, λαμβάνοντας το 33% της παραγωγής, την οποία μεταπουλούσε στη συνέχεια διά ίδιον όφελος. Ως γραφείο των αγροτικών και εμπορικών συναλλαγών του, χρησιμοποιούσε ένα κατάστημα στη συνοικία Ντάρκολι (κέντρο της Λάρισας), το οποίο είχε ενοικιάσει από τον Οθωμανό κτηματία Νισέτ εφένδη Ιμπραήμ [3].
Στις αρχές της ίδιας δεκαετίας (1870), νυμφεύθηκε την Πολυξένη, θυγατέρα του Χατζή Φαρμακίδη από τη Λάρισα, με την οποία απέκτησε επτά παιδιά: τον Νικόλαο, τον Χρήστο, τη Βασιλική, την Αγλαΐα, τον Σπυρίδωνα (Σπύρο), τον Βασίλειο και τον Σωκράτη (ο τελευταίος απεβίωσε σε νηπιακή ηλικία).
Έναν χρόνο μετά από την απελευθέρωση της Λάρισας και με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης, διορίσθηκε ως υπαστυνόμος στη νεοσύστατη Πολιτική ή Δημοτική Αστυνομία. Η Αστυνομία αυτή, η οποία είχε συσταθεί τον Μάρτιο του 1882 (ΦΕΚ 20/Α/26-3-1882), ήταν υπεύθυνη για τη φύλαξη των αγρών, τις υγειονομικές παραβάσεις, την καταστολή της σωματεμπορίας και της πορνείας, τον έλεγχο της διακίνησης των προϊόντων του καπνού και φυσικά για τα μικρά αδικήματα των πολιτών [4]. Ο Σωκράτης Ποδάρας επέδειξε ιδιαίτερο ζήλο κατά την άσκηση των καθηκόντων του, γεγονός που προκάλεσε τη δυσαρέσκεια μερικών πολιτών, οι οποίοι συστηματικά τον κατηγορούσαν μέσω του Τύπου «επί κατακρατήσει και αδίκω επιθέσει» [5]. Η δυσαρέσκεια προήλθε από τις συλλήψεις που πραγματοποιούσε ο Σωκράτης Ποδάρας σε «καλλιτέχνιδες» των παράνομων καφέ-σαντάν που λειτουργούσαν στις όχθες του Πηνειού [6]. Στις 10 Οκτωβρίου 1883 προσλήφθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών και με Βασιλικό Διάταγμα διορίσθηκε ως προσωρινός οικονομικός ελεγκτής στο κρατικό εργοστάσιο καπνού στον Τύρναβο (ΦΕΚ 424/Α/11-10-1883). Στις 19 Απριλίου 1884 ανανεώθηκε η θητεία του ως μόνιμου ελεγκτή με απόφαση του τότε υπουργού Οικονομικών (και πρωθυπουργού) Χαρίλαου Τρικούπη (ΦΕΚ 156/Α/24-4-1884).
Ο Σωκράτης Ποδάρας όμως είχε άλλα σχέδια στο μυαλό του. Ο βασικός και χαμηλός μισθός ενός δημοσίου υπαλλήλου, δεν κάλυπτε τις ανάγκες της πολυμελούς οικογένειάς του. Παραιτήθηκε από την Υπηρεσία τον Ιούνιο του 1885 [7] και ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη διαχείριση και την εκμετάλλευση αγροτικών ακινήτων. Ήδη από το 1882 είχε αγοράσει 180 στρέμματα με φυτείες σιτηρών στην περιοχή «πέραν του Αλκαζάρ και στις όχθες του ποταμού Πηνειού», γνωστή ως θέση «Μεριά» ή «Κήπος Ιμπεξή» ή «Γιουμπλούκ Ορμάνι». Τα κτήματα αυτά τα είχε αγοράσει από τον Οθωμανό κτηματία και βουλευτή Λαρίσης Δερβίς βέη Χαλήλ, στην πλήρη κυριότητα του οποίου ανήκαν όλες οι αγροτικές εκτάσεις μεταξύ του Αλκαζάρ και του οικισμού «Κιόσκι» (μεταξύ Λάρισας και Γιάννουλης) [8]. Το 1883 αγόρασε δεκαπέντε στρέμματα από τον κτηματία Παναγιώτη Δρακόπουλο [9], ενώ δώδεκα στρέμματα αγόρασε το 1889 από την Ευανθία, σύζυγο του Νικολάου Τζιμπούκα (θυγατέρα του Γεωργίου Παπαχούρα) [10]. Τέλος, το 1890 αγόρασε αντί 20 χρυσών τουρκικών λιρών (600 δρχ.), δεκαπέντε στρέμματα από τη Βακουφική Επιτροπή της Μουσουλμανικής Κοινότητας Λαρίσης, πρόεδρος της οποίας ήταν ο μουφτής Χασάν εφένδης Αχμέτ Μουλά. Την ίδια όμως χρονιά (1890) απεβίωσε ο Σωκράτης Ποδάρας. Το 1891 η χήρα σύζυγός του Πολυξένη Σ. Ποδάρα προέβη σε πράξη αναγνώρισης του οθωμανικού τίτλου ιδιοκτησίας [11].
Στις αρχές του 1890 ο «Κήπος Ιμπεξή» ή «Κήπος Ποδάρα» (όπως ήταν γνωστός την εποχή εκείνη), μετά από τις διαμορφώσεις των εκτάσεων στις οποίες προέβη ο Σωκράτης Ποδάρας, περιλάμβανε: έναν αμπελώνα 40 στρεμμάτων, έναν λαχανόκηπο 30 στρεμμάτων και 160 στρέμματα σιτηρών. Στις όχθες του Πηνειού δημιούργησε έναν υπέροχο οπωρώνα και έκτισε δύο λιθόκτιστα και κεραμοσκεπή οικήματα, το ένα εκ των οποίων για χρήση καφενείου. Η όλη έκταση συνόρευε με το λιβάδι του Δήμου Λαρίσης και τις ιδιοκτησίες των Γεωργίου Πανέτσου, Αχιλλέα Μπάκα και του δικηγόρου Νικολάου Καραστεργίου. Στους νεότερους Λαρισαίους η έκταση αυτή είναι γνωστή σαν «Κήπος Παπασταύρου», για τον οποίο έχει αναφερθεί στο παρελθόν (αλλά και πρόσφατα) ο Νικόλαος Παπαθεοδώρου [12]. Για τα γεγονότα που μεσολάβησαν, ώστε ο «Κήπος Ποδάρα» να περάσει στην κυριότητα του φαρμακοποιού Κωνσταντίνου Παπασταύρου θα αναφερθούμε στα επόμενα σημειώματα.
(συνεχίζεται)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Κώστας Σπανός, «Τα ονόματα και τα επώνυμα των Λαρισαίων στον κώδικα του ναού Άγιος Αχίλλιος (1811-1881)», Πρακτικά ημερίδας: Η Λάρισα της περιόδου 1810-1881. Στοιχεία από τον κώδικα του Αγίου Αχιλλίου (13 Δεκεμβρίου 1988). Λάρισα 1994, σελ. 111-176. Ειδικώς, σελ. 163.
[2]. Μικρά (Λάρισα), φ. 20/170 (28 Δεκεμβρίου 1905).
[3]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 006, αρ. 1612 (18 Αυγούστου 1883). Το κατάστημα ενοικιάστηκε μετά από την αποχώρηση του Ποδάρα, στον έμπορο Δημήτριο Καματερόπουλο.
[4]. Για τη φύλαξη των συνόρων, την καταδίωξη της ληστείας και για την εξιχνίαση των εγκλημάτων κατά της ζωής και της περιουσίας ιδρύθηκε στη Λάρισα η Μοιραρχία Χωροφυλακής (7 Απριλίου 1882), που στελεχώθηκε αποκλειστικά από αξιωματικούς και στρατιώτες (ΦΕΚ 29/Α/26-4-1882).
[5]. Ανεξαρτησία (Λάρισα), φ. 91 (1 Σεπτεμβρίου 1882) και φ. 92 (5 Σεπτεμβρίου 1882).
[6]. Κόραξ Σατυρικός (Λάρισα), φ. 1 (20 Ιουλίου 1882).
[7]. Ανεξαρτησία (Βόλος), φ. 413 (18 Ιουνίου 1885).
[8]. Οι περισσότερες από αυτές τις εκτάσεις, πέρασαν μετά από το 1901 στην κυριότητα του Νικολάου Θων και αργότερα στην οικογένεια Χαροκόπου.
[9]. Συμβόλαιο αρ. 1721 του συμβολαιογράφου Λαρίσης Νικολάου Λάσκαρη.
[10]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 034, αρ. 9766 (15 Νοεμβρίου 1889).
[11]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 035, αρ. 12303 (9 Νοεμβρίου 1891).
[12]. Νικόλαος Παπαθεοδώρου, «Ο κήπος Παπασταύρου», Ελευθερία (Λάρισα), 13 Δεκεμβρίου 2017 και 16 Φεβρουαρίου 2022.

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Προηγούμενο Επόμενο »

Συνδρομητική Υπηρεσία

διαβάστε την ελευθερία online

Ηλεκτρονικό Αρχείο Εφημερίδας


Σύνδεση Εγγραφή

Πρωτοσέλιδο εφημερίδας

Δείτε όλα τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας

Ψιθυριστά

Ο καιρός στη Λάρισα

Διαφημίσεις

Η "Ελευθερία", ήταν από τις πρώτες εφημερίδες που σηματοδότησε την παρουσία της στο Internet, μ' ένα ολοκληρωμένο site.

Facebook Twitter Youtube

 

Θεσσαλικές Επιλογές

 sel ejofyllo karfitsa 1

Γενικές Πληροφορίες

Η Εφημερίδα

Ταυτότητα

Όροι Χρήσης

Προσωπικά Δεδομένα

Επικοινωνία

 

Η σελίδα είναι πλήρως συμμορφωμένη με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 , σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L63).

 

Visa Mastercard  Maestro  MasterPass