κατευθύνθηκε προς τη μεγάλη τοξωτή γέφυρα του Αλκαζάρ. Εκεί, εντόπισε κάτω από το τελευταίο τόξο της προς την πλευρά του Πέρα Μαχαλά έναν χώρο κατάλληλο για να στήσει πρόχειρο κατάλυμα, ένα τσαρδάκι. Οι προσχώσεις από φερτές ύλες του ποταμού είχαν σχηματίσει ύψωμα που εμπόδιζε τα νερά του Πηνειού να φτάνουν μέχρι το κατάλυμά του, όπως διακρίνεται και στη δημοσιευόμενη φωτογραφία. Σαν στέγη είχε το οδόστρωμα της γέφυρας και πλάγια δεξιά και αριστερά είχε για προστασία κρεμασμένες ψάθες. Για στρώμα είχε στοιβάξει μεγάλα φύλλα από καλαμιές, πάνω στα οποία έστρωσε μια κουρελού, ένα παχύ κιλίμι. Για προστασία από το κρύο και ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, διέθετε διάφορα μάλλινα σκεπάσματα. Εκεί είχε και τα πιο απαραίτητα μαγειρικά σκεύη, με τα οποία παρασκεύαζε το καθημερινό φαγητό του.
Η αιφνιδιαστική παρουσία ενός μοναχικού ατόμου στο σημείο αυτό, που πλέον γινόταν μόνιμη, προκάλεσε το ενδιαφέρον των Λαρισαίων και ιδιαίτερα εκείνων οι οποίοι έκαναν την καθημερινή βόλτα τους στο δροσόλουστο Αλκαζάρ. Τον πλησίασαν διστακτικοί στην αρχή, αλλά η ηρεμία του χαρακτήρα του και ο εύκολος συγχρωτισμός του τούς βοήθησε να έλθουν πιο κοντά του. Ήταν λαλίστατος και μ' αυτό τον τρόπο αυτοσυστηνόταν ως Λέτσιος Κωνσταντίνος του Πασχάλη από το Ζάρκο Τρικάλων, και μοναδικός σκοπός και αποστολή του ήταν να μεταδίδει κηρύγματα χριστιανικής αγάπης στους ανθρώπους. Ήταν τυφλός από το ένα μάτι και για την αναπηρία του αυτή είχε πάντοτε την ελπίδα ότι θα ανακτούσε την όρασή του με τη βοήθεια του Θεού, ο οποίος θα αντικαθιστούσε το χαλασμένο μάτι με νέο υγιές. Σε κάθε επισκέπτη μετέδιδε μηνύματα μιας ιδιότυπης πίστης, έτσι όπως ο ίδιος την οραματιζόταν. Ο αείμνηστος Γιώργος Ζιαζιάς που τον είχε γνωρίσει, μας διέσωσε ένα μικρό κείμενο για τον σκοπό της παρουσίας του επί της γης και για τη διάδοση των χριστιανικών του ιδεών. Έλεγε τακτικά ότι «Ήλθον στην πανήγυριν της Λαρίσης και έμεινα εις την γέφυρα για να ενωθώ με την ανθρωπότητα και να ζήσω τα πάθη των παθών». Ήλθον να διορθώσω την κοινωνία ... Με την τρομπέτα θα κοιμόμαστε, με την τρομπέτα θα ξυπνάμε ... Θα μπολιάσουμε τα βρωμόδενδρα και θα τα κάνουμε αχλαδιές και τις μουριές θα τις κάνουμε μυγδαλιές». Στα κηρύγματά του αυτά χρησιμοποιούσε μια ακατάληπτη καθαρεύουσα, διανθισμένη με καραγκούνικους ιδιωματισμούς και ο λόγος του ήταν μια γλωσσική σαλάτα που έκανε τους ακροατές να γελούν και να το απολαμβάνουν. Όταν τον χειμώνα διάφοροι τακτικοί επισκέπτες τού πρότειναν να εγκαταλείψει προσωρινά το κατάλυμά και να τον ...βολέψουν σε κάποια γειτονική αποθήκη στον Πέρα Μαχαλά, όχι μόνον αρνιόταν, αλλά ανέπτυσσε τη δική του θεωρία: «Πρέπει όλα να τα υπομένωμεν. Και τα καλά δεχούμενα και τα κακά παραδεχούμενα. Το σαρκίον πρέπει να βασανίζεται δια να σωθεί η ψυχή μας. Όταν βρέχει ποτίζεται η γής, όταν χιονίζει λιπαίνεται ο τόπος και όταν φυσάει κρύος άνεμος η γής καθαρίζει. Το σαρκίον μου ταλαιπωρείται, αλλά η ψυχή μου ευφραίνεται. Ο θεός όλα εν σοφία εποίησε».
Με όλες αυτές τις προσωπικές του θεωρίες δεν είναι άσχετο το γεγονός ότι οι Λαρισαίοι λησμόνησαν το επίθετό του και του κόλλησαν το παρωνύμιο (παρατσούκλι) Κώστας ο άγιος, και έτσι έμεινε στις αναμνήσεις των παλαιών Λαρισαίων. Για τη διατροφή του φρόντιζε ο ίδιος προσωπικά με ό,τι εύρισκε πρόχειρο, χωρίς να αρνείται και την προσφορά φαγητού από πονόψυχες γυναίκες του Πέρα Μαχαλά. Μάζευε κλαδιά από τις όχθες του ποταμού και αφού τα άναβε, έβαζε στην κατσαρόλα του όσπρια ή λαχανικά, παρασκεύαζε το καθημερινό του φαγητό και μαζί με τον «επιούσιον άρτον» που του πρόσφεραν οι φουρνάρηδες του Τσούγγαρι δάμαζε την πείνα του. Κρασί δεν έβαζε στο στόμα του, ούτε άλλο ποτό εκτός από «νεράκι, ευλογημένο από τον Θεό».
Όλη την ημέρα την περνούσε ασχολούμενος με το επάγγελμά του που ήταν η καλαθοπλεκτική. Έπλεκε μικρά και μεγάλα καλάθια, κάνιστρα με πρώτη ύλη ξύλα από λυγαριές και καλάμια. Και την ώρα των επισκέψεων μπορεί να απήγγειλε τη χριστιανική διδασκαλία στους ακροατές του, που εν τω μεταξύ είχαν πληθύνει, όμως δεν έχανε τον καιρό του. Τα χέρια του δούλευαν ακατάπαυστα και έπλεκαν τα καλάθια, τα οποία διέθετε προς πώληση, εξοικονομώντας «τα προς το ζην». Την πελατεία του την ...αλίευε από το ακροατήριο. Γελαστός, πράος και πρόσχαρος όπως ήταν, πολλοί ήταν εκείνοι οι οποίοι, είτε από ανάγκη είτε από συμπάθεια έκαναν παραγγελίες καλαθιών απλώς για να τον ενισχύσουν οικονομικά. Γιατί κοντά σ' όλα τα άλλα είχε και τη γενναιοφροσύνη να αρνείται πεισματικά την ελεημοσύνη. Όταν του έδιναν διάφορα νομίσματα ευχαριστούσε τον κόσμο αλλά τα επέστρεφε, λέγοντας ότι δεν ζητάει ελεημοσύνη, αλλά την αγάπη τους. Με τον τρόπο αυτό καθιερώθηκε σαν μια γραφικότητα της πόλης μέσα στο γοητευτικό τοπίο του Πηνειού και του Αλκαζάρ.
Έπειτα από ένα χρονικό διάστημα πολλοί άνθρωποι ένιωθαν την ανάγκη καθώς κατευθύνονταν προς τον Πέρα Μαχαλά ή το Αλκαζάρ, να σταματούν και να περνούν από το τσαρδάκι του Κώστα του «άγιου» για να παρακολουθούν τη δεξιοτεχνία και την ταχύτητα με την οποία έπλεκε τα καλάθια. Συγχρόνως άρχιζε και η κουβέντα, η οποία παρ' όλον ότι ήταν ...υπερκόσμια, είχε μια απλοϊκή γοητεία, μια λαϊκή σοφία, η οποία προκαλούσε ευχάριστη φαιδρότητα στους ακροατές, πολλοί από τους οποίους με την αποχώρησή τους ένιωθαν την ανάγκη να δώσουν και μια παραγγελία ενός κάνιστρου ή κάποιας καλαθούνας. Με τον τρόπο αυτό εξασφάλιζε μόνιμη εργασία και διαβιούσε σαν σπουργίτης που ζούσε από τα ψιχία των περαστικών, και το κυριότερο, ενώ δεν ενοχλούσε κανέναν συγχρόνως επιτελούσε τον σκοπό της ...αποστολής του στη γη.
Τον Φεβρουάριο του 1938 άρχισαν να πέφτουν στη Λάρισα συνεχείς βροχές, συχνό φαινόμενο προπολεμικά, από εκείνες που δεν είχαν σταματημό. Η στάθμη του νερού στον Πηνειό άρχισε να ανεβαίνει επικίνδυνα και είχε αρχίσει να ...γλύφει και την καλύβα του Κώστα του άγιου. Όταν αργότερα με τις λιακάδες του Απριλίου άρχισαν να λειώνουν απότομα τα χιόνια στα βουνά της Δυτικής Θεσσαλίας, η στάθμη του Πηνειού ανέβηκε επικίνδυνα. Μια νύχτα ο Κώστας βρέθηκε στην ανάγκη να σηκώσει όλο το ...νοικοκυριό του και να μεταφερθεί σε μια γειτονική αποθήκη, όπου δεν υπήρχε περίπτωση να φθάσουν τα νερά. Μόλις η πλημμύρα υποχώρησε ο Κώστας ξαναγύρισε στην παλιά φωλιά του.
Το καλοκαίρι του 1939 πάλι, από μια φωτιά που είχε ανάψει για να παρασκευάσει το βραδινό φαγητό της ημέρας, φαίνεται ότι δεν την έσβησε καλά και την ώρα που κοιμόταν πήραν φωτιά τα καλαμόφυλλα που είχε για στρώμα. Καθώς φυσούσε ένα ελαφρό αεράκι, η φωτιά δυνάμωσε. Ξύπνησε απότομα με εγκαύματα στα πόδια και προσπάθησε μόνος να σώσει ό,τι μπορούσε από τα λίγα υπάρχοντά του. Εν τω μεταξύ έτρεξαν σε βοήθεια οι περαστικοί και οι γείτονες και η φωτιά τελικά έσβησε. Την άλλη μέρα καταπιάστηκε με την κατασκευή νέου καταλύματος. Φάνηκε ότι το γεγονός αυτό δεν τάραξε με τίποτε τη μακαριότητά της ζωής του.
Εξακολουθούσε να παραμένει κάτω από τη γέφυρα ακόμα και κατά τις εργασίες των αντιπλημμυρικών έργων που κατασκεύαζε η εταιρεία Boot. Κατά τους ιταλικούς βομβαρδισμούς του 1940-41 έμενε ψύχραιμος και δεν κατέφευγε σε καταφύγιο. Μάλιστα τα βράδια που επιβαλλόταν γενική συσκότιση στην πόλη για την αποφυγή στόχων από τα ιταλικά αεροπλάνα, αυτός παρέβαινε την απαγόρευση και λόγω του χειμώνα άναβε φωτιά για να ζεσταθεί. Η φρουρά που είχε τοποθετηθεί στη γέφυρα από τις αρχές του πολέμου για να προλάβει τυχόν δολιοφθορές ή ανατινάξεις από χέρια κατασκόπων, επανειλημμένως του ζήτησαν να απομακρυνθεί, αλλά δυσκολεύονταν να τον πείσουν. Οταν τελικά τον κατάφεραν, τον είδαν με βαριά καρδιά να εγκαταλείπει το τσαρδάκι του, φορτώθηκε τα πιο αναγκαία και πήρε τον δρόμο για το άγνωστο. Από τότε χάθηκαν τα ίχνη του και δεν ξαναφάνηκε ούτε μεταπολεμικά. Μερικοί λένε ότι πήγε στο χωριό του το Ζάρκο, όπου πέθανε τον καιρό της κατοχής, ενώ άλλοι λένε ότι σκοτώθηκε από τους Γερμανούς κατά την εισβολή τους στη Λάρισα. Πάντως από τότε δεν έδωσε κανένα σημείο ζωής.
Συμπερασματικά ο Κώστας ο «άγιος» υπήρξε ένας γραφικός τύπος της παλιάς Λάρισας και με τα χριστιανικά κηρύγματά του δικαίως χαρακτηρίσθηκε ως «σαλός δια Χριστόν».
----------------
[*]. Σαλός (τρελός) κατά την ορθόδοξη πίστη είναι ένας άγιος άνθρωπος που βιώνει την πλέον ακραία μορφή άσκησης, η οποία οδηγεί στην έσχατη αυταπάρνηση και στην πλήρη απογύμνωση του «εγώ», λειτουργώντας με πράξεις παράλογες και ακατανόητες, οι οποίες όμως έχουν ένα βαθύτερο νόημα και σκοπό.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου (nikapap@hotmail.com)
