Δημόσιος βίος, κοινωνική ζωή, πνευματικές εκδηλώσεις, τέχνες, παιδεία, αρχιτεκτονική, κ.λπ. άρχισαν να αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς. Η πόλη άλλαζε μορφή, μεγάλωνε πληθυσμιακά, ομόρφαινε, ωρίμαζε και προόδευε σε όλους τους τομείς. Φυσικά και στον τομέα της ψυχαγωγίας. Είναι γνωστό εξάλλου ακόμη και σήμερα ότι από τα παλιά χρόνια οι Λαρισαίοι διακρίνονταν για την αδυναμία τους στα γλέντια και γενικά τη διασκέδαση. Η πόλη διέθετε πολλά κέντρα ψυχαγωγίας τα οποία ικανοποιούσαν κάθε κοινωνική τάξη, ανάλογα με την οικονομική της επιφάνεια.
Συχνές ήταν οι χοροεσπερίδες που δίνονταν σε διάφορα ψυχαγωγικά κέντρα, λέσχες και μεγάλες αίθουσες, που διέθετε η πόλη. Αρχικά προτιμούσαν τη Λέσχη Ασλάνη, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η Στρατιωτική Λέσχη και στη συνέχεια τη σειρά πήρε η αίθουσα «Ντορέ» η οποία βρισκόταν στο ισόγειο του κτιρίου του ξενοδοχείου «Πανελλήνιον», γιατί ήταν πιο πλούσια διακοσμημένες και είχαν μεγάλη χωρητικότητα Οι περισσότερες από τις κοσμικές αυτές συγκεντρώσεις γίνονταν για φιλανθρωπικούς σκοπούς από διάφορα σωματεία και επαγγελματικές ομάδες. Μάλιστα για να είναι μεγαλύτερα τα έσοδα, ακολουθούσε και λαχειοφόρος με έπαθλα διάφορα δώρα, τα οποία προσέφεραν καταστηματάρχες της Λάρισας. Εποχή άφησαν οι χοροεσπερίδες που έκανε το Αδελφάτο του Δημοτικού Νοσοκομείου, οι οποίες είχαν ως σκοπό με τα έσοδα που θα συγκέντρωναν να προσέφεραν καλύτερες υπηρεσίες στους νοσηλευόμενους του ιδρύματος.
Οι χοροί αυτοί αποτελούσαν σημαντικό κοσμικό γεγονός για τη Λάρισα και οι τοπικές εφημερίδες κάλυπταν ειδησεογραφικά τις εκδηλώσεις με εκτεταμένα ρεπορτάζ. Μάλιστα μερικές φορές η περιγραφή ήταν τόσο ζωντανή και η κολακεία προς τους παρευρισκόμενους τόσο επιτηδευμένη, ώστε νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να διαβάσουμε την περιγραφή ενός χορού που δόθηκε τον Φεβρουάριο του 1908 στη Λέσχη Ασλάνη: «Μετά πολλής ζωηρότητος, χάριτος και μεγαλοπρεπείας διεξήχθη εις την αίθουσαν της Λέσχης Ασλάνη ο υπέρ του Μουσικού και Γυμναστικού Συλλόγου[1] χορός, αρχίσας από 9.30 μ.μ. και διαρκέσας μέχρι της 4ης πρωινής. Η εφημερίς μας ΜΙΚΡΑ, παρακολουθήσασα τον εν αδιαπτώτω ζωηρότητι διεξαχθέντα τούτον χορόν, δεν δύναται παρά να συγχαρή τας κυρίας Κουτσίνα, Σηλυβρίδου, Παπασταθοπούλου και Βασιλοπούλου ελληνοπρεπέστατα χορευσάσας ελληνικούς χορούς, την κ. Φωφώ Ιατρίδου ως άλλην Αρτέμιδα, με πολύτιμον και θαυμάσιον περιλαίμιον, την υπέροχον εις κομψότητα και χάριν κ. Αιμιλίαν Πατσουρίδου με την κατάλευκον τουαλέττα της, την σεμνοπρεπή κ. Ειρήνην Ιατρού[2] με το απλούν λευκόν ένδυμά της, την χαριτωμένην κ. Ελισάβετ Βλάχου με το υποκύανον και δαντελοσκεπές φόρεμά της, τας αξιοτίμους κ. κ. Σοφίαν Ιατροπούλου, Περσεφόνην Μουλούλη, Αγγελικήν Σκαβέτζου, Θεοδώραν Πατσάλη και Κατίναν Σώκου, τας σεμνοπρεπώς ενδεδυμένας, ελαφρώς δε χορευούσας κυρίας Αφροδίτην Μεσσήνη[3] και Ευρυδίκην Παναγιωτοπούλου, τας κυρίας Καργιωτάκη, Μανωσοπούλου, Καραμεσήνη και Καραμπούρη, τας πλήρης χάριτος και κομψότητος δεσποινίδας Κλεοπάτραν Αρσενίδου, Ασπασίαν Ζαβιτσάνου, Μαρίκαν και Φρόσω Καρακάλου, Βιργινίαν Βαρουξάκη και Κατίναν Αρσενίδου, τας κομψότατα ενδεδυμένας δεσποινίδας Πιπίτσαν Λογιωτάτου[4], Όλγαν Κουτσίνα, Αργυρούλαν Βαρδακώστα και Μαρίκαν Ε. Κοσμίδου, την αριστοκράτιδα αληθώς δίδα Ελένην Ασλάνη, την αγγελόμορφον δίδα Βασιλικήν Καζαντζή, τας καθ’ όλα χαριτωμένας και διαρκώς χορευούσας δίδας Αννίκαν Πρωτοπαπά, Ιφιγένειαν Μιχαηλίδου και Πιπίτσαν Σκαβέντζου, τας επίσης επιχαρίτως χορευσάσας δίδας Αγγελικήν Βουλπιώτη, Σοφίαν Ράγκου, Αφροδίτην Ζίζηλα, Αρ. Δημητρακοπούλου, Μάσιγκαν Πετσάνη, Μαρίκαν Λίτκε και Μαρίκαν Μπουσινιώτου, ως και πολλάς άλλας, τα ονόματα των οποίων μας διαφεύγουν. Αλλά και το άσχημον φύλον αρκούντως αντιπροσωπεύθη εις τον χορόν. Δεν έλειψαν δε και αι συνήθεις καραμπόλες εκ μέρους μερικών κυρίων, οι οποίοι καλά θα κάνουν να μάθουν πρώτον να χορεύουν και έπειτα να μας παρουσιάζονται ως χορευταί»[5].
Πραγματικά στην περιγραφή της χοροεσπερίδας εντυπωσιάζει η παρατηρητικότητα του δημοσιογράφου της εφημερίδας όσον αφορά τις εμφανίσεις των γυναικών. Ο απόηχος αυτών των εκδηλώσεων κρατούσε για πολλές ημέρες στη μικρή κοινωνία της πόλης και όσα συνέβαιναν ήταν συνήθως θέμα επικριτικής συζήτησης των κατοίκων. Το κείμενο του δημοσιεύματος είναι ανυπόγραφο, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι προέρχεται από τη γραφίδα του διευθυντού της εφημερίδας Θρασύβουλου Μακρή. Διαβάστε με προσοχή τα γραφόμενα. Μπορεί να σας κουράσουν τα πολλά ονόματα, αλλά θα διασκεδάσετε με την ανεξάντλητη ευρηματικότητα του δημοσιογράφου σε γραμματικούς επιθετικούς προσδιορισμούς για το γυναικείο φύλο. Λόγω επαγγέλματος και κοινωνικής προβολής που διέθετε, δεν κουράζεται να αναζητά ευρηματικές περιγραφές των εκπροσώπων του ωραίου φίλου, οι οποίες ανήκαν σε γνωστές οικογένειες της πόλης. Έπειτα ας μην ξεχνάμε ότι την εποχή εκείνη οι γυναίκες ήταν ως επί το πλείστον περιορισμένες στο σπίτι και αναζητούσαν τέτοιες εκδηλώσεις για να ψυχαγωγηθούν και να επιδειχθούν[6].
Η φωτογραφία που συνοδεύει το κείμενο παρουσιάζει το μέγαρο του Μεχμέτ Χατζημέτο, ο άνω όροφος του οποίου ενοικιάστηκε το 1906 από τον Ιωάννη Ασλάνη για να λειτουργήσει ως Ψυχαγωγική Λέσχη. Στις αίθουσές του πραγματοποιήθηκε η αναφερόμενη χοροεσπερίδα.
---------------------------------------------------
[1]. Η ίδρυση του Μουσικού και Γυμναστικού Συλλόγου Λαρίσης αποφασίσθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1900. Το καταστατικό του εγκρίθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα της 8-12-1900, το οποίο δημοσιεύθηκε στο υπ’ αριθμ. 63 φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως στις 12-12-1900. Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο απαρτίσθηκε από ηχηρά ονόματα της Λαρισαϊκής κοινωνίας. Πρόεδρος ήταν ο γνωστός γαιοκτήμονας Παναγής Χαροκόπος, αντιπρόεδρος ο δικηγόρος Δημήτριος Γαλανίδης, γενικός γραμματέας ο δικηγόρος Νικόλαος Μανωλάκης, ταμίας ο γαιοκτήμονας Κωνσταντίνος Καρακίτης και σύμβουλοι ο έμπορος Βασίλειος Σηλυβρίδης και ο ιατρός Μιχαήλ Σάπκας.
[2]. Η Ειρήνη Ιατρού ήταν σύζυγος του δικηγόρου Αριστοτέλη Ιατρού από τη Λαμία. Η οικογένεια μετακόμισε στη Λάρισα αμέσως μετά την απελευθέρωσή της το 1881. Το ζεύγος απέκτησε πολλά τέκνα, εκ των οποίων ο Δημήτριος (Τάκης) Ιατρού διέπρεψε ως δικηγόρος στη Λάρισα και επί πολλά έτη διετέλεσε πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου της.
[3]. Η Αφροδίτη Μεσσήνη ήταν σύζυγος του αξιωματικού Δημητρίου Μεσσήνη και μητέρα του ιατρού Αθανασίου (Θάνου) Μεσσήνη, ο οποίος διετέλεσε δήμαρχος Λαρίσης επί επταετίας.
[4]. Η Ελπινίκη (Πιπίτσα) Λογιωτάτου ήταν κόρη του ιατρού και για μικρό διάστημα (1895-1896) δημάρχου Αχιλλέα Λογιωτάτου και αδελφή της Ιουλίας Λογιωτάτου-Σάπκα. Παντρεύτηκε το 1912 τον δικηγόρο και πολιτευτή Βασίλειο Ζησιάδη, από τη Ραψάνη.
[5]. Εφ. «Μικρά», Λάρισα, φύλλο της 8ης Φεβρουαρίου 1908.
[6]. Ζιαζιάς Γιώργος, Η Λάρισα από την απελευθέρωση μέχρι το 1950, Λάρισα (2004) σελ. 191-192.
Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
