Η διάρκεια της κυκλοφορίας της υπήρξε ολιγόχρονη, επειδή όπως εξηγήθηκε, υπήρξε πολιτική διαφωνία με τον διευθυντή της "Ελευθερίας" Γεώργιο Δημητρακόπουλο, στα τυπογραφεία της οποίας εκτυπωνόταν "Ο Κήρυξ".
Μετά την εξέλιξη αυτή για ένα μικρό χρονικό διάστημα η Λάρισα έμεινε και πάλι με μόνη ημερήσια εφημερίδα την "Ελευθερία". Όμως ο Αδαμάντιος Νικολαΐδης διαισθανόταν ότι χωρίς δικό του δημοσιογραφικό όργανο δεν είχε ελπίδες να ανελιχθεί στην ιεραρχία του Λαϊκού κόμματος σε τοπικό επίπεδο και να συμπεριληφθεί στους εκλογικούς καταλόγους ώστε να πραγματοποιηθεί το όνειρό του να εκλεγεί βουλευτής και να μπει στη Βουλή. Αποφάσισε λοιπόν να επανεκδώσει την εφημερίδα "Κήρυξ", χωρίς να έχει αυτή τη φορά καμία εξάρτηση και να επιλέγει ο ίδιος το περιεχόμενο των ειδήσεων που θα περιείχε. Για τον σκοπό αυτό ήλθε σε επαφή με τον Αλκιβιάδη Μακρή, παλιό Λαρισαίο βιβλιοπώλη, ο οποίος είχε μετακομίσει στον Βόλο.
Θα ανοίξουμε μια παρένθεση για να αναφέρουμε ορισμένα βιογραφικά στοιχεία του Αλκιβιάδη Μακρή και της οικογενείας του. Οι Μακρήδες είχαν καταγωγή από τα Κανάλια Καρδίτσας και κατά τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας βρέθηκαν στη Λάρισα. Το 1894 ο Αλκιβιάδης Μακρής και ο Θρασύβουλος Μακρής, πρώτα ξαδέλφια, άνοιξαν στην οδό Φιλελλήνων βιβλιοχαρτοπωλείο και τυπογραφείο[1], αλλά η συνεργασία τους δεν κράτησε για πολύ. Ο Αλκιβιάδης διατήρησε το βιβλιοχαρτοπωλείο και εγκατέστησε το κατάστημά του σε κτίριο της ανατολικής πλευράς της Κεντρικής πλατείας, ακριβώς εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η είσοδος του τριώροφου κτίσματος το οποίο στέγαζε πριν μερικά χρόνια το ξενοδοχείο "Ολύμπιον". Ο Θρασύβουλος κράτησε το τυπογραφείο και το 1896 άρχισε να εκδίδει την παγκόσμια διάσημη για το μικρό μέγεθός της εφημερίδα "Μικρά". Ο Αλκιβιάδης νυμφεύθηκε την Ευθαλία Γενησεβδά, κόρη της αρχοντικής οικογένειας της Λάρισας του Κώστα Γενησεβδά[2]. Από τον γάμο τους απέκτησαν τέσσερα τέκνα[3]. Το 1926 η οικογένεια του Αλκιβιάδη Μακρή εγκαταστάθηκε στον Βόλο όπου άνοιξε ένα άρτια εξοπλισμένο τυπογραφείο.
Επανερχόμενοι στο θέμα μας, ο Αδαμάντιος Νικολαΐδης συμφώνησε με τον Αλκιβιάδη Μακρή να επανεκδώσουν την εφημερίδα "Κήρυξ" συνεταιρικά. Ο Μακρής θα συνεισέφερε τα τυπογραφικά στοιχεία, ενώ ο Νικολαΐδης τα υπόλοιπα όσα απαιτούνταν για τη σύνθεση μιας εφημερίδας (πιεστήριο, ενοίκια, χαρτί, μισθοί προσωπικού, έπιπλα, κλπ.). Για την εγκατάσταση της εφημερίδας νοικιάσθηκε το υπόγειο και ένα ισόγειο κατάστημα από τη διώροφη οικοδομή του Πέτρου Γέμτου, στη γωνία των σημερινών οδών Παπαναστασίου και Παπακυριαζή. Στους χώρους αυτούς στεγαζόταν από το 1928 η εφημερίδα των αδελφών Ναούμ "Λαρισαϊκή", η οποία όμως είχε σταματήσει την κυκλοφορία της λίγους μήνες πριν (1929)[4]. Συγχρόνως παραγγέλθηκε στη Γερμανία σύγχρονο ταχυπιεστήριο[5], το οποίο έφθασε στον Βόλο τον Ιανουάριο του 1930. Παραλήφθηκε στον Σταθμό του Θεσσαλικού Σιδηροδρόμου και μεταφέρθηκε μέχρι τα γραφεία της εφημερίδας με ειδική εντυπωσιακή πομπή την οποία διοργάνωσε για διαφημιστικούς λόγους ο ίδιος ο Αδαμ. Νικολαΐδης. Εν τω μεταξύ όλο αυτό το διάστημα είχαν αρχίσει και οι διαδικασίες για την πρόσληψη του απαραίτητου προσωπικού. Το συντακτικό προσωπικό αποτελέστηκε από τον Θρασύβουλο Μακρή, ο οποίος ανέλαβε και τη διεύθυνση της σύνταξης, ενώ συντάκτες προσλήφθηκαν ο Φαίδων Μακρής, γιος του Αλκιβιάδη Μακρή, ο Κώστας Περραιβός και σαν επικουρικός ο Πέτρος Βαρθαλίτης[6] ο οποίος ήταν συγχρόνως και τυπογράφος. Τη διαχείριση είχε αναλάβει ο Μιχάλης Χαδέλλης. Τα εγκαίνια έγιναν με κάθε επισημότητα το απόγευμα της 30ής Ιανουαρίου 1930 με τις ευλογίες του μητροπολίτη Λαρίσης Αρσενίου.
Μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ο "Κήρυξ"[7] σημείωσε εντυπωσιακή κυκλοφοριακή άνοδο, η οποία επηρέασε αρνητικά την "Ελευθερία". Όμως λίγους μήνες αργότερα (Απρίλιος 1930) ο Νικολαΐδης ήλθε σε έντονη αντιπαράθεση με τον Φαίδωνα Μακρή. Ο λόγος ήταν κυρίως η γλωσσική εμφάνιση της εφημερίδας. Ο Νικολαΐδης χρησιμοποιούσε στην αρθρογραφία του άπταιστη καθαρεύουσα, δυσνόητη στους περισσότερους αναγνώστες, ενώ ο Φαίδων Μακρής έγραφε στην καθομιλουμένη γλώσσα, τη "μαλλιαρή" όπως τον κατηγορούσε ο διευθυντής του. Στο φύλλο του Πάσχα η κατάσταση έφθασε στα άκρα και ο Φαίδων διαμήνυσε στον πατέρα του Αλκιβιάδη στον Βόλο ότι θα εγκαταλείψει την εφημερίδα και θα επιστρέψει στον Βόλο. Ο πατέρας του ερχόμενος στη Λάρισα προσπάθησε να συμβιβάσει την αντιπαράθεση των δύο ανδρών, χωρίς όμως αποτέλεσμα, καθώς ο Νικολαΐδης ήταν ανένδοτος. Ύστερα από το επεισόδιο αυτό ο συνεταιρισμός διαλύθηκε και ο Φαίδων Μακρής επέστρεψε στον Βόλο όπου εργάσθηκε σε τοπική εφημερίδα.
Αργότερα τον ίδιο χρόνο αποχώρησε από την εφημερίδα και ο Θρασύβουλος Μακρής. Αφορμή στάθηκε η διαφωνία του για το περιεχόμενο ενός σχολίου του Νικολαΐδη, το οποίο καθύβριζε τον Βενιζέλο. Ο Θρασύβουλος ακραιφνής φιλελεύθερος και ανέκαθεν θαυμαστής του Βενιζέλου, δεν ανεχόταν να εργάζεται σε εφημερίδα η οποία καθημερινά κατηγορούσε το ίνδαλμά του. Αποτέλεσμα ήταν η εφημερίδα να μείνει χωρίς διευθυντή σύνταξης και αναγκαστικά τη θέση ανέλαβε για μερικούς μήνες ο Πέτρος Βαρθαλίτης και στη συνέχεια ο Κώστας Περραιβός. Συγχρόνως ο Μιχάλης Χαδέλλης εκτός από διαχειριστής προωθήθηκε και στη θέση του συντάκτη και διορθωτή των κειμένων.
Κατά τη διάρκεια της κατοχής οι δύο εφημερίδες της Λάρισας "Ελευθερία" και "Κήρυξ", υποκείμενες σε αυστηρή λογοκρισία, διέκοψαν την αυτόνομη έκδοσή τους και προχώρησαν στην από κοινού έκδοση εφημερίδας με τον τίτλο "Λαρισαϊκός Τύπος". Μεταπολεμικά οι δύο εφημερίδες ακολούθησαν εκ νέου τη δική τους πορεία η κάθε μία, αλλά ο "Κήρυξ", με εκδότη και διευθυντή τον Μιχάλη Χαδέλλη άλλαξε τον τίτλο σε "Ημερήσιος Κήρυξ" και αργότερα, με την καθιέρωση και στις εφημερίδες της καθομιλουμένης γλώσσας, σε "Ημερήσιος Κήρυκας". Μετά τον θάνατο του Μιχάλη Χαδέλλη ακολούθησαν άλλοι εκδότες της εφημερίδας και στις 3 Μαρτίου 2013 διέκοψε την έκδοσή της.
Τελικά έπειτα από 85 χρόνια κυκλοφορίας (μαζί με τις διακοπές)[8], η πιο μακροχρόνια εφημερίδα της Λάρισας μετά την "Ελευθερία" πέρασε πλέον στην ιστορία.
---------------------------------------
[1], Τα μέλη της οικογενείας Μακρή φαίνεται ότι είχαν παράδοση στην τυπογραφία και κατ’ επέκταση στη δημιουργία βιβλιοχαρτοπωλείων στη Λάρισα. Λ.χ. ο πατέρας του Θρασύβουλου Μακρή Γεώργιος εκτύπωσε στις εγκαταστάσεις του την «Ακολουθία του εν Αγίοις Πατρός ημών Αχιλλίου Αρχιεπισκόπου Λαρίσσης του θαυματουργού, νυν το δεύτερον τύποις εκδοθείσα και μετ’ επιμελείας ότι πλείστης διορθωθείσα, υπό Γεωργίου Μακρή. Εν Λαρίσση. Παρά τω εκδότη Γεωργίω Μακρή, 1896».
[2]. Ή καταγωγή του Κώστα Γενησεβδά ήταν από το Λιβάδι Ελασσόνας, διατηρούσε ένα από τα σπουδαιότερα πανδοχεία στη Λάρισα στην οδό Δήμητρας, ήταν από τα πλέον ενεργά μέλη του Μακεδονικού Συλλόγου Λάρισας με πρόεδρο τον Μιχαήλ Σάπκα και το 1904 διευκόλυνε αποτελεσματικά να μεταβεί ο Παύλος Μελάς στη Δυτική Μακεδονία. Οι άλλες δύο κόρες του Κων. Γενησεβδά παντρεύτηκαν τον αλευροβιομήχανο Μιχαήλ Παππά και τον επιθεωρητή των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων Αθανάσιο Τζιοβαρίδη. Βλέπε: Ολύμπιος [Κώστας Περραιβός], Πώς ξεκίνησε και στερεώθηκε ο "Κήρυκας", εφ. "Λάρισα", φύλλο της 29ης Αυγούστου 1977.
[3]. Ο Φαίδων Μακρής υπήρξε διαπρεπής δημοσιογράφος και αγωνιστής, ο Κίτσος Μακρής (Λάρισα 1917-Βόλος 1988) γνωστός λαογράφος με πνευματικά και καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα που οφείλονταν σε μεγάλο βαθμό στη μητέρα του Ευθαλία, ο Άρης ταλαντούχος μουσικός και διευθυντής του Ωδείου Λάρισας και η αδελφή τους Άρτεμις, δασκάλα με σημαντική λογοτεχνική παιδεία. Βλέπε: Σπανού Μαρία, Ένας ποιητής της λαϊκής τέχνης. 100 χρόνια από τον θάνατό του, εφ. "Ταχυδρόμος" Βόλου, φύλλο της 18ης Σεπτεμβρίου 2017.
[4]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Η εφημερίδα "Λαρισαϊκή", εφ. "Ελευθερία", Λάρισα, φύλλο της 18ης Ιανουαρίου 2017.
[5[. Το ταχυπιεστήριο αυτό ήταν μεταχειρισμένο, αλλά αποδείχθηκε πολύ γερό, καθώς εξυπηρέτησε τις ανάγκες της εφημερίδας "Ημερήσιος Κήρυξ" και μεταπολεμικά, για 46 περίπου χρόνια.
[6]. Ο Πέτρος Βαρθαλίτης γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου, αλλά νεότατος εγκαταστάθηκε στον Βόλο όπου εργάσθηκε για αρκετά χρόνια ως τυπογράφος σε διάφορες εφημερίδες. Στη Λάρισα ήλθε την περίοδο του διχασμού, όταν ο Κώστας Νταϊφάς κυκλοφόρησε την καθημερινή εφημερίδα "Πρόοδος", όργανο των Επιστράτων οι οποίοι υπερασπίζονταν τη μοναρχία.
[7]. Στο σημείο αυτό θέλω να επισημάνω μια λεπτομέρεια όσον αφορά στον τίτλο της εφημερίδας, την οποία μου επισήμανε ο συλλέκτης παλιών εφημερίδων της Λάρισας Θανάσης Μπετχαβές. Στην πρώτη περίοδο κυκλοφορίας του από το 1928-29 ο τίτλος του ήταν "Ο Κήρυξ", ενώ στη δεύτερη περίοδο από το 1930 και μετά ονομαζόταν απλώς "Κήρυξ", χωρίς το άρθρο.
[8]. Στην έκδοση του "Λαρισαϊκού Τύπου" κατά την κατοχή η συμβολή των ανθρώπων του "Κήρυκα" ήταν καθοριστική.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
