Τον «Ατρόμητον» ζήσαντα μέχρι των μέσων του 1922, ετσάκισε κυριολεκτικώς το «Σκάνδαλον», εφημερίς πολιτικοσατυρική"[1]. Ο "Ατρόμητος" είναι μία από τις ολιγότερο γνωστές εφημερίδες οι οποίες κυκλοφόρησαν στη Λάρισα κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου. Γι' αυτό και οι πληροφορίες που έχουμε είναι κάπως συγκεχυμένες. Εκδότης και διευθυντής του ήταν ο Βολιώτης δημοσιογράφος Αστέριος Αμδάρης[2]. Επρόκειτο για έναν ανοιχτόκαρδο άνθρωπο ο οποίος ήλθε στη Λάρισα σε μια εποχή όπου η πόλη είχε την "Μικρά" και την "Πρόοδο" ως ενημερωτικές εφημερίδες, οι οποίες προσπαθούσαν να κυκλοφορήσουν καθημερινά, αλλά δεν τα κατάφερναν. Ο Αμδάρης ήλπιζε ότι οι συνθήκες ήταν ευνοϊκές και θα μπορούσε να προκόψει μια καθημερινή εφημερίδα στην πόλη μας και μάλιστα σε εποχή όπου το πάθος κυριαρχούσε στην Ελλάδα, μετά τον φοβερό διχασμό που είχε ξεσπάσει λίγα νωρίτερα. Ο Αμδάρης εναρμονίσθηκε προς το πολιτικό κλίμα, ακολουθούσε βενιζελική γραμμή και είχε την ολόθερμη συμπαράσταση του τότε νομάρχη Αχιλλέα Καλεύρα[3]. Οι εγκαταστάσεις της εφημερίδας στεγάστηκαν στην κατοικία του έγκριτου δικηγόρου της Λάρισας Γεωργίου Τέτση, ο οποίος γύρω στα 1884 την είχε αγοράσει από αποχωρούντα Οθωμανό μπέη. Η κατοικία αυτή βρισκόταν απέναντι από το σημερινό κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδος, στο ελεύθερο οικόπεδο το οποίο χρησιμοποιείται ως χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων. Οι εισπράξεις όμως στο λογιστήριο του «Ατρομήτου» ήταν πενιχρές και δεν επέτρεπαν πολυτέλειες. Εκτός από τον εκδότη του, η εφημερίδα δεν απασχολούσε άλλο συντακτικό προσωπικό, καθώς ο Αμδάρης ήταν συγχρόνως διευθυντής, συντάκτης και διαχειριστής. Κυκλοφορούσε δισέλιδη, σε μικρό σχήμα και με τυπογραφικά στοιχεία μεγάλα, οπότε δεν χρειαζόταν και πολύ μεγάλη προσπάθεια για να γεμίσουν οι δύο σελίδες της. Την πρώτη την κάλυπταν ο λογότυπος και τα μακροσκελέστατα πολιτικά άρθρα που έγραφε συνήθως ο Καλεύρας, είτε ενυπόγραφα, είτε ανώνυμα. Η δεύτερη σελίδα περιείχε μερικά λακωνικά τηλεγραφήματα, ορισμένα κοινωνικά (γάμοι, αρραβώνες, κηδείες, μνημόσυνα) και περισσότερο εμπορικές διαφημίσεις. Την ίδια περίοδο επίσης κυκλοφορούσε στη Λάρισα και άλλη καθημερινή εφημερίδα η «Πρόοδος», εκδότης της οποίας ήταν ο επίσης Βολιώτης Κώστας Νταΐφάς, η πολιτική γραμμή του οποίου αντιμαχόταν τον βενιζελισμό. Σ' αυτήν αρθρογραφούσαν οι δικηγόροι της Λάρισας Αδαμάντιος Νικολαΐδης και Κώστας Κατσουλίδης, οι οποίοι δημοσίευαν πύρινα άρθρα κατά του Βενιζέλου. Η αντιπαλότητα των εφημερίδων αυτών της Λάρισας, οι οποίες εκδίδονταν από Βολιώτες δημοσιογράφους, ήταν τέτοια ώστε το οξύ πνεύμα του Θρασύβουλου Μακρή της «Μικράς» να αποδώσει τη διαμάχη τους με το εύστοχο «Δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένον αχυρώνα»[4]. Η υπεροχή του «Ατρόμητου» δεν κράτησε για πολύ. Στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 το κόμμα των Φιλελευθέρων κατατροπώθηκε και η επιχείρηση του Αμδάρη σταδιακά άρχισε να μην αποδίδει, με αποτέλεσμα το 1922 να σταματήσει την έκδοσή της. Είχε εμφανισθεί η "Ελευθερία" και από τις 15 Δεκεμβρίου 1922 που είχε γίνει καθημερινή, επισκίασε ακόμη και τη «Μικρά», η έκδοση της οποίας εν τω μεταξύ πελαγοδρομούσε, μέχρι το 1926, με αποτέλεσμα να σταματήσει και αυτή οριστικά την έκδοσή της. Στη διακοπή της έκδοσης της εφημερίδας συνέβαλαν βέβαια και ορισμένα τραγικά λάθη, απ' αυτά που οι δημοσιογράφοι τα αποδίδουν στον "δαίμονα του τυπογραφείου". Ένα απ' αυτά το περιγράφει γλαφυρότατα ο δημοσιογράφος Κώστας Περραιβός (με το ψευδώνυμο "Ολύμπιος") στην εβδομαδιαία εφημερίδα "Λάρισα", στο φύλλο της 24ης Ιουλίου 1968 και νομίζω ότι αξίζει να το αναφέρουμε. Στη στήλη των διαφημίσεων της δεύτερης σελίδας του "Ατρόμητου", ανάμεσα σε άλλες είδε κάποια μέρα το φως της δημοσιότητας και μία αγγελία του τότε μεγάλου καταστήματος οινοπνευματωδών ποτών Αθανασίου Γαζέτα, το οποίο βρισκόταν επί της οδού Αλεξάνδρας (Κύπρου σήμερα), απέναντι από την Πλατεία Ανακτόρων (δημάρχου Μπλάνα σήμερα). Ο Γαζέτας είχε φέρει μια μεγάλη ποσότητα κρασιών από το Καζακλάρ, τον σημερινό Αμπελώνα, και με τη διαφήμιση θέλησε να προκαλέσει το ενδιαφέρον των φίλων του καλού κρασιού, αφού ήταν γνωστό ότι το Καζακλάρ παρήγαγε τότε πολύ εκλεκτά κρασιά. Έδωσε λοιπόν τη διαφήμιση στις τοπικές εφημερίδες και φυσικά και στον «Ατρόμητο». Την είχε συντάξει ο Θρασ. Μακρής σε άπταιστη καθαρεύουσα και ανέφερε τα εξής: «ΟΙΝΟΙ ΚΑΖΑΚΛΑΡ. Εκομίσθησαν εκλεκτοί οίνοι Καζακλάρ εξαιρετικής ποιότητος και πωλούνται εις το κατάστημα Αθαν. Γαζέτα, επί της οδού Αλεξάνδρας (έναντι κήπου παλαιών Ανακτόρων)». Όμως κατά την εκτύπωση του φύλλου το ιώτα (Ι) της πρώτης συλλαβής έφυγε και οι Λαρισαίοι την επόμενη ημέρα διάβαζαν στον "Ατρόμητο" «ΟΝΟΙ ΚΑΖΑΚΛΑΡ». Εν τω μεταξύ την εποχή εκείνη το Καζακλάρ φημιζόταν όχι μόνον για τα καλά κρασιά του, αλλά και για τους ευμεγέθεις όνους που εξέτρεφε. Ήταν κάτι πελώρια ζώα κυπριακής προέλευσης. Λόγω του ασυνήθους μεγέθους τους, όταν κάποιος ήθελε να βρίσει τον αντίπαλό του, τον αποκαλούσε «γομάρι Καζακλαριώτικο». Αυτό θεωρείτο τότε βαρύτατη βρισιά και ο Γαζέτας όταν το διάβασε έγινε …Τούρκος από τον θυμό του και ήλθε σε αντιδικία με τον διευθυντή του "Ατρόμητου". Ο Αμδάρης ζήτησε συγγνώμη και στο επόμενο φύλλο έκαμε τη διόρθωση όπως τη ζητούσε ο πελάτης του. Το γεγονός αυτό είχε μεν σαν αποτέλεσμα να διακόψει ο Γαζέτας τη διαφήμιση στην εφημερίδα, αλλά συγχρόνως η αρνητική αυτή διαφήμιση στάθηκε γι' αυτόν ευεργετική, αφού κατόρθωσε να πουλήσει όλα τα Καζακλαριώτικα κρασιά του. Με τη διακοπή της έκδοσης της εφημερίδας "Ατρόμητος" ο Αστέριος Αμδάρης εγκατέλειψε τη Λάρισα και εγκαταστάθηκε εκ νέου στον Βόλο. Εκεί συνέχισε τη δημοσιογραφική του δραστηριότητα όχι όμως ως εκδότης, αλλά ως συνεργάτης και ανταποκριτής των Βολιώτικων και Αθηναϊκών εφημερίδων, μεταξύ των οποίων και της "Ακροπόλεως"[5].
-----------------
[1]. Μακρής Θρασύβουλος, Λαρισινές σελίδες, εφ. "Θεσσαλικά Νέα", Λάρισα, φύλλο της 26ης Μαρτίου 1947. [2]. "Αστέριος Αμδάρης. Ποιητής δημοσιογράφος και συγγραφεύς του οποίου ο κάλαμος νομίζετε ότι πετά αβίαστα επί των χειρογράφων για να εκφράση ό,τι ωραίο η ρεμβώδης και λεπτή του ψυχή ζητεί να αποτυπώση. Μια απλή ρέμβη, ένα βαθύ φιλοσοφικό φόντο, μια αβίαστη χάρι και μια αθώα και λεπτή έκφραση είναι ριγμένα στα έργα του, ούτως ώστε να κινούν την εκτίμηση, τη συμπάθεια και την προσοχή του αναγνώστη. Ιδιοκτήτης και διευθυντής της από του 1917-1923 εκδιδομένης ημερησίας εφημερίδος "Ατρόμητος" και συγγραφεύς πολλών μυθιστορημάτων…" . Με αυτά τα λόγια τον περιγράφει ο Θωμάς Βινικίου (Παπακωνσταντίνου) στο "Πανθεσσαλικό Λεύκωμα - 1927", σελ. 371. [3]. Όταν το 1917 κατά την περίοδο του εθνικού διχασμού κηρύχθηκε έκπτωτος ο μέχρι τότε νομάρχης Λαρίσης Κρίτσας, στη θέση του διόρισαν τον Αχιλλέα Καλεύρα (Ξάνθη 1884-Θεσσαλονίκη 1971), ο οποίος ήταν κομματικά ενταγμένος στο κόμμα των Φιλελευθέρων. Με τον ερχομό του στην πόλη μας ίδρυσε την Ένωση Φιλελευθέρων Λαρίσης. Την περίοδο εκείνη άρχισε να κυκλοφορεί στη Λάρισα η καθημερινή εφημερίδα «Ατρόμητος», εκδότης της οποίας ήταν ο Αστέριος Αμδάρης και στην οποία αρθρογραφούσε τακτικά και ο νομάρχης Αχιλλέας Καλεύρας, ο οποίος υπεραμύνονταν φυσικά των θέσεων του κόμματος των Φιλελευθέρων. [4]. Περραιβός Κώστας, Πρόσωπα και πράγματα μιας εποχής, εφ. "Ελευθερία", Λάρισα, φύλλο της 6ης Μαρτίου 1983. [5]. Το σημερινό κείμενο χρωστάει πολλά στον Θανάση Μπετχαβέ, ο οποίος εκτός των άλλων κατέχει και μια μεγάλη συλλογή παλαιών εφημερίδων της Λάρισας.
