Είχε το μέγεθος μεγάλου επιστολόχαρτου και η φήμη της είχε φθάσει και στο εξωτερικό. Από τις πολλές εφημερίδες που κυκλοφόρησαν από την απελευθέρωση της Λάρισας το 1881 μέχρι και το 1940, ήταν η μακροβιότερη. Το πρώτο της φύλλο κυκλοφόρησε στις 26 Μαρτίου του 1896 και έκλεισε οριστικά το 1926, έπειτα από 30 χρόνια, με πολλά μεσοδιαστήματα διακοπών.
Το 1947 η εφημερίδα "Θεσσαλικά Νέα" της Λάρισας φιλοξένησε σε 32 συνέχειες κείμενα του παλαίμαχου Θρ. Μακρή με τίτλο "Λαρισινές Σελίδες", τα οποία αναφέρονται σε ιστορικά γεγονότα της Λάρισας τα οποία έζησε ο ίδιος από την παιδική του ηλικία[2]. Ανάμεσα στα άλλα καταγράφει τις εφημερίδες και τα περιοδικά τα οποία είχαν κυκλοφορήσει στη Λάρισα από το 1881-1947. Μεταξύ των άλλων εφημερίδων περιγράφει και την δική του, την "Μικρά" με έναν τρόπο χαριτωμένο και διανθισμένο με ευτράπελα γεγονότα, που νομίζω ότι αξίζει να το διαβάσουμε αυτούσιο. Γράφει ο Θρ. Μακρής: "Εις τας καλάς και τακτικά κατά Κυριακήν εκδιδομένας από του 1890 εφημερίδας «Σάλπιγγα» του Μιχ. Τσόγκα και «Όλυμπον» του Βασιλ. Ρουσοπούλου, προσετέθη την 26ην Μαρτίου του 1896[3], ημέραν της ενάρξεως εν Αθήναις των αναβιωσάντων Ολυμπιακών Αγώνων, και η «Μικρά» μας εφημερίς, εις σχήμα επιστολικού χάρτου, διότι το χειροκίνητον μας πιεστήριον, δια του οποίου την εξετυπώναμεν, τόσον μικράν πλάκα είχε.
Περί της «Μικράς» μας ησχολήθησαν πολλάκις, και ευμενέστατα έγραψαν τόσον αι Αθηναϊκαί εφημερίδες, αλλά και ξέναι όπως η «Ζουρνάλ ντε ντεμπάτ» (Εφημερίς των Συζητήσεων) των Παρισίων, οι «Τάϊμς» (Καιροί) του Λονδίνου, η «Τέγκλιχε Τσάϊτουγκ» (Καθημερινή) του Βερολίνου, η Αμερικανική «Στάρ» (Αστήρ) της Νέας Υόρκης και άλλαι.
Η «Μικρά» με τας μικράς τέσσαρας και πολλάκις εξ και οκτώ σελίδας και με τα μικροσκοπικά της (6 στιγμών) στοιχεία «επετέλεσε το θαύμα των πέντε ιχθύων και άρτων του Σωτήρος", όπως επιχαρίτως έγραφεν η «Καθημερινή» του Βερολίνου, κατορθώσασα να καταστήση πρακτικώτατον το γνωμικόν «μέγιστον εν ελαχίστω» και εισαγαγούσα τον χρυσούν λακωνισμόν κατά της αδολεσχίας των εν είδει σινδόνων άλλων εφημερίδων, παρέχουσα αφ’ ετέρου άφθονον, αξιόλογον και ποικίλον έδεσμα, αντί δύο μόνον δραχμών ετησίως εις το πνεύμα των συνδρομητών της διότι αγοραστάς δεν είχε, μη διαλαλούμενη εις τας οδούς από τους εφημεριδοπώλας, όπως αι κοιναί άλλαι εφημερίδες…
Εκ της «Μικράς» μας ορμηθέντες επήδησαν εις τους Πηγάσους των οι νεαρώτατοι τότε Θεσσαλοί ποιηταί: Μαρίκα Πίπιζα διδασκάλισσα εις την 1ην Δημοτικήν σχολήν θηλέων της πόλεώς μας, Σωτήρης Ευαγγ. Σκίπης και Γεώργιος Α. Ασημάκης, μαθητάρια του Γυμνασίου μας, εις την εφημερίδα μας δημοσιεύοντες τα πρωτόλεια της ποιήσεως των, τα οποία αναδημοσιευόμενα εις όλας τας αθηναϊκάς εφημερίδας, τους κατέστησαν ευφήμως και πανελληνίως γνωστούς.
Η «Μικρά» διακόψασα μεταξύ του 1897 και 1898 την έκδοσιν της, «ως εκ της επί δεκατετράμηνον όλον λυμαινομένης την Θεσσαλίαν επαράτου Ετεμίτιδος», ήτοι λόγω της καταλήψεως (κατοχής) της Θεσσαλίας υπό του τούρκικου στρατού, με αρχιστράτηγον τον Ετέμ Πασσάν, επανέλαβεν εις το ίδιον μικρόν σχήμα την έκδοσιν της τον Σεπτέμβριον του 1898, μετά την αποχώρησιν των Τούρκων, από δε του 1905 ήρχισεν εκδιδομένη τρίς της εβδομάδος, απογευματινή και εις μέγα σχήμα, με άφθονους τηλεγραφικάς ειδήσεις εξ Αθηνών και εξ όλων των Θεσσαλικών πόλεων, μεγάλως ως εκ τούτου εις αυτάς διαδοθείσα.
Από του Σεπτεμβρίου του 1917 η «Μικρά» κατέστη καθημερινή, μεγαλώσασα πολύ το σχήμα της και σημαντικήν πρόοδον εις την έκδοσιν της σημειώσασα, νέαν δε όλως κατεύθυνσιν δόσασα εις την επαρχιακήν δημοσιογραφίαν. Δυστυχώς την 16ην Οκτωβρίου 1922 διέκοψεν εκ λόγων ανεξαρτήτων της θελήσεώς της την έκδοσιν αυτής, την οποίαν μετά δίμηνον επανέλαβε μέχρι το 1926, μη δυνηθείσα και να την εξακολουθήση, κατόπιν απηνούς καταδιώξως της (μποϊκοταρίσματος) εκ μέρους του μόνου ενταύθα τότε πρακτορείου εφημερίδων, εκδόσαντος από της 19ης Οκτωβρίου του 1922 ιδικήν του εφημερίδα.
Ο βίος της «Μικράς» μας υπήρξεν εν πολλοίς πολυκύμαντος, όπως και όλων σχεδόν των εφημερίδων. Διήλθεν ημέρας ευτυχίας και δόξης αλλά και τοιαύτας δυστυχείς και ταραχώδεις. Τον Απρίλιον του 1918 παρ’ ολίγον να χάση τον Διευθυντήν της, κληθέντα εις… μονομαχίαν υπό των αξιωματικών του εν Τρικκάλοις εδρεύοντος 5ου Πεζικού Συντάγματος, εξυβρισθέντων δήθεν υπ’ αυτού. Ο Λοχαγός Γεωργ. Μαντζούνης, σταλείς υπό των ανωτέρω αξιωματικών όπως παραδώση αυτοίς «την κεφαλήν μας επί πίνακι» ανεχώρησεν άπρακτος, κομίζων εκείνοις ποιητικόν… τελεσίγραφον μας: "Επειδή ‘μαι απαλλαγέντας και δεν ξέρω από κουμπούρια, περιμένετε να βγούνε οι ντομάτες και τ’ αγγούρια!..."
Μετά δύο ημέρας καταφθάνει και πάλιν ο Μαντζούνης, επιφορτισμένος την φοράν αυτήν με διαταγήν του διοικητού του Συντάγματος, Νικητοπούλου καλούμενου, περί… ξεμπερδεύματος μας πάση θυσία. Τα «χρειασθήκαμε» κυριολεκτικώς! Και το κεφάλι μας θα έπιπτεν αφεύκτως υπό το περίστροφον του Μαντζούνη εις το πεδίον της μονομαχίας (προ του εξοχικού ναϊσκου της Αγίας Μαρίνης), αν οι διορισθέντες μάρτυρές μας Γεώργιος Ξ. Καραπαναγιώτης ιατρός και διπλωμάτης πολιτευτής, και Γεώργιος Δ. Σερεμέτης δικηγόρος και επ’ εσχάτων δήμαρχος Θεσσαλονικέων, δεν συνέτασον Πρωτόκολλον διπλωματικώτατον, όπερ παραλαβών ο Μαντζούνης απήλθεν εις Τρίκκαλα, μετατεθείς αμέσως εις το εν Καλάμαις 7ον σύνταγμα, δια την μη τελεσφόρον καθ’ ημών ενεργειάν του!
Η εμμονή της «Μικράς» εις τας φιλελευθέρας αρχάς της και εις την πολιτικήν του αλήστου μνήμης μεγαλονουστάτου Ελευθερίου Βενιζέλου, εξώθησαν εις… εκδίκησιν αντιφρονούντας μπράβους και μετά την νίκην των αντιβενιζελικών (προεξάρχοντος του μέχρι τότε βενιζελικωτάτου Αγαμ. Σλήμαν) κατά τας εκλογάς της 3ης Νοεμβρίου 1920, εισελθόντες ένοπλοι εις τα τυπογραφεία της, «τάκαμαν όλα, γυάλα» κατά την κοινήν φράσιν, εχρειάσθη δε ολόκληρον δίμηνον δια να ανασυντάξωμεν το τυπογραφείον μας, και να εξακολουθήσωμεν την έκδοσιν του φύλλου μας.
Θα είναι αναμφιβόλως ανιερά περιαυτολογία, ημείς να αναφέρωμεν ενταύθα την δράσιν και τους υπέρ της Λαρίσσης αγώνας της «Μικράς» μας από του 1896 μέχρι του 1927. Οι ογκώδεις υπερτριάκοντα τόμοι της, μαρτυρούσιν αρκούντως περί αυτών.
Μακράν από του να υπερηφανευθώμεν ή να αυτεπαινεθώμεν, αλλ’ απλώς σεμνυνόμενοι, περιοριζόμεθα ν΄ αναφέρωμεν ότι εις την εξέγερσιν και αποκατάστασιν των Θεσσαλών Αγροτών, εις την προ των Βαλκανοτουρκικών πολέμων (1912-1913) κατασκευήν των θαυμασίων οχυρωματικών και αμυντικών προ της πόλεως μας έργων, και εις την εκδίωξιν της γαλλοελληνικής εταιρείας «Όμνιον» του ηλεκτροφωτισμού της Λαρίσσης, η «Μικρά» επρωτοστάτησεν, ευθαρσώς αγωνισθείσα επί σειράν ημερών, δι’ εμπεριστατωμένων άρθρων ειδικών συνεργατών της, του αειμνήστου διευθυντού της παρά τον Αλμυρόν Γεωργικής Κασσαβετείου Σχολής Δημήτριου Γρηγοριάδου, του επίσης αειμνήστου ιατρού και πολιτευτού Γεωργίου Ξ. Καραπαναγιώτου, του φιλτάτου βουλευτού μας κ. Δημήτριου Χατζηγιάννη, και άλλων.
Η εν παντί εξ άλλου ενημερότης της εφημερίδος μας και η τολμηρά όσον και ανεξάρτητος όλως και φιλελευθέρα πορεία της, (ένεκα της οποίας είχομεν την τιμήν είκοσιν οκτώ (28) φοράς να καθήσωμεν εις το εδώλιον του κατηγορουμένου εις το Πλημμελειοδικείον Λαρίσης, ως και εις όλα κατά σειράν τα Κακουργιοδικεία του Εφετείου αυτής, υπό των οποίων τας περισσότερας φοράς πανηγυρικώς ηθωώθημεν), κατέστησαν την «Μικράν» αγαπητήν εις το Λαρισσαϊκόν και Θεσσαλικόν εν γένει κοινόν, των συμφερόντων και των αισθημάτων του οποίου εγένετο αυτή όργανον αφιλοκερδές και αντίλαλος αληθής".
[1]. Βλέπε: α) Η εφημερίς "Μικρά" του Θρασύβουλου Μακρή, εφ. "Ελευθερία", φύλλο της 2 Μαρτίου 2016. β) Οι πρώτες εφημερίδες της Λάρισας-ΣΤ΄, εφ. "Ελευθερία", φύλλο της 24 Αυγούστου 2016. γ) Το Ημερολόγιο της Αγγελικής Θρασ. Μακρή, εφ. "Ελευθερία" φύλλα της 18 και 25 Φεβρουαρίου 2015.
[2]. Τα κείμενα δημοσιεύθηκαν στο διάστημα 19 Ιανουαρίου μέχρι 8 Απριλίου 1947. Μετά από τρεις μήνες, στις 16 Ιουλίου του ιδίου έτους υπέστη εγκεφαλική αιμορραγία, καθηλώθηκε στο κρεβάτι και πέθανε στις 8 Ιανουαρίου 1952.
[3]. Στο κείμενο αναφέρει λανθασμένα Απριλίου, αντί του σωστού Μαρτίου 1896.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
