δέσποζε ένα από τα επιβλητικότερα κτίσματα της Λάρισας. Το είχε κτίσει στα 1905-06 ο μουσουλμάνος Μεχμέτ Χατζημέτου, αλλά στην ιστορία της Λάρισας πέρασε σαν Λέσχη Ασλάνη, επειδή ο επάνω όροφος είχε ενοικιασθεί από το 1906 μέχρι το 1919 περίπου στον Ιωάννη Ασλάνη, με την προϋπόθεση ο μισθωτής να χρησιμοποιήσει τον χώρο αποκλειστικά και μόνον ως λέσχη, την οποία "έπρεπε να διακοσμήσει πολυτελώς και να την εμπλουτίσει με έπιπλα αξίας". Σήμερα στη θέση αυτή στεγάζεται η Λέσχη Αξωματικών Φρουράς Λαρίσης. Την ιστορική διαδρομή του κεντρικού αυτού σημείου της πόλεώς μας από την απελευθέρωση του 1881 μέχρι σήμερα θα καταγράψουμε εν συντομία στο σημερινό μας σημείωμα.
Από την τουρκοκρατία ακόμα, υπήρχε στο σημείο αυτό ένα απλό ισόγειο κτίσμα με μικρά σιδερόφρακτα παράθυρα, το οποίο στέγαζε τις ποινικές φυλακές της Λάρισας[1] και μετά την απελευθέρωση. Το κτίριο αυτό ανήκε στον πλούσιο Τούρκο κτηματία και τραπεζίτη της Λάρισας Μεχμέτ Χατζημέτου. Το 1905, μετά την μεγάλη πυρκαγιά η οποία αποτέφρωσε το εντυπωσιακό κτίριο των Δικαστηρίων που βρισκόταν στην βορειοδυτική πλευρά μέσα στην πλατεία, ο Τούρκος ιδιοκτήτης κατεδάφισε τις φυλακές και τα διπλανά προς αυτές ιδιόκτητα καταστήματα και στη θέση τους οικοδόμησε ένα μεγαλοπρεπέστατο για την εικόνα της Λάρισας της εποχής εκείνης διώροφο μέγαρο που κάλυπτε ένα μεγάλο μέρος της γωνίας Κύπρου και Φιλελλήνων.
Μετά την ολοκλήρωσή του, ο οθωμανός ιδιοκτήτης ενοικίασε τον Ιούλιο του 1906 ολόκληρο τον επάνω όροφο στον Ιωάννη Ασλάνη, λεσχάρχη, όπως αναφέρεται το επάγγελμά του στο συμβόλαιο [2]. Σύμφωνα με την υποχρέωση που του έθετε το μισθωτήριο συμβόλαιο, μετέτρεψε τον όροφο σε Λέσχη, η οποία φιλοξενούσε πολλαπλές εκδηλώσεις που συγκέντρωναν την ανώτερη κοινωνία της πόλεως. Έχουν εντοπισθεί διαφημιστικές καταχωρήσεις σε εφημερίδες της περιόδου εκείνης, από τις οποίες πληροφορούμαστε ότι ο χώρος αυτός χρησιμοποιήθηκε ως ψυχαγωγικό κέντρο με μουσική και χορευτικά συγκροτήματα, ως αίθουσα χορευτικών εκδηλώσεων, θεατρικών παραστάσεων, διαλέξεων, κοντσέρτων, ως χαρτοπαικτική λέσχη, κλπ. Μέχρι και το τέλος της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα η κοινωνική ζωή ολόκληρης της πόλεως συγκεντρωνόταν μέσα στον χώρο της Λέσχης Ασλάνη. Ο Ιωάννης Ασλάνης ήταν ένας δραστήριος και προοδευτικός επιχειρηματίας που έφερε στην πόλη τον κοσμοπολίτικο αέρα της ελληνικής πρωτεύουσας. Οι χώροι της Λέσχης ήταν πολυτελέστατοι για την εποχή τους, με βαρύτιμους κρυστάλλινους πολυελαίους, πολυτελέστατα βιεννέζικα έπιπλα, πολύχρωμα περσικά χαλιά, βελούδινες κουρτίνες και ακριβά σερβίτσια. Για τη διασκέδαση των θαμώνων, πολλοί από τους οποίους ήταν πλούσιοι Τούρκοι μπέηδες που είχαν παραμείνει στη Λάρισα και μετά την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας το 1881, μετακαλούσε τακτικά μουσικά συγκροτήματα και τραγουδίστριες από τη Βιέννη και άλλες μεγαλουπόλεις του εξωτερικού.
Ο Ιωάννης Ασλάνης λειτούργησε τη λέσχη μέχρι το 1919. Τη χρονολογία αυτή, άγνωστο για ποιόν λόγο, διέκοψε τη λειτουργία της και δημιούργησε πρόχειρη θεατρική σκηνή στην Πλατεία Ταχυδρομείου, η οποία υπήρξε ο πρόδρομος του κινηματοθεάτρου «Ολύμπια», το κτίριο του οποίου διατηρείται βελτιωμένο μέχρι και σήμερα, χωρίς όμως να λειτουργεί. Η πόλη με την διακοπή της λειτουργίας της Λέσχης Ασλάνη έχασε το κοσμικότερο κέντρο της και το μοναδικό εντευκτήριο της παλιάς Λαρισινής αριστοκρατίας.
Αν και αργότερα ο όροφος χρησιμοποιήθηκε, όπως θα δούμε, και για άλλους σκοπούς, η ονομασία Λέσχη Ασλάνη παρέμεινε για πολλά χρόνια στη συνείδηση των Λαρισαίων και αφορούσε ολόκληρο το κτίσμα.
Περί το 1920 ο όροφος άλλαξε διαρρύθμιση και ενοικιάσθηκε από τον επιχειρηματία Βασίλειο Μίχο, ο οποίος το χρησιμοποίησε ως ξενοδοχείο, με την ονομασία «Μεγάλη Βρετανία». Ήταν τότε ένα από τα ευπρεπέστερα ξενοδοχεία της πόλεως, σε μια πολύ ευνοϊκή θέση. Τα μόνιππα (τα ταξί της εποχής) ήταν παρατεταγμένα στο απέναντι πεζοδρόμιο της πλατείας, έτοιμα να μεταφέρουν τους πελάτες του ξενοδοχείου, οι οποίοι στην πλειονότητά τους ήταν διερχόμενοι έμποροι και επιχειρηματίες που επισκέπτονταν την πόλη για επαγγελματικούς λόγους.
Το ισόγειο του μεγάρου Χατζημέτου διέθετε πολλά καταστήματα. Προπολεμικά, από την πλευρά της οδού Φιλελλήνων είχε κατάστημα εγχωρίων προϊόντων ο πλούσιος εβραίος έμπορος Μουσών Αβραάμ[3]. Στην ημικυκλική γωνία του κτιρίου υπήρχε το Καπνοπωλείο των αδελφών Μπαλταδώρου. Στη συνέχεια επί της οδού Αλεξάνδρας (Κύπρου σήμερα) βρισκόταν καταστήματα τα οποία κατά διαστήματα άλλαζαν χρήσεις. Μετά την κυρία είσοδο του ξενοδοχείου, τον υπόλοιπο χώρο καταλάμβανε το ιστορικό καφενείο του Δημητρίου Μπόκοτα. Στο καφενείο αυτό σύχναζαν ως επί το πλείστον εργαζόμενοι και ιδιαίτερα οι αρτεργάτες οι οποίοι έπαιρναν τον καφέ τους τις πολύ πρωινές ώρες, καθώς και οι αμαξάδες που είχαν παρκαρισμένα τα αμάξια τους στην απέναντι πλευρά του δρόμου κατά μήκος της πλατείας. Στο βάθος του καφενείου αυτού υπήρχε ιδιαίτερη αίθουσα στην οποία ήταν εγκατεστημένα μπιλιάρδα.
Μετά την μικρασιατική καταστροφή και τις ανταλλαγές των πληθυσμών, ο Χατζημέτος έφυγε μαζί με του υπόλοιπους οθωμανούς που είχαν παραμείνει στη Λάρισα. Βάσει του νόμου περί ανταλλαξίμων περιουσιών, η ιδιοκτησία του κτηρίου περιήλθε το 1929 στο δημόσιο και εν συνεχεία στην Εθνική Τράπεζα, η οποία είχε ορισθεί ως διαχειρίστρια των ανταλλαξίμων μουσουλμανικών ακινήτων στην Ελλάδα. Το 1935 μεταβιβάστηκε στο δημόσιο, το οποίο δυνάμει πωλητηρίου συμβολαίου το παραχώρησε στις Ένοπλες Δυνάμεις για στρατιωτική χρήση. Τελικά κρίθηκε σκόπιμο, λόγω της κεντρικής της θέσεως, στο κτίριο αυτό να στεγασθεί η Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Λαρίσης[4].
Αρχιτεκτονικά το μέγαρο αυτό αποτελούσε ένα θαυμάσιο δείγμα εκλεπτυσμένης νεοκλασικής αισθητικής. Ο κάτω όροφος είχε διαμορφωθεί σε μια σειρά καταστημάτων με μεγάλα ανοίγματα, χωρίς καμία αισθητική αξία, πλην της εισόδου στον άνω όροφο, η οποία ήταν διακοσμητικά επιμελημένη. Η αξεπέραστη όμως ομορφιά του κτιρίου επικεντρωνόταν στον επάνω όροφο και κυρίως στην πρόσοψη η οποία έβλεπε προς την πλατεία και η οποία πάνω στη σκεπή κατέληγε σε μεγάλο και όμορφο τοξωτό αέτωμα. Ολόκληρο το οικοδόμημα είχε μια ιδιότυπη μορφή γωνιακού κτίσματος όπου οι δύο πλευρές αρθρώνονταν σε οξεία γωνία με την παρεμβολή κυλινδρικού όγκου, ο οποίος ήταν περισσότερο εμφανής στον επάνω όροφο, ενώ ψηλά, στο ύψος της σκεπής ο όγκος αυτός επιστεφόταν με οξυκόρυφο τρούλο από φολιδωτά γκρίζα στοιχεία.
Από τους ιταλικούς βομβαρδισμούς της 21ης Δεκεμβρίου του 1940 το κτίριο υπέστη σοβαρές ζημιές, οι οποίες επηρέασαν την στατικότητα του κτιρίου. Ήλθε στη συνέχεια και ο ισχυρός σεισμός του Μαρτίου του 1941 και καταστράφηκε ολόκληρος ο επάνω όροφος.
Μεταπολεμικά το κατεστραμμένο κτίριο κατεδαφίσθηκε και στη θέση του άρχισε να οικοδομείται το 1950 το κτίριο της Λέσχης Αξιωματικών Φρουράς Λαρίσης. Ενδιαφέρον στην αρχιτεκτονική του σημερινού κτιρίου είναι ότι διατήρησε μερικώς την ημικυλινδρική μορφή της γωνίας, εκεί που συναντώνται οι δύο πλευρές του κτίσματος, χάρη στα σχέδια που εκπόνησε η τεχνική υπηρεσία του Στρατού, η οποία έλαβε υπ' όψιν το παλιότερο σχέδιο του οικήματος Χατζημέτου (Ασλάνη). Η λειτουργία Στρατιωτικής Λέσχης με την σημερινή μορφή της ανάγεται στα 1953-54.
-----------------
[1]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Μια σπάνια εικόνα της Λάρισας του 1897, εφ. "Ελευθερία", φύλλο της 4ης Δεκεμβρίου 2016.
[2]. Η συμβολαιογραφική πράξη μισθώσεως έχει αριθμό 34810, έγινε από τη συμβολαιογράφο Αγαθάγγελο Ιωαννίδη στις 12 Ιουλίου 1906, ήταν διάρκειας πέντε ετών και βασική υποχρέωση του μισθωτή ήταν να χρησιμοποιήσει τον χώρο αποκλειστικά ως λέσχη και να τον εμπλουτίσει με έπιπλα αξίας. Το ενοικιαστήριο υπάρχει στα Γ.Α.Κ. νομού Λάρισας, φωτοαντίγραφο του οποίου με εφοδίασε ο Θανάσης Μπετχαβές.
[3]. Ήταν ο ιδιοκτήτης του ομώνυμου αρχοντικού επί της οδού Παλαιστίνης 7, το οποίο έχει κριθεί διατηρητέο και αφού στέγασε κατά καιρούς διάφορες επιχειρήσεις, σήμερα έχει περιπέσει σε αχρηστία.
[4]. Πιο πριν η Λέσχη Αξιωματικών στεγαζόταν στον επάνω όροφο του αρχοντικού της Θάλειας Καρανίκα-Δημητράτου, το οποίο βρισκόταν στη νοτιοδυτική γωνία της πλατείας, εκεί που μέχρι πριν από λίγα χρόνια βρισκόταν οι υπηρεσίες της Εφορίας. Στις αρχές του 20ου αιώνα η Λέσχη Αξιωματικών στεγαζόταν σε κάποιο απλό κτίριο στη δυτική πλευρά της Πλατείας Ταχυδρομείου.
* Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
