Από την Ελένη Πολύζου (*)
Κάθε χρόνο χιλιάδες συνάνθρωποί μας καταρρέουν και πεθαίνουν από Αιφνίδια Εξωνοσοκομειακή Καρδιακή Ανακοπή (αιφνίδια διακοπή της λειτουργίας της καρδιάς). Ο θάνατος όμως μετά από Καρδιακή Ανακοπή θα μπορούσε να αποφευχθεί και πολλές ζωές θα μπορούσαν να σωθούν, αν οι παρευρισκόμενοι πολίτες δράσουν άμεσα εφαρμόζοντας αποτελεσματική Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση και πρώιμη Απινίδωση.
Η καρδιακή ανακοπή οφείλεται συνήθως σε μια αρρυθμία (κοιλιακή μαρμαρυγή). Ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για να αναταχθεί η αρρυθμία και να ξαναρχίσει η αυτόματη λειτουργία της καρδιάς, είναι να χορηγηθεί ελεγχόμενα ηλεκτρικό ρεύμα στην καρδιά (Απινίδωση). Η άμεση Απινίδωση, εντός 3-5 λεπτών από την κατάρρευση, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα επιβίωση 50-70%, σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης. Η συσκευή η οποία χορηγεί Απινίδωση είναι ο Αυτόματος Εξωτερικός απινιδωτής.
Αιφνίδια καρδιακή ανακοπή μπορεί να συμβεί και στο σχολικό περιβάλλον. Δεν είναι συχνή στα παιδιά, αλλά ωστόσο μπορεί να συμβεί. Συνήθως αφορά ενήλικα: εκπαιδευτικούς, προσωπικό, επισκέπτες.
Καθώς ο ρόλος της πρώιμης Απινίδωσης στη διάσωση ζωών μετά από Καρδιακή Ανακοπή, είναι ζωτικής σημασίας, απινιδωτές πρέπει να υπάρχουν και στα σχολεία. Για να σωθούν ζωές! Ζωές μαθητών, εκπαιδευτικών, ανθρώπων του προσωπικού, επισκεπτών. Αλλά και ζωές πολιτών. Το σχολείο βρίσκεται συνήθως στο κέντρο της κοινότητας και ο απινιδωτής του σχολείου μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιστατικό Καρδιακής Ανακοπής, που θα συμβεί κοντά στο σχολείο.
Η ύπαρξη απινιδωτή στο σχολείο θα συμβάλλει στην εξοικείωση των μαθητών με τον απινιδωτή, την απινίδωση και την Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση. Τα παιδιά μαθαίνουν ζωτικής σημασίας δεξιότητες και καλλιεργείται μια κουλτούρα ανταπόκρισης, ώστε σαν μελλοντικοί πολίτες να είναι έτοιμοι, πρόθυμοι και ικανοί να δράσουν άμεσα, όταν παραστεί ανάγκη, σώζοντας ζωές. Παράλληλα μαθαίνουν να βοηθούν τους άλλους και αναπτύσσουν το αίσθημα αλληλεγγύης, αλτρουισμού και κοινωνικής ευθύνης.
Δίνοντας έμφαση στο ρόλο των απινιδωτών για την υγεία και την ασφάλεια μαθητών και εκπαιδευτικών, το Τμήμα Εκπαίδευσης στη Βρετανία συστήνει ο απινιδωτής να είναι μέρος του εξοπλισμού Α' Βοηθειών στα σχολεία (Department for Education GOV.UK Automated external defibrillators (AEDs) A guide for schools October 2015).
Ο απινιδωτής πρέπει να τοποθετηθεί σε κατάλληλο σημείο, που θα εξασφαλίζει την άμεση πρόσβαση, εντός 2 λεπτών. Να υπάρχει επίσης η δυνατότητα μεταφοράς, με κατάλληλη φορητή θήκη, στις σχολικές εκδρομές και τις αθλητικές δραστηριότητες, εκτός σχολείου.
Όταν τοποθετηθεί απινιδωτής στο σχολείο πρέπει να ενημερωθεί το ΕΚΑΒ για την ύπαρξη, τη θέση τοποθέτησης, το μοντέλο του απινιδωτή, ώστε να μπορεί να δοθούν τηλεφωνικές οδηγίες.
Παράλληλα πρέπει να ενημερωθούν και εκπαιδευτούν οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές για την ύπαρξη, τη σημασία και τον τρόπο χρήσης του απινιδωτή. Και να γίνει ένα σχέδιο δράσης και ασκήσεις ετοιμότητας για την αντιμετώπιση ενός περιστατικού κατάρρευσης, ανάλογα με τις ασκήσεις για το σεισμό. Μια προετοιμασία μαθητών και εκπαιδευτικών θα συμβάλλει στην αποφυγή πανικού, στη σωστή και άμεση δράση, ώστε να μη χαθεί χρόνος, καθώς τα λεπτά είναι πολύτιμα σε περίπτωση Καρδιακής Ανακοπής.
Μαθήματα Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης και χρήσης αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή να γίνονται στο σχολείο όχι μόνο για τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς αλλά και για τους πολίτες. Για ευαισθητοποίηση, ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών. Ένα σχολείο ανοικτό στην κοινωνία!
Η εγκατάσταση απινιδωτών στα σχολεία προβλέπεται και στη χώρα μας από την Υπουργική Εγκύκλιο για τους Δημόσιους χώρους εγκατάστασης αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή (Υ4α\οικ 22.8.2007, Εγκύκλιος Υπουργείου Υγείας και Κοιν. Αλληλεγγύης «Κανόνες Χρήσης Αυτόματου εξωτερικού απινιδιστή ή απινιδιστή σε Δημόσιους Χώρους»), σύμφωνα με την οποία η εγκατάσταση Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή είναι υποχρεωτική και στα σχολεία, όπως και σε άλλους δημόσιους χώρους.
Η χώρα μας δεν μπορεί να είναι απούσα από την παγκόσμια εκστρατεία για την ελάττωση των θανάτων μετά από Καρδιακή Ανακοπή. Στα σχολεία πρέπει να τοποθετηθούν απινιδωτές!
Το σχολείο μπορεί και πρέπει να παίξει καθοριστικό ρόλο στην συντονισμένη προσπάθεια της κοινότητας για να σωθεί η ζωή συνανθρώπων μας μετά από Καρδιακή Ανακοπή, σ’ ένα σύγχρονο κόσμο και μια κοινωνία αλληλεγγύης.
(*) Η κ. Ελένη Πολύζου είναι ιατρός αναισθησιολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ ΓΝ Τρικάλων, Διευθύντρια Σεμιναρίων BLS/AED Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης
