*Του Γ. Καραβάνα (karavanas1@yahoo.gr)
Πώς θα σας φαίνονταν αν απαιτούσα να μου δώσετε τα χρήματά σας, για να σας αγοράσω καινούργια παπούτσια; Πόσο λογικό θα ήταν να σας πω «δώστε μου τα χρήματά σας και θα φροντίσω εγώ για τη σύνταξή σας»; Πόσο λογικό θα ήταν να πω το ίδιο σ’ όλους τους κατοίκους της γειτονιάς, αναλαμβάνοντας εγώ στη θέση τους να διαχειριστώ το συνολικό ποσό που θα χρειαστεί για την ασφάλιση τους; Κι όμως, το κράτος αυτό κάνει! Σου λέει, «δώσε μου τα χρήματά σου και θα φροντίσω εγώ να ξοδευτούν για το καλό σου»! Η μέθοδος αυτή είναι προφανώς προβληματική. Πρώτον, ο διαχειριστής πρέπει κι αυτός να πληρώνεται, άρα το συνολικό κόστος της υπηρεσίας ανεβαίνει. Δεύτερον, όταν κανείς διαχειρίζεται ξένα λεφτά, συνήθως δεν επιδεικνύει την ίδια φροντίδα που θα επεδείκνυε αν διαχειριζόταν τα δικά του. Τρίτον και σημαντικότερο, είναι πρακτικά αδύνατο για τον οποιονδήποτε, να γνωρίζει το «καλό σου» καλύτερα από εσένα τον ίδιο. Ωστόσο, οι θιασώτες του κρατισμού, αγαπούν την ομοιομορφία – μισούν την ελευθερία στις επιλογές των ανθρώπων. Προτιμούν να τους λεν οι άλλοι – το σοφό κράτος – πώς θα ζήσουν και τι θα ξοδέψουν. Δεν θέλουν τη σκοτούρα των επιλογών.
Πολλοί άνθρωποι όμως θα έκαναν διαφορετικές επιλογές, αν είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν. Αντί π.χ. να πληρώνουν – θέλουν δε θέλουν, μέσω της φορολόγησης – καθηγήτριες αγγλικών και γαλλικών στα δημόσια σχολεία, κάποιοι θα προτιμούσαν να κρατήσουν το αντίστοιχο ποσό στην τσέπη και να επιλέξουν, αντί των γαλλικών, τα κινεζικά για τα παιδιά τους! Αντί να πληρώνουν – θέλουν δε θέλουν, μέσω της ΔΕΗ – τα μουσικά σύνολα της ΕΡΤ και τις παραστάσεις της λυρικής σκηνής, κάποιοι θα επέλεγαν να πληρώσουν με τα λεφτά τους, άλλου είδους μουσική κι άλλου είδους ψυχαγωγία. Αντί να πληρώνουν – θέλουν δε θέλουν, μέσω υποχρεωτικών συνδρομών – τον ΕΟΤ, τα Επιμελητήρια και τους κάθε λογής «Δημόσιους Οργανισμούς για την Προώθηση της Ανάπτυξης», θα επέλεγαν για τις επιχειρήσεις τους κάποιο ιδιωτικό γραφείο προώθησης, που θεωρούν καλύτερο. Οι ξενοδόχοι της Κρήτης για παράδειγμα, έχουν εδώ και καιρό αναλάβει με δικά τους έξοδα την προβολή του νησιού τους, με πολύ αποτελεσματικότερες και πολύ φθηνότερες διαφημιστικές καμπάνιες, από αυτές του ΕΟΤ.
Αν έχεις αυτοκίνητο, ο νόμος επιβάλλει να είναι ασφαλισμένο. Δεν σου λέει όμως σε ποια εταιρία. Αφήνει σε εσένα την επιλογή. Και το σύστημα δουλεύει μια χαρά. Αντίθετα, όταν πρόκειται για τη δική σου ασφάλεια, το κράτος κρατά για τον εαυτό του την επιλογή. Σου λέει εκείνο που θα ασφαλιστείς, πόσο θα σου κοστίζει και τι υπηρεσίες θα απολαμβάνεις. Γιατί να συμβαίνει αυτό; Έχουν όλοι οι άνθρωποι τις ίδιες ανάγκες και τις ίδιες απαιτήσεις από την ασφάλειά τους; Άλλος μπορεί να προτιμά πιο πλούσια νεότητα και πιο λιτά γηρατειά κι άλλος το αντίστροφο. Άλλος να θέλει περισσότερες ανέσεις αν νοσήσει κι άλλος όχι. Άλλος να υπολογίζει πως θα ζήσει πολλά χρόνια, κι άλλος να ξέρει (λόγω π.χ. κληρονομικής ασθένειας) πως θα πεθάνει νέος – να θέλει συνεπώς περισσότερα χρήματα στο χέρι και ελάχιστα ή καθόλου για σύνταξη. Γιατί να μην έχει το δικαίωμα να επιλέξει αυτός τι είναι καλύτερο για τον ίδιο; Γιατί να μην μπορεί να επιλέξει εκείνος τι θα κάνει, με τα δικά του χρήματα;
Κάποιοι αντιτείνουν πως «όταν ζεις σε μια οργανωμένη κοινωνία, μια κάποιου είδους ομοιομορφία είναι απαραίτητη». Πράγματι, υπάρχουν επιλογές που πρέπει να είναι κοινές. Από κοινού πρέπει να πληρώνουμε για την άμυνα της χώρας. Από κοινού για την αστυνόμευση. Από κοινού για τη δικαιοσύνη και τα δίκτυα κοινής ωφέλειας. Από κοινού για το περιβάλλον. Από κοινού για τους ελεγκτικούς μηχανισμούς. Αλλά κάπου εκεί τελειώνουν οι από κοινού ανάγκες και πρέπει ν’ αρχίζουν οι δυνατότητες επιλογών. Διαφορετικές χώρες εμφανίζουν διαφορετικούς δείκτες ελευθερίας. Κάποιες πιο κρατικίστικες, έχουν ψηλότερη φορολογία και αναλαμβάνουν για λογαριασμό των πολιτών περισσότερες δουλειές. Άλλες πιο φιλελεύθερες, έχουν χαμηλότερη φορολογία και αφήνουν περισσότερες επιλογές στους πολίτες. Στην Ελλάδα της κρίσης, που δημιούργησε μακράν περισσότερα θύματα στον ιδιωτικό τομέα, το δημόσιο έχει φτάσει να ελέγχει σχεδόν το 65% κάθε οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα. Τέτοια ποσοστά προσομοιάζουν μάλλον με σοβιετική δημοκρατία, παρά με δυτικό ευρωπαϊκό κράτος. Κι όπως είπαμε, εκτός από ζήτημα ελευθερίας – δηλαδή ζήτημα που αφορά στην υπέρτατη αξία των ελλήνων, που όμως κινδυνεύει κυρίως από το ελληνικό κράτος! – η παραπάνω επιλογή είναι και ζήτημα αποδοτικότητας: ποτέ κανένα κράτος δεν κατάφερε να διαχειριστεί χρήματα, με την ίδια αποτελεσματικότητα, που θα τα διαχειρίζονταν αυτοί που τα παράγουν. Κι όταν η διαχείριση γίνεται με τον αποδοτικότερο δυνατό τρόπο, περισσεύουν και περισσότερα χρήματα για φορολόγηση υπέρ των πραγματικά ασθενέστερων. Όταν αντίθετα το κράτος είναι μεγάλο και η κακοδιαχείριση εκτεταμένη, μειώνεται και η φοροδοτική ικανότητα των πολιτών, που βλέπουν τα χρήματά τους να χάνονται στους λαβύρινθους της γραφειοκρατίας. Το πολιτικό σύστημα το γνωρίζει αυτό, ενδιαφέρεται όμως περισσότερο για τη δύναμη που του εξασφαλίζει ο διορισμός κομματικών πελατών και η διαχείριση όσο το δυνατόν περισσότερων χρημάτων, παρά η μέγιστη απόδοση της εθνικής οικονομίας. Γιατί ως γνωστόν, πάντα είναι καλύτερα να κάνεις τις δουλειές σου με τα λεφτά των άλλων! Τα λεφτά των άλλων όμως κάποτε τελειώνουν και τότε όλα καταρρέουν. Μήπως ήρθε η ώρα, να δοκιμάσουμε και στην Ελλάδα αυτό που δεν έχουμε δοκιμάσει ποτέ; Μήπως αντί της αύξησης – για ακόμη μία φορά – των φόρων, πρέπει επιτέλους να δοκιμάσουμε τη μείωση των κρατικών δαπανών, μέσω της κατάργησης εκατοντάδων άχρηστων οργανισμών του δημοσίου που δεν κάνουν τίποτα ή που κάνουν πράγματα που θα μπορούσαν καλύτερα και φθηνότερα να κάνουν ιδιώτες, δίνοντας παράλληλα περισσότερες επιλογές στους πολίτες;
*Ο Γιώργος Καραβάνας είναι μέλος της ΔΕ της ΔΡΑΣΗΣ και πρώτος επιλαχών βουλευτής με το Ποτάμι
