Οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης πλήττουν άμεσα τους μικρούς ΕΒΕ (Επαγγελματοβιοτέχνες - Έμποροι), ανεξάρτητα αν αυτοί δραστηριοποιούνται στο χώρο τής παραγωγής τού εμπορίου ή των υπηρεσιών. Από τη μια η πτώση της αγοραστικής ικανότητας των λαϊκών οικογενειών μειώνουν το τζίρο και από την άλλη οι οικονομικές κεντρικές πολιτικές (δημοσιονομικές κυβερνητικές, απελευθέρωση, χρηματοπιστωτικές) περιορίζουν τη δυνατότητα των μικρομεσαίων στρωμάτων για ικανοποιητικό ποσοστό κερδοφορίας.
Σε συνθήκες κρίσης, που πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ακόμη στην Ελλάδα δεν έχει εκδηλωθεί σε όλη της την έκταση, εξελίσσονται τα φαινόμενα της συγκέντρωσης και της συγκεντροποίησης. Πρακτικά σημαίνει ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις και κύρια οι μονοπωλιακοί όμιλοι έχουν τις δυνατότητες να αντέξουν και να βγουν ενισχυμένες σε βάρος των μικρότερων που οδεύουν στην καταστροφή, στην πτώχευση στο κλείσιμο των επιχειρήσεων. Οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν κεφάλαια που έχουν συγκεντρώσει το προηγούμενο διάστημα με την τεράστια κερδοφορία που είχαν, αλλά και την ενίσχυση μέσω της χρηματοδότησης από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, της Ν.Δ., καθώς και της Ε.Ε. (προγράμματα της Ε.Ε., αναπτυξιακοί νόμοι, φορολογικοί νόμοι κ.λπ.). Θα στηριχθούν μέσω και των μέτρων που προωθεί η κυβέρνηση σήμερα (π.χ. πακέτο 28 δισ.) σε αντίθεση με τους μικρούς που βρίσκονται εκτεθειμένοι στο έλεος των συνεπειών της κρίσης.
Σε κινητικότητα βρίσκονται το τελευταίο διάστημα οι έμποροι της πόλης μας. Εκδηλώνονται αντιπαραθέσεις, δημιουργίες νέων συλλόγων, εφαρμόζονται επεκτάσεις στο ωράριο λειτουργίας. Ως αιτία εμφανίζεται η πίεση της επέλασης των πολυεθνικών και γενικότερα των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, που είναι υπαρκτή και άμεση. Αναμφισβήτητα τα μεγαθήρια της αγοράς θα αποσπούν όλο και μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας, θα περιορίζουν το μερίδιο πωλήσεων και τζίρου στους υπολοίπους. Όμως, η σύνθεση αλλά και τα συμφέροντα των εμπόρων δεν είναι ομογενή. Συνυπάρχουν οι αυτοαπασχολούμενοι μαζί με αυτούς που έχουν τη δυνατότητα να απασχολούν προσωπικό. Αρκετοί απασχολούν υπαλλήλους σε διψήφιο αριθμό. Αντικειμενικά τα συμφέροντα διαφοροποιούνται. Άλλοι προσπαθούν απλά να επιβιώσουν και άλλοι δεν συμβιβάζονται μόνο με αυτό, αλλά στοχεύουν σε απόσπαση πρόσθετου μεριδίου στην αγορά να μεγαλώσουν κι άλλο. Για να το πετύχουν προσπαθούν να αποσπάσουν το μερίδιο κύρια των αυτοαπασχολούμενων. Αποδέχονται δηλαδή την καταστροφή των μικρότερων ανταγωνιστών τους προκειμένου να μεγαλώσουν οι ίδιοι ταυτόχρονα με την ύπαρξη και ισχυροποίηση των μεγαθηρίων που ξεφυτρώνουν το ένα μετά το άλλο. Τα αιτήματα και οι πρακτικές που εφαρμόζουν μέσα απ’ την πλειοψηφία του Εμπορικού Συλλόγου ή του νέου που δημιουργούν, είναι προσαρμοσμένα ακριβώς σ’ αυτό το στόχο. Ξέρουν, για παράδειγμα, πολύ καλά ότι η πλήρης απελευθέρωση του ωραρίου στην πράξη (νομοθετικά έχει θεσμοθετηθεί) θα οδηγήσει πιο γρήγορα στην καταστροφή των αυτοαπασχολούμενων σε πρώτη προτεραιότητα, αλλά και αυτών που απασχολούν μεμονωμένους υπαλλήλους.
Τα μεγαθήρια δεν κινδυνεύουν απ’ αυτό. Αντίστοιχα, απαιτούν ακόμη περισσότερες αφαιρέσεις δικαιωμάτων και κατακτήσεων των εμποροϋπαλλήλων, προκειμένου να αυξήσουν την κερδοφορία αυξάνοντας την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης. Αυξάνουν την εντατικοποίηση και τις ελαστικές μορφές εργασίας. Είναι πρόθυμοι να εφαρμόζουν τις αντεργατικές κατευθύνσεις της Ε.Ε. (διευθέτηση του χρόνου εργασίας, ανατροπές στην κοινωνική ασφάλιση κ.λπ.), παρόλο που αυτές σε μεγαλύτερο βαθμό ωφελούν τις μεγάλες επιχειρήσεις. Φαίνεται ξεκάθαρα ότι δεν έχουν ουσιαστική πρόθεση να έρθουν σε ρήξη και σύγκρουση με αυτές. Βλέπουν το δικό τους συμφέρον αποκλειστικά στην καταστροφή των πολύ μικρών τού κλάδου. Η αντιπαράθεση που εξελίσσεται στους κόλπους του Εμπορικού Συλλόγου αφορά στην επιτάχυνση του ξεκληρίσματος των μικρών, το να πιάσουν κάποιοι καλύτερες θέσεις μπροστά στην εξέλιξη της οικονομικής κρίσης. Επιβεβαιώνουν τη θέση των υπέρμαχων του καπιταλιστικού συστήματος ότι η κρίση δημιουργεί ταυτόχρονα και ευκαιρίες.
Οι θέσεις τους και η γενικότερη στάση τους είναι φιλομονοπωλιακή. Βλέπουν το ρόλο τους συμπληρωματικό στα μεγάλα μονοπώλια, αλλά ενισχυμένο σε βάρος των μικρών που πτωχεύουν. Τα συμφέροντά τους είναι σε ευθεία αντίθεση όχι μόνο με τους αυτοαπασχολούμενους, αλλά και με αυτά των υπαλλήλων τους και γενικότερα με των εργαζομένων. Δεν βλέπουν συμφέρον στην αύξηση του τζίρου τους μέσα από την αύξηση της αγοραστικής ικανότητας των λαϊκών οικογενειών, που ωφελεί κατά βάση τους αυτοαπασχολούμενους. Γι’ αυτό και αντιδρούν σε κάθε πρόταση που αφορά βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης της λαϊκής οικογένειας, στηρίζουν διαχρονικά τις πολιτικές των κυβερνήσεων της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, συμφωνούν σε μέτρα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Προσδοκούν στο ποιος θα αντέξει, στο ποιος θα προλάβει πρώτος να αρπάξει και να κατοχυρώσει τα ψίχουλα που αφήνουν τα εμπορικά κέντρα. Φιλοδοξούν να γίνουν οι μεγάλοι - μεσαίοι του κλάδου.
Οι μικροί έμποροι, και πρώτοι απ’ όλους οι αυτοαπασχολούμενοι, πρέπει να διαχωρίσουν τη θέση τους από τις αποφάσεις των πλειοψηφιών των εμπορικών συλλόγων. Το δικό τους συμφέρον βρίσκεται σε πολιτικές που συγκρούονται με το μονοπωλιακό κεφάλαιο. Σε πολιτικές ενίσχυσης του εργατικού εισοδήματος. Ούτως ή άλλως αυτοί προσωπικό δεν έχουν, άρα δεν κινδυνεύουν να χάσουν από μισθολογικές αυξήσεις. Το δικό τους συμφέρον βρίσκεται σε σύγκρουση με στρατηγικές επιλογές τής Ε.Ε. και τα κόμματα της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ που τις υλοποιούν. Μαζί με τους εργατοϋπαλλήλους και τους φτωχούς αγρότες, σε κοινή συμμαχία, σε κοινούς αγώνες, με κοινά αιτήματα. Να ριχτούν σε πολιτικό αγώνα μακριά από τις συνδικαλιστικές τους ηγεσίες που αποτελούν πόδια της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ.
Δεν έχουν χρονικά περιθώρια. Δυστυχώς, η κρίση θα χτυπήσει και θα είναι αδυσώπητη. Χρειάζεται να αναλύσουν την προοπτική που έχουν. Το μέλλον τους μπορούν να το δουν μόνο στην πρόταση του ΚΚΕ, στη ριζική αλλαγή της εξουσίας και του τρόπου ανάπτυξης της οικονομίας. Σε παραγωγικούς συνεταιρισμούς που λειτουργούν σε κεντρικά σχεδιασμένη παραγωγή και διανομή των προϊόντων, με βάση τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες που μπορούν σήμερα να ικανοποιηθούν. Να μην έχουν ψευδαίσθηση ότι με διαχειριστικές κυβερνητικές πολιτικές των κομμάτων της πλουτοκρατίας και του ευρωμονόδρομου θα γλιτώσουν από την καταστροφή. Να συστρατευθούν τώρα στην πάλη για το άμεσο αίτημα, την κρίση να μην την πληρώσει ο λαός, αλλά η πλουτοκρατία.
* Ο Μάρκος Κολοβός είναι έμπορος, μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής Λάρισας του ΚΚΕ.
