Τον έβλεπα, μέρες τώρα, να περιφέρεται στα σοκάκια της γειτονιάς μου μάλλον άσκοπα, πότε να σταματά γυρίζοντας το βλέμμα του προς τη μεριά που άκουγε παιδικές φωνές και πότε να προσπαθεί να επιταχύνει το βήμα του θέλοντας να απομακρυνθεί από κάποιον αόρατο ή αόριστο εχθρό. Οι κινήσεις του και η συμπεριφορά του προκαλούσαν περισσότερο την περιέργεια να τον πλησιάσεις, ρωτώντας τον σχετικά με την υγεία του παρά να τον πλησιάσεις από οίκτο. Η ολιγόλεπτη στάση μου απέναντί του, με έκανε να θυμηθώ πως μόλις την προηγουμένη διάβασα στο φύλλο της εφημερίδας για την εξαφάνιση ηλικιωμένου συμπολίτη που έπασχε από Alzheimer. Η δημοσιευμένη φωτογραφία δεν άφηνε καμιά αμφιβολία. Ο συμπαθητικός γεροντάκος θα έφθανε επιτέλους στο απάνεμο λιμανάκι που εναγωνίως αναζητούσε τόσες μέρες.
Εναγωνίως αναζητούσε;
Πλησιάζοντάς τον, πρόσεξα το βαθιά ρυτιδωμένο ανέκφραστο πρόσωπο με το έκπληκτο και απλανές βλέμμα. Κάνοντας μια κίνηση δηλωτική της προσφερόμενής μου συμπάθειας και κατανόησης, ανασκίρτησε προσπαθώντας ίσως να θυμηθεί πιθανή παλαιά μας γνωριμία.
Να θυμηθεί;
Την ίδια αυτή στιγμή μια απότομη κίνηση του δεξιού του χεριού, έδειχνε περισσότερο κίνηση άμυνας, άφησε να φανεί η ταυτότητα με τα στοιχεία του, που ήταν καλά στερεωμένη στον καρπό του. Διάβασα το ονοματεπώνυμό του, τη διεύθυνση κατοικίας του, τα τηλέφωνα των οικίων του. Στο τέλος με κεφαλαία: ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΝΟΣΟ ALZHEIMER.
Ζήτημα Ιατρικό
Η νόσος Alzheimer αποτελεί την κυριότερη, συχνότερη και χειρότερης πρόγνωσης μορφή άνοιας. Είναι μια εκφυλιστική, προϊούσας μορφής (σταδιακά επιδεινούμενης) νόσος του εγκεφάλου με εμφάνιση κυρίως στην τρίτη ηλικία, σποραδικής μορφής με αναφορά μεμονωμένων οικογενών περιστατικών. Χαρακτηρίζεται από έκπτωση της μνημονικής λειτουργίας (αρχικά οι ασθενείς αδυνατούν να θυμηθούν τα πρόσφατα γεγονότα ενώ θυμούνται με εντυπωσιακή ακρίβεια τα παλαιά), γνωσιακά ελλείμματα με μειωμένη κριτική και βουλητική ικανότητα, ενίοτε δε με διαταραχή της συμπεριφοράς και εμφάνιση επιθετικότητας.
Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της νόσου όσων αφορά την πολυεμφρακτική – αγγειακή άνοια αποτελούν όλοι εκείνοι οι παράγοντες κινδύνου αγγειακής βλάβης, όπως η αρτηριακή υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία, το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία. Ο έλεγχος και ρύθμιση των παραγόντων αυτών αποτελούν βασική προϋπόθεση καλής πορείας της νόσου με καθυστέρηση στην πλήρη εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Δυστυχώς για τη νόσο Alzheimer δεν υπάρχει ίαση, θεραπεία. Σήμερα η όποια θεραπευτική προσέγγιση συνιστάται στη χορήγηση φαρμάκων που στόχο έχουν την καθυστέρηση της πλήρους εκδήλωσης των συμπτωμάτων και την όσο το δυνατόν καλύτερη ποιότητα ζωής των ασθενών. Στα αρχικά στάδια της νόσου είναι πολύ σημαντική η πολύωρη συναναστροφή μας με τον ασθενή και η όσο το δυνατό περισσότερη εξάσκηση των μνημονικών του ικανοτήτων. Βέβαια για το μέλλον οι πολλά υποσχόμενες μελέτες στο γενετικό τομέα αφήνουν πολλές ελπίδες για την οριστική θεραπεία της νόσου.
Εάν υπάρχει υπόνοια πως κάποιο άτομο της οικογενείας μας πιθανόν να πάσχει από τη συγκεκριμένη νόσο μπορούμε εύκολα σήμερα να αποτανθούμε σε κάποιο οργανωμένο ιατρείο, Κέντρο Υγείας, Αγροτικό ιατρείο, Ειδικά Ιατρεία Νοσοκομείου, στον σύλλογο για τη Ν. Alzheimer, όπου με ειδικά ερωτηματολόγια και εξετάσεις τίθεται με ασφάλεια η διάγνωση της νόσου.
Ζήτημα Κοινωνικό
Ο φροντιστής φροντίζει τον ασθενή.
Ο φροντιστής κουράζεται από τον ασθενή.
Ο φροντιστής υποφέρει για τον ασθενή.
Και ποιός είναι αυτός ο φροντιστής; Μα φυσικά ποιος άλλος από το άμεσο περιβάλλον του ασθενούς είτε αυτός λέγεται σύζυγος, παιδί, συγγενής. Αλήθεια πόσο δύσκολη είναι η καθημερινή φροντίδα και ενασχόληση με ασθενή που πάσχει από τη συγκεκριμένη νόσο; Πόσες και πόσες ώρες αφιερώνει κανείς για να βρίσκεται στο πλευρό του δικού του ανθρώπου. Η σωματική και ψυχική κόπωση αναγκάζει τους οικείους των ασθενών στην αναζήτηση βοήθειας. Κάποιο άλλο άτομο να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον ασθενή ή τη μετάβαση αυτού του ίδιου του ασθενούς σε κάποιο νοσηλευτικό Ίδρυμα. Η υποχρεωτική φροντίδα που γεννά την κόπωση, μεταπίπτει ξαφνικά σε συνειδησιακή σύγκρουση από τη μεταφορά του ανθρώπου μας μακριά από το οικείο του περιβάλλον, μακριά από το σπίτι του. Εκεί θα τον φροντίζουν όπως τον φροντίζαμε εμείς στο σπίτι μας; Θα τον καθαρίζουν, ταΐζουν, περιποιούνται το ίδιο καλά με εμάς; Και ο κοινωνικός περίγυρος; Δεν θα σχολιάσουν δυσμενώς την απόφασή μας να μεταφέρουμε τον ασθενή μας στην Κλινική; Ξαφνικά εγκαταλείψαμε, απαρνηθήκαμε τον ίδιο τον πατέρα ή τη μητέρα μας;
Κακά τα ψέματα ο σύγχρονος τρόπος ζωής γεννά και τις σύγχρονες ανάγκες. Ή μήπως οι σημερινές μας ανάγκες δημιουργούν και καθορίζουν τον σύγχρονο τρόπο ζωής; Όπως και να’ χει, και χωρίς διάθεση εξωραϊσμού της πραγματικότητας, είναι πλέον εμφανής η ρεαλιστική αντιμετώπιση του προβλήματος με όποιο συναισθηματικό ή ψυχικό κόστος αυτή αποφέρει. Πράγματι τα σημερινά Ιδρύματα και Κλινικές ανταποκρίνονται πλήρως στις απαιτήσεις νοσηλείας και φροντίδας των ασθενών αυτών. Προσφέρουν ανάσα στους φροντιστές και την απαιτούμενη ιατροφαρμακευτική φροντίδα στους ασθενείς. Χωρίς υψηλό κόστος με μόνη απαίτηση την καθημερινή επίσκεψη των συγγενών και προσφιλών προσώπων.
Πέρασε και φέτος η 21η Σεπτεμβρίου, ημέρα αφιερωμένη στη Ν. Alzheimer. Για τους περισσότερους από εμάς πιθανόν να πέρασε χωρίς τον ελάχιστο προβληματισμό. Ισως γιατί δεν έχουμε κάποιον δικό μας που να πάσχει από τη νόσο ή ίσως γιατί κάποιοι εξακολουθούμε να πιστεύουμε πως, ότι συμβαίνει έξω από το σπίτι μας δεν μας αφορά και είναι ξένο προς εμάς. Πρωτίστως όμως θα πρέπει να αρχίζουμε να πιστεύουμε πως η ευνομούμενη πολιτεία, η ανεπτυγμένη κοινωνία έχει ανάγκη τη συμμετοχή μας, έχει ανάγκη τη γνώμη μας στη διαμόρφωση των προτύπων, στην εξέλιξη των ιδεών προς όφελος όλων.
