Τόσο σε πρόσφατο φύλλο της εφημ. «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» όσο και σε παλιότερα έχουν καταχωρηθεί είτε ανακοινώσεις είτε άρθρα σχετικά με την πατρίδα του μεγάλου προεπαναστατικού αρματολού ΝΙΚΟΤΣΑΡΑ. Στην αρθρογραφία αυτή παρουσιάζεται ως πατρίδα του Νικοτσάρα το χωριό Γιαννωτά, στο οποίο γίνονται πια γιορτές και πανηγύρια προς τιμήν του ήρωα. Παλιότερα διεκδικούσε το Νικοτσάρα και το χωριό Λουτρό. Φαίνεται πως το Λουτρό παραιτήθηκε από τη διεκδίκηση.
Ο Νικοτσάρας δεν κατάγεται από τα Γιαννωτά. Καμιά γραπτή μαρτυρία του 19ου αιώνα δεν υπάρχει, που να υποστηρίζει κάτι τέτοιο. Αντίθετα οι γραπτές πηγές αναφέρουν πως πατρίδα του Νικοτσάρα είναι η Κρανιά Ολύμπου.
Ο πρώτος που αναφέρει την Κρανιά ως πατρίδα του Νικοτσάρα είναι ο διάσημος και απόλυτα αξιόπιστος Γάλλος αρχαιολόγος και περιηγητής Εζέ ( Heuzey) ( βλ. τη γνώμη του Μ. Ανδρόνικου για τον Εζέ στο βιβλίο του «Βεργίνα», εκδοτική Αθηνών, εισαγωγή), που πέρασε από τον Όλυμπο το 1858. Γράφει λοιπόν ο Εζέ.
«Η Κρανιά είναι μια ώρα από τη Ραψάνη προς τα βόρεια, πάνω από πολλούς γκρεμούς. Ήταν μια φορά ένα μεγάλο και πλούσιο χωριό. Βρήκα μόνον 60 σπίτια από τα 400 που υπήρχαν κάποτε. Όλα τα υπόλοιπα ήταν ερείπια. Ακόμα το μισό του χωριού το νοικιάζουν οι βλάχοι που έρχονται και φεύγουν. Η Κρανιά καταστράφηκε σχεδόν τελείως από τους Τούρκους στον πόλεμο της ανεξαρτησίας. Ήταν ίσως ο τόπος που έδωσε τους περισσότερους καπετάνιους, τους κλέφτες και τους αρματολούς του Ολύμπου. Ο περίφημος Νικοτσάρας ήταν από την Κρανιά» (Heuzey,l.,1860, Le Mont Olympe et l’Acarnanie. Paris.Μετφρ. Gino polese, ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ, τομ. 13ος,1988, σελ.52-3).
Ο δεύτερος που αναφέρει την Κρανιά ως πατρίδα του Νικοτσάρα είναι ο προσεχτικός και αξιόπιστος συγγραφέας και δήμαρχος Βόλου Ν. Γεωργιάδης στο πολύτιμο βιβλίο του ΘΕΣΣΑΛΙΑ, 1880.
«Μικρά τινα ρεύματα χωρίζουσι την Ραψάνην από της ανατολικώτερον κειμένης Κρανιάς. Και αύτη, πρότερον ευημερούσα και ακμάζουσα δια την υφαντικήν των αλαντζάδων (υφασμάτων μεταξωτών) και κατοικουμένη υπό 500 περίπου οικογενειών, παριστά σήμερον μικρόν και άσημον χωρίον, κατοικούμενον υπό 100 περίπου οικογενειών. Την φοβερωτέραν δε καταστροφήν υπέστη το χωρίον κατά το 1822 υπό των αγρίων ορδών του αιμοχαρούς Αβδουλαβούτ πασά. Η Κρανιά είναι η πατρίς του διαβοήτου Νικοτσάρα. (Γεωργιάδης. Ν.,1880, Θεσσαλία, Αθήνα, σελ. 261-2).
Όπως βλέπουμε, τόσο ο Εζέ όσο και ο Γεωργιάδης που περιέγραψαν όλη τη θεσσαλία, θεωρούν την Κρανιά Ολύμπου ως πατρίδα του Νικοτσάρα, ενώ τα Γιαννωτά απλά τα αναφέρουν ως ένα μικρό χωριό της περιοχής Ελασσόνας, χωρίς να επισημαίνουν τίποτα το ιδιαίτερο. Αν οι δυο αξιόπιστοι συγγραφείς είχαν κάποια πληροφορία ότι τον ήρωα τον διεκδικούν και τα Γιαννωτά, τι λόγο είχαν να το αποκρύψουν; Και οι δυο δεν έχουν καμιά αμφιβολία ότι πατρίδα του Νικοτσάρα ήταν η Κρανιά.
Θα μπορούσα να προσθέσω και μια άλλη γραπτή μαρτυρία. Η εγκυρότατη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια του Πυρσού στο λήμμα Όλυμπος αναφέρει την Κρανιά ως πατρίδα του Νικοτσάρα.
Αφού λοιπόν οι δυο γραπτές πηγές του 19ου αιώνα αναφέρουν την Κρανιά ως πατρίδα του Νικοτσάρα, γιατί καθιερώθηκαν τα Γιαννωτά ως πατρίδα του. Νομίζω πως στο β’ μισό του 20ού αιώνα διάφοροι ιστοριολογούντες, καταγόμενοι κυρίως από την περιοχή Ελασσόνας, χωρίς ν’ ανατρέχουν σε γραπτές πηγές, αλλά στηριζόμενοι σε παραδόσεις και μύθους, υιοθέτησαν άκριτα κι επιπόλαια την πίστη των κατοίκων του χωριού Γιαννωτά, στην περιοχή των οποίων βέβαια, όπως και σ’ ολόκληρο τον Όλυμπο και σε τόσα άλλα μέρη, έδρασε ο διάσημος ήρωας, πως ήταν από το χωριό τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός τέτοιου ιστοριογραφήματος αποτελεί το βιβλίο του Αλ. Κελέκη « Οι κλεφταρματολοί του Ολύμπου. ΝΙΚΟΤΣΑΡΑΣ, Ελασσόνα, 2007», στο οποίο ο συγγραφέας δέχεται ως πραγματικότητα, χωρίς να ερευνά το θέμα και χωρίς να ανατρέχει σε γραπτές πηγες-αγνοεί τόσο τον Εζέ όσο και το Γεωργιάδη- ότι ο ήρωας κατάγεται από τα Γιαννωτά. Αναφέρει βέβαια την Κρανιά Ολύμπου «ως μόνιμο στέκι του Νικοτσάρα».
« Είναι γνωστό, γράφει, ότι τα λημέρια του Νικοτσάρα στη διάρκεια των δραστηριοτήτων του ήταν η περιοχή του ‘Αρμάμπεη’και φυσικά η πατρίδα του τα Γιαννωτά…Ήταν επίσης το χωριό Κρανιά Ολύμπου και η Καρίτσα Κισσάβου, όπου διέμεινε με τη γυναίκα του » (σελ. 80).Ο συγγραφέας παραθέτει τέτοιες πληροφορίες χωρίς ούτε να τις τεκμηριώνει ούτε ν’ αναρωτιέται γιατί ο Νικοτσάρας διάλεξε για μόνιμο στέκι του την Κρανιά Ολύμπου. Γενικά το περιεχόμενο του βιβλίου βρίσκεται μεταξύ λαϊκών παραδόσεων, μύθων και πραγματικότητας. Λείπει η επιστημονική τεκμηρίωση. Τέτοια αντιεπιστημονικά βιβλιαράκια γράφονται από ενθουσιώδεις τοπικιστές, που πολλές φορές παραποιούν την αλήθεια, όπως συνέβη και με την περίπτωση της καταγωγής του Νικοτσάρα.
Ο ιστορικός όμως πρέπει να είναι πολύ προσεχτικός, όταν, υιοθετώντας ως αλήθειες θρύλους και παραδόσεις, παραποιεί την ιστορική αλήθεια, συμβάλλοντας έτσι στην αποδοχή μιας ιστορικής αναλήθειας. Η περίπτωση του Νικοτσάρα είναι χαρακτηριστική. Ο Νικοτσάρας δεν κατάγεται από τα Γιαννωτά αλλά από την Κρανιά Ολύμπου.
