Η παιδεία δικαίως έχει χαρακτηριστεί ο νέος πλούτος των εθνών. Η δύναμη ενός έθνους δεν μετριέται πια με τα παραδοσιακά μέτρα του αριθμητικού μεγέθους του πληθυσμού ή της έκτασης. Το μορφωτικό επίπεδο των πολιτών που το συγκροτούν είναι το μέτρο της δύναμης στη νέα εποχή. Η παιδεία είναι όχημα για μια καλύτερη ζωή. Είναι μέσο κοινωνικής ανόδου, καταξίωσης και βελτίωσης της ποιότητας ζωής παιδιών από φτωχότερα κοινωνικά στρώματα, από εργατικές και αγροτικές οικογένειες. Γι’ αυτό και όνειρο κάθε οικογένειας είναι να σπουδάσουν τα παιδιά της, να μάθουν γράμματα. Το όνειρό, όμως αυτό κάποτε καταλήγει εφιάλτης, όταν συνειδητοποιούν ότι το πτυχίο από αποκαλούμενα Κολέγια ή Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών, που εμφανίζονται ως παραρτήματα πανεπιστημίων, είναι χαρτί χωρίς αντίκρισμα. Πληρώνουν αδρά τα φύκια για μεταξωτές κορδέλες.
Και τούτο διότι στο καθεστώς αναρχίας και ασυδοσίας που υπάρχει στη μεταλυκειακή εκπαίδευση στη χώρα μας, εδώ και δεκαετίες, βρήκαν χώρο δράσης εκτός από σοβαρούς παρόχους εκπαίδευσης και άλλοι που στοχεύουν στο εύκολο χρήμα. Κοντά σε παραρτήματα σοβαρών πανεπιστημίων των ΗΠΑ και της Ευρώπης φύτρωσαν και διάφορα ινστιτούτα με βαρύγδουπους τίτλους και εντυπωσιακές τελετές αποφοίτησης με τηβέννους και πτυχία χωρίς περιεχόμενο. Επιτέλους έπρεπε να μπει ένα τέλος σε αυτή την απαράδεκτη κατάσταση που εξέθετε τη χώρα διεθνώς. Να μπουν κανόνες, να υπάρξει διαφάνεια, να πάψει το εμπόριο ελπίδας στις οικογένειες που αγωνιούν για το μέλλον των παιδιών τους.
Ποιο είναι το δίλημμα που καλούνται να απαντήσουν τα παιδιά που αποτυγχάνουν στις πανελλήνιες εξετάσεις; Ή θα πρέπει να ξενιτευτούν στα πανεπιστήμια της αλλοδαπής ή αν δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα θα επιλέξουν τη μεταλυκειακή εκπαίδευση στη χώρα μας.
Δυστυχώς, στον τόπο μας πληρώνουμε τις ιδεολογικές αγκυλώσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης και τον ανταρτοπόλεμο των εσωκομματικών της φατριών. Χάθηκε η ευκαιρία της συνταγματικής αναθεώρησης του άρθρου 16 που θα απελευθέρωνε την τριτοβάθμια εκπαίδευση από το κρατικό μονοπώλιο. Η διαχρονική άρνηση του ΠΑΣΟΚ να αντιμετωπίσει ρεαλιστικά αυτό το πρόβλημα είχε ως συνέπεια την έκρηξη στο χώρο της μεταλυκειακής εκπαίδευσης με την εμφάνιση σε κάθε γωνιά της χώρας κολεγίων εντός και εκτός εισαγωγικών.
Είναι αλήθεια ότι τα ζητήματα παιδείας στην πατρίδα μας συχνά γίνονται αντικείμενο κομματικής αντιπαράθεσης και ακραίας πολιτικής εκμετάλλευσης. Με τη συμπεριφορά τους, όμως, όσοι κόπτονται για τη δημόσια παιδεία, πλειοδοτώντας σε κορώνες εντυπωσιασμού, είναι εκείνοι που ουσιαστικά την υπονομεύουν και την απαξιώνουν. Αυτή είναι η οδυνηρή αλήθεια. Μπορεί κάποιοι να ακούγονται ευχάριστοι και να αποκομίζουν πρόσκαιρα κομματικά οφέλη προωθώντας στην εκπαίδευση τη λογική της ήσσονος προσπάθειας, αλλά όλοι κάποια στιγμή αντιλαμβάνονται ότι τα αγαθά κόποις κτώνται.
Είναι απορίας άξιον η αντίδραση της αντιπολίτευσης στην πρωτοβουλία που βάζει τάξη σε κάτι που ομολογουμένως λειτουργεί άναρχα αν όχι ύποπτα. Με το νέο νόμο επιδιώκεται η λειτουργική και εκπαιδευτική αναβάθμιση των Κολεγίων έτσι ώστε οι τίτλοι σπουδών που παρέχουν να είναι ανταγωνιστικοί. Τα κριτήρια που θα λαμβάνονται υπόψη για τη λειτουργία των Εργαστηρίων Ελευθέρων Σπουδών και των Κολεγίων αγγίζουν τη λογική του αυτονόητου. Οι κυβερνήσεις όμως του ΠΑΣΟΚ ούτε στο επίπεδο του αυτονόητου δεν λειτούργησαν, τουλάχιστον στον τομέα της εκπαίδευσης. Γιατί αυτονόητη αρχή είναι το Υπουργείο Παιδείας να ελέγχει τα προγράμματα σπουδών, τη διοικητική στελέχωση, το επίπεδο των διδασκόντων και την εν γένει αξιοπιστία των Κολεγίων. Το περίεργο είναι ότι τίποτε από όλα αυτά δεν είχε γίνει ως τώρα.
Ο αυστηρός έλεγχος σε όλα τα επίπεδα διασφαλίζει και τα δικαιώματα των Κολεγίων που ήδη πληρούν τις απαραίτητες προδιαγραφές και δεν αφήνει ανοιχτό το έδαφος για να εξομοιωθούν με άλλα που λειτουργούν σε ενοικιαζόμενα μικρά γραφεία στο κέντρο μεγαλουπόλεων, χωρίς υποδομές και άρτιο εκπαιδευτικό προσωπικό, διαφημίζοντας πως παρέχουν πανεπιστημιακή παιδεία.
Είναι αντιληπτό πως πολλοί θιγόμενοι μπορεί να ενοχληθούν. Η κυβέρνηση, όμως αγνοώντας το όποιο πολιτικό κόστος προτιμά να αντιμετωπίζει τις αμαρτίες του παρελθόντος, παθογένειες που κληρονόμησε, παρά να τις προσπερνά. Δυστυχώς, στο πρόσφατο παρελθόν, στα ζητήματα παιδείας περίσσεψε ο λαϊκισμός και έγινε καπηλεία της αγωνίας και της ανασφάλειας των φοιτητών. Όσο δεν λέμε στους νέους την αλήθεια και τις πραγματικές αιτίες των επιστημονικών και εργασιακών προβλημάτων τους, όσο τους χρησιμοποιούμε ως προμετωπίδα για εύκολους αφορισμούς, τόσο θα βάζουμε εμπόδια στην παροχή παιδείας, τέτοιας, που θα τα εφοδιάζει με τα απαραίτητα εφόδια να σταθούν στον απαιτητικό ανταγωνιστικό κόσμο της παγκόσμιας αγοράς εργασίας.
Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος είναι βουλευτής Λάρισας της Ν.Δ., διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.
