(Αφιερώνεται στους αείμνηστους προέδρους του Συνδέσμου Μιχάλη Πατέρα, Ηλία Γκαράνη και Γιάννη Κιοσέ)
Πολλές είναι οι αισθητικές απολαύσεις που γεύεται ο ταξιδευτής, όταν περιηγείται τούτη τη φλούδα της γης που λέγεται Ελλάδα. Για εμάς όμως, που τύχη αγαθή όρισε να είμαστε ο λαός της ο περιούσιος, η όποια περιήγηση δίνει και χαρές των ματιών, αλλά και προπαντός προκαλεί καύχημα και περηφάνια του νου και της καρδιάς σκιρτήματα...
Και όχι πως χρειάζεται κόπος ιδιαίτερος για το σχεδιασμό. Ρίξτε μια κλωστή στο χάρτη και το όνειρο της αναψυχής και της αναδρομής στην ιστορία γίνεται πράξη. Ζεις με το συνειρμό και την ανάπλαση σε μια νοητική πραγματικότητα τα παρελθόντα και τα νεότερα και διαπιστώνεις το συμβατό όλων των γενεών της ράτσας μας.
Και πείτε μου, αν βρίσκετε διαφορά στη συμπεριφορά, όταν την Αλαμάνα και τις Θερμοπύλες έχουμε εμπρός μας και αφουγκραζόμαστε τις αποκρίσεις του Λεωνίδα και του Διάκου.
«Μολών λαβε» ο ένας
«Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θα πεθάνω» ο άλλος. Ίδια αποκοτιά. Ίδια γενναιότητα και περιφρόνηση του θανάτου.
Και πριν καταλαγιάσουν τα αισθήματα και οι ηρωικές εξάρσεις που μας προκάλεσε το αντίκρισμα της Αλαμάνας και των Θερμοπυλών προσπερνούμε τη Θήβα και ο Λάιος, η Ιοκάστη, ο Οιδίποδας, η Αντιγόνη, και οι άλλοι μπήκαν στην κουβέντα μας. Και σαν που ο Οιδίπους στου Κολωνού το δάσος οδηγήθηκε από τις Ερινύες, εμείς αντικρίζαμε το Μαραθώνα, και το τρόπαιο του Μιλτιάδη, που άφηνε άυπνο το Θεμιστοκλή...
Λόγο στο λόγο, για το πώς και το γιατί των ανυπέρβλητων γεγονότων του 480 π.Χ. φτάσαμε στο Φάληρο, όπου αναπαύεται στις δόξες του το θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ».
Εκεί σαστίζεις βλέποντας τη θάλασσα, που ξέρει από θρύλους, πόθους και καημούς, να τσιγκλίζει το δοξασμένο καράβι με μικροκύματα, που το χαϊδεύουν ξανά και ξανά, σαν να του λένε:
- «Έλα να ξανοιχτούμε στον Ελλήσποντο και το Μαρμαρά. Έλα να πάμε στην Έλλη... Έλα να γίνεις πάλι καύχημα του Κουντουριώτη... Έλα να κάνουμε την Ελλάδα «σεβαστή στους φίλους και τρομερή στους εχθρούς».
Αλλά οδοιπορούμε... Μπροστά μας τώρα η θάλασσα της Σαλαμίνας. Πίσω μας το Αιγάλεω όρος. Κάπου στις υπώρειές του προσδιορίσαμε το μέρος που έστησε το θρόνο του ο Ξέρξης.
«Τριγύρω του γραμματικοί σταυρό τα χέρια δένουν
και τη μεγάλη νίκη του να γράψουν περιμένουν».
Όμως τι κακοτυχία για το μεγάλο Βασιλιά. Ο Θεμιστοκλής του χάλασε τα σχέδια. Με τη ναυτοσύνη του Έλληνα και έναν Παιάνα οι 300 ελληνικές τριήρεις νίκησαν τα 1.300 πολεμικά του.
«Παίδες Ελλήνων ίτε... νυν υπέρ πάντων ο αγών» ύστερα η θάλασσα γέμισε
περσικά ναυάγια.
Και ενώ απολαμβάναμε αποσπάσματα από τους «Πέρσες» του Αισχύλου, περάσαμε τον Ισθμό και... μπήκαμε στα Δερβενάκια.
Εκεί αχολογούν ακόμα τα προστάγματα και οι ορμήνιες του Κολοκοτρώνη και του Νικηταρά. Εδώ, αν είσαι τυχερός και φυσάει προς το μέρος σου, ακούς το νταμπουρά του κλέφτη και το τραγούδι του:
«Φύσα Μαΐστρο δροσερέ κι αέρα του πελάγου
να πας τα χαιρετίσματα στο Δράμαλη τη μάνα».
Συνεπαρμένοι από το προγονικό κατόρθωμα και ενώ λέγαμε θαυμαστικά λόγια για τη στρατηγική του Κολοκοτρώνη και τη γενναιότητα του Νικηταρά, είδαμε μπροστά μας τις «παλιόπετρες» του καπετάν- Καρατάσου. Φτάσαμε στις Μυκήνες!
Εδώ το βασίλειο του Αρχιστράτηγου των Ελλήνων Αγαμέμνονα. Από εδώ η Κλυταιμνήστρα και η βασιλοκόρη Ιφιγένεια πήγαν στην Αυλίδα για το γάμο της με τον Αχιλλέα... Και μπορεί ο γάμος και η θυσία της Ιφιγένειας να μην έγιναν, αλλά τα καράβια σήκωσαν πανιά για την Τροία.
Πορευόμαστε, όμως. Μπροστά μας το Ναύπλιο και το Παλαμήδι. Εκεί και η φυλακή του Κολοκοτρώνη. Θυμηθήκαμε τον «Κολοκοτρωνέικο σουγιά» και αποφορτιστήκαμε προσωρινά αφού η συνέχεια του ταξιδιού μας έφερε στην Τριπολιτσά την πρώτη κατάκτηση του Κολοκοτρώνη.
Φορτωμένοι αναμνήσεις και φορτισμένοι συναισθηματικά κατηφορίσαμε για την πειθαρχημένη Σπάρτη του Μενέλαου και της ωραίας Ελένης.
Σε τίποτα δεν μας εμπόδισε η σύγχρονη πόλη να αναμνησθούμε και να φαντασθούμε ιστορικές οπτασίες να περιφέρονται ντυμένες με χιτώνες και χλαμύδες. Στην Αγορά, τον Λυκούργο να παραδίδει τους νόμους του, στα ανάκτορα τη Γοργώ, τη γυναίκα του Λεωνίδα να τον αποχαιρετά και μια ίλη Σπαρτιατόπουλα να διαβεβαιώνει:
«αμές δε γ’ εσόμεθα πολλώ κάρρονες».
Ας ξαλαφρώσουμε όμως συναισθηματικά και ας ταξιδέψουμε νότια και με το πλοίο της γραμμής να πάμε για τα Κύθηρα.
Τι τόπος αλήθεια! Τι άνθρωποι απλοί και άκακοι. Θαρρείς πως είναι γεννημένοι να αγαπούν τη φύση και τους ανθρώπους. Εδώ, λέγεται, πως πρωτοεμφανίστηκε ο αφρός της θάλασσας και από αυτόν γεννήθηκε η Αφροδίτη, που σαν στην Κύπρο αναχώρησε άφησε εδώ την αγάπη και πήρε εκεί τον έρωτα... Έτσι μας είπε η Ειρήνη, η καλόκαρδη και καλλίεπη ξεναγός μας.
Και θέλεις η πανσέληνος και η ομορφιά του τόπου, θέλεις η ανόθευτη συμπεριφορά των Κυθηραίων, θέλεις ο αρμονικός λόγος της Ειρήνης, γοητευτήκαμε από το Τσιρίγο και τους ανθρώπους του και ο νους μας είναι στην επιστροφή. Μόνο όποιος στα Κύθηρα δεν βρέθηκε, μόνο αυτός δεν μπορεί να κατανοήσει γιατί φεύγοντας αφήσαμε εκεί κάτι από το μέσα μας.
Ας είναι. Παίρνουμε σαν αντίδοτο τις αναμνήσεις!
Ο οδηγός του λεωφορείου μας, ο κυρ Βασίλης του «Θεσσαλός» μάστορας του τιμονιού και βράχος αντοχής, απλοϊκός στοχαστής και ψυχολόγος έκρινε πως έχουμε ανάγκη αλλαγής παραστάσεων και μας έφερε γρήγορα, χωρίς σταυροκοπήματα στη Μόνη - Εμβασιά. Αμέσως η κουβέντα μας γύρισε στο Γιβραλτάρ της Ελλάδας.
Πόσες ιστορίες, πόσοι θρύλοι, πόσοι καημοί και δόξες τυλίγουν αυτό το βράχο, που αιώνες τώρα πεισματικά αρνείται να αλλάξει υπηκοότητα...
Αφήνουμε τη Μονεμβασιά στους ρεμβασμούς της και τραβάμε για την γοητευτική Καλαμάτα, όπου μας περίμενε η έκπληξη!
Ένας καλόκαρδος Μανιάτης, ο κυρ-Μανέτας - εθελοντής ξεναγός - χωρατατζής και θυμόσοφος, σε μιας ώρας ξενάγηση κατάφερε τις ομορφιές της Καλαμάτας να χαρούμε και το κεράκι μας να ανάψουμε στην εκκλησία της Υπαπαντής και τη «μπουκίτσα» μας να βουτήξουμε στο Καλαματιανό το λάδι και με μαντίλια Καλαματιανά να τον αποχαιρετήσουμε. Γεια σου κυρ- Μανέτα.
Οι οδικές πινακίδες που συναντάμε στη διαδρομή όπως Ναυαρίνο, Μανιάκι κ.ά., μας θυμίζουν πρόσωπα και καταστάσεις νομοτελειακές. Αλλά τώρα στο βάθος προβάλλει η Αρχαία Ολυμπία και σταματά κάθε παραδρομή του νου!
Από μακριά βλέπουμε το μελισσολόι των επισκεπτών και η φαντασία μας λαίμαργα ανατρέχει στο παρελθόν. Τότε που η Πανέλληνες συνέτρεχαν εκεί να διαδηλώσουν την Ελληνική τους συνείδηση και να ειρηνεύσουν με τις Αμφικτιονίες...
Εντυπωσιασμένοι, κατάπληκτοι θα έλεγα, από την επιβλητικότητα του ιερού χώρου αναπλάθουμε τις εκδηλώσεις και ένα ρίγος μας διαπερνά όταν από την Ελλανόδικο Επιτροπή στεφανώνονται οι νικητές....
Τα γλυπτά του Μουσείου σε κάνουν δικαιολογημένα «εθνικιστή», αφού ως έθνος δημιουργήσαμε αυτόν τον πολιτισμό.
Να και ο Ερμής του Πραξιτέλη. Η τελειότητα και η αρμονία στο απόλυτο. Και ας του λείπει μέρος του ενός χεριού του και το... μόριο.
Ένας χωρατατζής του γκρουπ θυμήθηκε το περιστατικό μιας ξιπασμένης Αγγλίδας, που παρακολουθούσε ξενάγηση μπροστά στο άγαλμα του Ερμή κι επαναλάμβανε με σπασμένα Ελληνικά μετά τον ξεναγό.
- Έκιμι κι μεις. Έκιμι κι μεις...
Θα καμάρωνε βέβαια για τα κλεμμένα γλυπτά του Παρθενώνα. Ο ξεναγός όμως, αγανακτισμένος από τις συνεχείς παρεμβάσεις της είπε:
- Αν έκιτι, θα έκιτι αυτά που λείπουν. Δεν υπάρχει άλλος Ερμής...
Ξαλαφρωμένοι με το χωρατό, πήγαμε το λόγο στα κλεμμένα του Έλγιν και στο αλογάκι του Παρθενώνα που περιμένει να γυρίσουν πίσω τα γλυπτά. Δεν χάθηκαν οι ελπίδες. Υπάρχουν και φιλότιμοι στην Αλβιόνα.
Ένας καφές όμως ήταν ανθρώπινη ανάγκη της στιγμής. Σταματήσαμε στον Έπαχτο για τούτο. Κοίταξα γύρω μου και είπα σε παράφραση το στίχο:
-Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με θαμπώνει!
Δημ. Ν. Καραμούρτος Πρόεδρος του Σ.Ε.Α.Ν. Λάρισας
