-Ξαφνικά, ήλθε η κρίση. Προαναγγέλθηκε, άρχισαν τα πρώτα συμπτώματα, και στη συνέχεια βρεθήκαμε όλοι μπροστά στο φαινόμενο να κινδυνεύει η παγκόσμια οικονομία με κατάρρευση. Αυτό όμως, του οποίου επιμελώς αποφεύγεται η υπόμνηση, είναι το γεγονός ότι η κρίση αυτή είναι κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και προκλήθηκε από ‘ληστρικής εμπνεύσεως’ χρηματιστηριακά προϊόντα, μέσω των οποίων απορροφήθηκε ο υγιώς –επί δεκαετίες -παραχθείς πλούτος, προς όφελος ορισμένων. Κι αν κάτι γεννά απορίες, είναι το γιατί οι οργανωμένες πολιτείες επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα ίδια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ως εργαλεία για το ξεπέρασμα αυτής της κρίσης που τα ίδια δημιούργησαν.
-Βεβαίως οι απορίες αυτές δεν θα υπήρχαν (ή αντιθέτως θα ήταν σαφώς εντονότερες) εάν κανείς διερωτάτο τι συνέβη –και με την ανοχή ή προτροπή τίνος- τα τελευταία είκοσι χρόνια.
* Όταν οι τράπεζες, με προκλητικό τρόπο, παρουσίαζαν αυξήσεις κερδοφορίας 40 ή 60% το τρίμηνο. Ενώ, αντιθέτως, τα χρόνια αυτά, και με τρόπο που θα χαρακτήριζε κανείς ως μαθηματικά αναλογικό, ένας σοβαρός αριθμός επιχειρήσεων έβαινε συρρικνούμενος μέχρις εξοντώσεως.
* Όταν οι τράπεζες, ανεξαρτήτως από την αύξηση της κερδοφορίας τους, επέβαλαν μηχανισμούς στραγγαλισμού των μικρών επιχειρήσεων με το ψευδεπίγραφο αίτημα της εξυγίανσης της αγοράς (π.χ. Τειρεσίας) αφήνοντας το έδαφος μόνο στις μεγαλύτερες.
* Όταν οι τράπεζες κατάφεραν τελικώς να ελέγξουν πλήρως και τις –λιγότερες πλέον- μεγαλύτερες επιχειρήσεις, έχοντάς τες νωρίτερα εξωθήσει σε υπέρ- δανεισμούς λόγω του ανταγωνισμού, των εξαγορών, της εξάπλωσης, και άλλων τέτοιων δήθεν ‘αναπτυξιακών’ στόχων.
* Όταν οι τράπεζες –μέσω των ΣΔΙΤ- επέβαλαν τη φεουδαρχική λογική του μεσαίωνα, σύμφωνα με την οποία ο ηγεμών παραχωρούσε σε έμπιστους (μετέπειτα… ευγενείς) το δικαίωμα συλλογής φόρων με αντίκρισμα την παροχή υπηρεσιών που από τον Διαφωτισμό και μετά θεωρήθηκαν –και δικαίως- συστατικά στοιχεία της κρατικής οντότητας και κυριαρχίας: δρόμοι, ταχυδρομεία, λιμάνια, ασφάλεια των πολιτών κ.ο.κ.
Όλη αυτή η προνομιακή θέση των τραπεζών, αλλά και η κερδοφορία που οι ίδιες διατυμπάνιζαν, με ποιο τρόπο αξιοποιήθηκαν, και είναι τελικά σήμερα υποχρεωμένες να αποζητούν κρατικές ενισχύσεις για να συνεχίσουν τη λειτουργία τους; Ήταν άραγε ψευδείς οι δηλώσεις κερδοφορίας τότε, ή μήπως τώρα ανακάλυψαν μία επιπλέον μέθοδο απομύζησης πλούτου από όλες ανεξαιρέτως τις παραγωγικές ομάδες της κοινωνίας, στις περισσότερες χώρες του κόσμου; Γιατί βεβαίως η κρατική ενίσχυση των τραπεζών είναι χρήματα των φορολογουμένων. Και τελικώς, εάν η κρίση οφείλεται στη διοχέτευση –μέσω τραπεζών και λοιπών παρεμφερών ιδρυμάτων- ‘τοξικών’ προϊόντων, για ποιο λόγο -τώρα πια- να εμπιστεύεται κανείς σ’ αυτά τα ίδια ιδρύματα την έξοδό μας από μία κρίση που αυτά δημιούργησαν;
-Οι πολιτικές ηγεσίες, και σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο, θα πρέπει να δώσουν εξηγήσεις για τις τέτοιου είδους επιλογές τους. Να δώσουν εξηγήσεις γιατί με την τακτική που ακολουθούν δείχνουν να εμπιστεύονται τις Τράπεζες περισσότερο από τις κρατικές δομές των οποίων, μάλιστα, έχουν την ευθύνη της εύρυθμης λειτουργίας. Ακόμη περισσότερο, να δώσουν εξηγήσεις γιατί ενώ έχουν την εντολή να κυβερνούν μέσω αυτών των κρατικών δομών, έκαναν και κάνουν παν το δυνατόν για να τις υπερκεράσουν, να τις υπονομεύσουν, να τις απαξιώσουν.
Το ξεπέρασμα της κρίσης θα είναι οδυνηρό για όλους. Για να προχωρήσει όμως, πρώτα θα πρέπει να καταδειχθούν και απομονωθούν οι υπαίτιοι. Οι μηχανισμοί που την προκάλεσαν, οι πολιτικές που την εξέθρεψαν, οι ‘διανοούμενοι’ που εξωράισαν την επιστροφή στην απάνθρωπη βαρβαρότητα εποχών που θεωρούνταν οριστικώς τελειωμένες. Όχι για λόγους τιμωρίας, αλλά διότι το ξεπέρασμα της κρίσης προϋποθέτει μία ριζική επανατοποθέτηση απέναντι στα συστήματα αξιών.
Η κοινωνία, πρέπει να συνειδητοποιήσει εκ νέου
* ότι η πολιτική εφευρέθηκε για να συμβιώνουμε πολιτισμένα, και η απαξίωσή της οδηγεί ταχύτατα στη βαρβαρότητα
* ότι οι κρατικές δομές, ως ελεγχόμενες από εκλεγόμενες κυβερνήσεις, είναι οι μόνες δομές εξουσίας που, έστω εμμέσως, ελέγχονται από τον λαό
* ότι η απουσία κρατικού ελέγχου στην οικονομία ήταν κάτι παλιό, που εξέθρεψε κινήματα κοινωνικής αναλγησίας και προκάλεσε δύο πολέμους στον 20ό αιώνα, και όχι άλμα προς τα εμπρός όπως με οργανωμένο τρόπο παρουσιάστηκε
* ότι ένα μεγάλο μέρος των «αναγκών» μας είναι επίπλαστες, δημιουργούνται για την παραγωγή κέρδους και μόνον, ενώ επισύρουν τεράστια περιβαλλοντικά προβλήματα και βεβαίως την απώλεια της ανθρώπινης ηρεμίας και συντροφικότητας και μ’ αυτές τις βασικές αρχές να υποστηρίξει πολιτικές που δεν θα διστάζουν να υπερασπίζονται κορυφαία στοιχεία του πολιτισμού μας: τη δημοκρατική οργάνωση της κοινωνίας, την πίστη στις πανανθρώπινες αξίες και τον σεβασμό στη φύση- δηλαδή στην ίδια τη ζωή.
- Οι πολιτικές ηγεσίες καλούνται να τοποθετηθούν πάνω στην ουσία της κρίσης, και όχι να μηρυκάζουν απόψεις αργυρώνητων οικονομικών παραγόντων. Καλούνται να δώσουν ευδιάκριτες προοπτικές συνολικής ευημερίας. Οι παραγωγικές δυνατότητες είναι τεράστιες και τα προϊόντα περισσεύουν. Δουλειά της πολιτικής είναι (και ήταν ανέκαθεν) η οργάνωση της διανομής τους. Εάν δεν μπορούν, εάν ακόμη μένουν στην αρχή ότι η πολιτική εξαντλείται στην τέχνη του εκλέγεσθαι, εάν νομίζουν ότι υπάρχουν για να παραχωρούν (αντί να υπηρετούν) το κράτος, τότε η κοινωνία θα τους αποβάλλει. Προφανώς επώδυνα και, πιθανώς, βραδέως, αλλά χωρίς καμία αμφιβολία. Διότι οι λαοί, ειδικά της Ευρώπης, δεν είναι διατεθειμένοι να χάσουν τα όσα αποτελούν πλέον στοιχεία του πολιτισμού τους, τα όσα -αφελώς οπωσδήποτε- έφτασαν να θεωρούν ως αυτονόητα και τώρα κατανοούν ότι χρειάζεται εκ νέου να υπερασπισθούν.
Ο αχός των αγώνων του μέλλοντος ακούστηκε ήδη. Καλύτερα να μην χρειαστεί να τους ζήσουμε.
