«Δέκα χρόνια μετά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό διέθετε μια ελάχιστη δύναμη απαρχαιωμένων πλοίων και ήταν επιτακτική η ανάγκη για δημιουργία αξιόμαχου στόλου. Στα τέλη του 1908, η ελληνική ναυτική δύναμη ενισχύθηκε με τέσσερα καινούρια αγγλικά και τέσσερα γερμανικά αντιτορπιλικά και ένα θωρηκτό: το θωρηκτό - καταδρομικό «Γ. Αβέρωφ», η δόξα του Πολεμικού Ναυτικού, όπως αναφέρεται.
Το θωρηκτό δεν άργησε να γνωρίσει το βάπτισμα του πυρός. Τον Οκτώβριο του 1912, με την έναρξη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, τέθηκε επικεφαλής στόλου του Αιγαίου, υπό το ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, και απέπλευσε προς τα Δαρδανέλια. Κατέλαβε τη Λήμνο και μετά ακολούθησε η κατάληψη του Αγίου Όρους, των νησιών του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου (Θάσος, Σαμοθράκη, Ίμβρος, Τένεδος, Άγ. Ευστράτιος, Μυτιλήνη, Χίος). Η σύγκρουση με τον τουρκικό στόλο ήταν πλέον αναπόφευκτη. Ο Κουντουριώτης διέταξε το στόλο του να αρχίσει να πλέει από Βορρά προς Νότο, οπότε ο οθωμανικός στόλος εμφανίστηκε στην έξοδο των Στενών. Μετά από δύο ναυμαχίες που ακολούθησαν, διαλύθηκαν οι προσδοκίες του Σουλτάνου και της Υψηλής Πύλης για έλεγχο του Αιγαίου. Ο οθωμανικός στόλος δεν θα επιχειρούσε πια νέα έξοδο στο Αιγαίο.
Με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Τουρκία συνθηκολόγησε και το «Γ. Αβέρωφ» κατέπλευσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου και ύψωσε την ελληνική σημαία ως μία από τις νικητήριες δυνάμεις του πολέμου. Με την υπογραφή των συνθηκών ειρήνης, το «Γ. Αβέρωφ», μαζί με τον υπόλοιπο στόλο, μετέφερε τα ελληνικά στρατεύματα στην Ιωνία. Αλλά οι εξελίξεις των επιχειρήσεων στη Μικρά Ασία διέγραψαν γρήγορα τη γνωστή αρνητική πορεία, η οποία οδήγησε στην Καταστροφή του ’22. Το «Γ. Αβέρωφ» βρέθηκε ξανά στα μικρασιατικά παράλια, για να βοηθήσει στη μεταφορά των στρατευμάτων και του ξεριζωμένου ελληνισμού. Στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το «Γ. Αβέρωφ» έδωσε και πάλι το «παρών», όταν ο ελληνικός στόλος αποδήμησε στην Αλεξάνδρεια. Από την Αλεξάνδρεια το θωρηκτό θα βρεθεί στη Βομβάη, περιπολώντας στον Ινδικό Ωκεανό. Με το τέλος του πολέμου, έχοντας εκπληρώσει το χρέος του, αγκυροβόλησε μαζί με τον υπόλοιπο στόλο στο Φάληρο, στις 17 Οκτωβρίου του ’44, φέρνοντας πίσω την τότε ελληνική κυβέρνηση.
Το πλοίο είχε «γεράσει» πλέον, παροπλίστηκε, έμεινε στον Πόρο μέχρι το 1983 και το 1984 ρυμουλκήθηκε στο Φάληρο, όπου και ξεκίνησαν οι δαπανηρές εργασίες αποκατάστασής του. Το μέγεθος της δαπάνης για τη σταθεροποίηση - αποκατάσταση από το 1985 μέχρι και σήμερα είναι μεγάλο και ένα μεγάλο μέρος των δαπανών προήλθε από δωρεές ιδιωτών, οι σημαντικότερες των οποίων ήταν της Κυπριακής Δημοκρατίας, της οικογένειας Λάτση και του Ιδρύματος Ωνάση.
Σήμερα ή μέχρι σήμερα, το πλοίο - μουσείο «Γ. Αβέρωφ» αποτελεί μνημείο της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας και εδώ και χρόνια δέχεται καθημερινές επισκέψεις σχολείων, ιδρυμάτων, οργανισμών και ιδιωτών, καθώς μέρος του οράματος των δωρητών ήταν το πλοίο, παράλληλα με τον εθνικό του σκοπό, να εκπληρώνει και εκπαιδευτική αποστολή.
Αυτή εν συντομία είναι η ιστορία και η εθνική προσφορά αυτού του εμβληματικού πλοίου στη νεώτερη Ελλάδα και σε αυτό που σήμερα είναι. Και αυτή η ιστορία, για όσους θα έκαναν τυχόν τον ελάχιστο κόπο να την αναζητήσουν, μιλάει από μόνη της, για τον προσήκοντα σεβασμό που όλοι οφείλουμε στο «Αβέρωφ» και εκείνους που του έδωσαν ζωή και το έκαναν αναπόσπαστο κομμάτι της πορείας μας στο χρόνο τον περασμένο, τον 20ό αιώνα.
Αυτό το πλοίο, λοιπόν, ένα πλημμελές και αδιάφορο κράτος - γιατί από εκεί ξεκινάει - και ορισμένοι ανιστόρητοι παραλήδες το μετέτρεψαν σε κλαμπ γαμήλιας δεξίωσης. Για να χορεύουν οι γόβες στιλέτο, να λικνίζονται τα ξώπλατα φουστάνια, να βρονταλίζουν τα κοσμήματα, να αντηχούν τα χάχανα, να ρέουν οι σαμπάνιες, να ανταγωνίζονται οι κοσμικές που είναι στην κοσμάρα τους (την ώρα που ο κοσμάκης αναστενάζει) για την πιο καραμπινάτη και ακριβή εμφάνιση, ν’ αντηχούν οι μουσικές όχι της σάλπιγγας, αλλά της λαίδης Γκάγκα, στο πλαίσιο μιας γκαγκά κατάστασης.
Τόσα μέρη, τόσα «in» κλαμπ, τόσα πλοία (εφοπλιστές γαρ), αλλά η ανθρώπινη απληστία και μεγαλομανία δεν σταματάει πουθενά. Θέλει πάντα αυτό το περισσότερο, αυτό το «κάτι» παραπάνω που θα κάνει τη διαφορά! Και οι Τούρκοι απέναντι να γελάνε, που το ιστορικό πλοίο που τους κατατρόπωσε στο Αιγαίο το καταντήσαμε εμείς οι ίδιοι τσαντίρ - μπερντέ.
Προσβλητικό, προκλητικό, ανιστόρητο, μα πάνω απ’ όλα τόσο μα τόσο θλιβερό όλο αυτό. Όταν επιτομή του G14 είναι το ποδοπάτημα (κυριολεκτικά) της Ιστορίας.
