Στις 20 Μαΐου 1941 άρχισε η επιχείρηση «ΕΡΜΗΣ» η επίθεση των Γερμανών κατά της Κρήτης. Μια από τις συναρπαστικότερες του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Η ύπαρξη στο νησί αρκετών Συμμαχικών Δυνάμεων, αλλά και η στρατηγική του θέση, επέβαλαν την κατάληψή του, από αερομεταφερόμενες γερμανικές δυνάμεις. Απαίτηση του Χίτλερ, ήταν η κατάληψη του νησιού, για να μη δυσχεράνει, την επικείμενη εισβολή στη Ρωσία.
Παρά τη σθεναρή και γενναία αντίσταση του λαού της Κρήτης, η όλη άμυνα του νησιού, ήταν μια αποτυχία. Οι Συμμαχικές Δυνάμεις, πρωτόγνωρες, σε μια τέτοια καινούργια μορφή πολέμου, όπως ήταν η πτώση των αλεξιπτωτιστών, πανικοβλήθηκαν και δεν μπόρεσαν να σχεδιάσουν και να συντονίσουν, μια σθεναρή αντίσταση.
Στο νησί υπήρχαν στρατεύματα Βρετανών, Αυστραλών και Νεοζηλανδών με ένα Τάγμα σκληροτράχηλων Μαορί. Και φυσικά οι Κρήτες, σύμβολο ηρωισμού και αυτοθυσίας. Αυτή την κρίσιμη στιγμή, ο ιθύνων νους, να σχεδιάσει και να οργανώσει μια αξιόλογη αντίσταση, απουσίαζε παντελώς. Το βράδυ της 20ης Μαΐου, ο Βρετανός Διοικητής, εξαπέλυσε μια αντεπίθεση, στα ζαλισμένα γερμανικά στρατεύματα, που ενέμεναν μια χαλαρή αντίσταση. Τα βρήκαν σκούρα και υπέστησαν, μια άνευ προηγουμένου πανωλεθρία, κυρίως από την αντίσταση των ηρώων Κρητών.
Οι λίγοι Γερμανοί, που επέζησαν, μετά την πρώτη αποτυχημένη προσπάθειά τους, πίστεψαν, πώς είχαν ηττηθεί. Χιλιάδες στρατιώτες αλεξιπτωτιστές, η αφρόκρεμα της Βέρμαχτ και της Λουτβάφε, έπεσαν νεκροί, πρίν ακόμα αποδεσμευθούν, από τα αλεξίπτωτά τους.
Βασικοί παράγοντες αντίστασης ήταν οι σκληροτράχηλοι Κρήτες. Αν τα γεγονότα της Κρήτης γίνονταν σε κάποια άλλη χρονική στιγμή, είναι βέβαιο, πως μόνοι τους οι Κρήτες θα απέτρεπαν την εισβολή. Δυστυχώς, όμως σωρευμένες συγκυρίες, μείωσαν την αποτελεσματικότητά τους.
Δύο χρόνια πριν, εξαιτίας μιας αντίδρασης των Φιλελεύθερων Κρητών, κατά του καθεστώτος του Μεταξά, επεβλήθη στο νησί γενικός αφοπλισμός. Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος, ήταν σε τούτη την κρίσιμη στιγμή, να ξεσηκωθούν οι Κρήτες, με όπλα σκουριασμένα και παμπάλαια, όσα είχαν κρύψει κατά τον αφοπλισμό. Εκτός αυτού, η αφρόκρεμα του δυναμικού της Κρήτης, όλα τα παλικάρια της, βρίσκονταν ακόμα μακριά από το νησί, καθώς πένητες, κουρελιασμένοι και ανάπηροι, σέρνονταν στο δρόμο της ήττας και της επιστροφής.
Αλλά το σθένος και η παλικαριά των γερόντων και των γυναικών περίσσευε. Στο Μάλεμε ξημέρωσαν μέρες ιστορικής δόξας και μεγαλείου. Μάχες εκ του συστάδην, σκληρές, σώμα με σώμα. Οι Γερμανοί μάνιασαν και αγνόησαν τη Συνθήκη της Γενεύης. Πάνω στην αγωνία και το φόβο τους βομβάρδισαν ανελέητα τα Χανιά, το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο, για να σπάσουν το ηθικό των Κρητών.
Στην Κάνδανο πέφτουν σε ενέδρα και χάνουν 25 επίλεκτους στρατιώτες. Καταστρέφουν ολοσχερώς το χωριό και δεν αφήνουν κανέναν ζωντανό. Ο Χίτλερ έμεινε έκθαμβος από την ηρωική αντίσταση των Κρητών και τη σχολίασε με θαυμασμό. Ωστόσο όμως, δεν είχε την ευγένεια της ψυχής, να σεβασθεί το μεγαλούργημα των Κρητών. Μανιακός με σχιζοφρενή συμπεριφορά, οργάνωσε και λειτούργησε εξοντωτικά στρατοδικεία. Με συνοπτικές διαδικασίες, οδήγησε χιλιάδες Κρήτες, στα εκτελεστικά αποσπάσματα.
Η Μάχη της Κρήτης δεν έφερε το ποθούμενο αποτέλεσμα στους Γερμανούς. Και την επίθεσή του κατά της Ρωσίας, μοιραία καθυστέρησε, αλλά και το τίμημα που πλήρωσε ήταν μεγάλο. 4.000 Γερμανοί έπεσαν στο πεδίο της μάχης και 170 αεροπλάνα της Λουτβάφε καταστράφηκαν. Βαρύ το τίμημα και για τους Κρήτες. Συνολικά έχασαν τη ζωή τους 6.593 Κρήτες και οι Σύμμαχοι συμμετείχαν στον ένδοξο τούτον αγώνα με 1.700 νεκρούς.
Η μάχη της Κρήτης και το ξακουστό Μάλεμε, δίκαια κατέχουν στο Πάνθεον των Μεγάλων Στιγμών της Ελλάδος, την πιο ξακουστή θέση. Και γι’ αυτό το χρέος όλων μας είναι κάθε χρόνο, τις μέρες τούτες ν’ αναφερόμαστε στη μάχη της Κρήτης και ν’ αναβαπτιζόμαστε, στα νάματα της εθνικής περηφάνιας και της φυλετικής μας μεγαλοσύνης.
