«Χαίρε, γαστήρ ενθέου σαρκώσεως, Χαίρε, το φως αρρήτως γεννήσασα, Χαίρε, του πεσόντος Αδάμ η ανάκλησις». Ετσι είπεν ο Αγγελος του Κυρίου στην Παρθένο Μαρία. Τα θεϊκά τούτα λόγια φανέρωναν το άγγελμα της αγάπης του Δημιουργού προς τους ανθρώπους της εποχής εκείνης, που παράδερναν στο ταραγμένο πέλαγος της αδικίας, του μίσους, της καταδυνάστευσης και του εξευτελισμού.
Αυτό το μήνυμα της ενσαρκώσεως του μόνο Αληθινού Θεού και της σωτηρίας του ανθρώπου, γιορτάζει σήμερα ο Χριστιανισμός.
Όμως, την ίδια τούτη μέρα, μαζί με τη γιορτή του Ευαγγελισμού, το έθνος των Ελλήνων γιορτάζει τη μεγαλύτερη εποποιία της νεότερης ιστορίας του. Μια μέρα σαν και τούτη, που ήταν η χαραυγή της 25ης Μαρτίου του 1821, χτυπούσαν χαρμόσυνα οι καμπάνες και τα σήμαντρα του ιστορικού Μοναστηριού της Αγίας Λαύρας, κοντά στα Καλάβρυτα. Χτυπούσαν για να αναγγείλουν το ξεσήκωμα του σκλαβωμένου γένους εναντίον του μισητού κατακτητή. Και συγχρόνως την ίδια εκείνη στιγμή μια χούφτα γενναίων παλικαριών ξεγύμνωσε τα γιαταγάνια, γονάτιζε μέσα στη μικρή εκκλησιά και με τις ευχές του σεβάσμιου ιεράρχη Γερμανού, ύψωνε το ιερό λάβαρο της επανάστασης και έδινε το φοβερό όρκο «Ελευθερία ή Θάνατος».
Μαζί τους ήταν και η ψυχή ολόκληρου του Εθνους. Ηταν κοντά τους η αιώνια Ελλάδα των δοξασμένων χρόνων! Ηταν η μεγάλη Ελλάδα του Μιλτιάδη, του Θεμιστοκλή, του Λεωνίδα και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που καλούσε τα παιδιά της στο προσκλητήριο του χρέους και της τιμής.
Μαζί μ΄ αυτούς ήταν όλοι οι Ελληνες, που επανέλαβαν τον όρκον εκείνων. Αρπαξαν τα όπλα και ρίχτηκαν στο θανάσιμο αγώνα, με την αμετάκλητη απόφαση να διώξουν τον απαίσιο τύραννο και να ελευθερώσουν τη δοξασμένη γη των προγόνων τους.
Και οι σκληρές μάχες άρχισαν. Τα γιαταγάνια άστραφταν και τα καριοφίλια βροντούσαν, σκορπίζοντας το θάνατο στους εχθρούς. Ολόκληρος ο ελληνικός χώρος είχε μεταβληθεί σ΄ ένα απέραντο θέατρο πολέμου. Ανδρες, γυναίκες και παιδιά πολεμούσαν τον Τούρκο κατακτητή. Η ορμή των Ελλήνων μαχητών ήταν ανυπέρβλητη, η αντοχή τους στον άνισο αγώνα εκπληκτική και η θέλησή τους να ελευθερωθούν αμετακίνητη.
Το θάρρος, η τόλμη και η ανδρεία των αγωνιστών της ελευθερίας έτρεπαν τους βαρβάρους σε τρομερή φυγή. Τα κατορθώματα των γενναίων έγραφαν καινούριες σελίδες δόξας στην αθάνατη ελληνική ιστορία. Οι πράξεις της υπέρτατης θυσίας και του άφθαστου ηρωισμού προκαλούσαν το θαυμασμό των φιλελεύθερων λαών της γης. Μηνύματα συμπαράστασης και αγάπης προς τους αγωνιζόμενους Ελληνες έφθαναν απ΄ όλες τις χώρες της Ευρώπης. Επίσης έστελναν χρήματα, όπλα, πυρομαχικά και κάθε άλλου είδους εφόδια για να ενισχύσουν τους μαχητές της ελευθερίας.
Ο απελευθερωτικός αυτός αγώνας είχε ένα βαθύτερο νόημα για τους ανθρώπους της εποχής εκείνης, γιατί έδειχνε το δρόμο του καθήκοντος σε όλους εκείνους που στέναζαν κάτω από ανελεύθερα και τυραννικά καθεστώτα. Ηταν ένας αδυσώπητος αγώνας του ελεύθερου πνεύματος κατά των δυνάμεων της βίας και της καταστροφής. Μαρτυρούσε την απεγνωσμένη πάλη των αδύνατων εναντίον των πανίσχυρων τυράννων! Όμως η ανεκδιήγητη ελληνική τόλμη και ανδρεία ανέτρεψε την αριθμητική υπεροχή των βαρβάρων και εξεπόρθησε τα οχυρά τους και έστησε τρόπαια στα Δερβενάκια, στην Αλαμάνα και στο Χάνι της Γραβιάς. Η Αραπίτσα στη Βέροια, η Χίος, τα Ψαρά, το Μεσολόγγι και το Μανιάκι υψώθηκαν κι έγιναν φωτεινά μετέωρα ηρωισμού και αυτοθυσίας. Οι φιλελεύθερες ψυχές, του λόρδου Βύρωνα, του Σανταρόζα, του Μάγερ, του Φαβιέρου και όλων των άλλων φιλελλήνων, δονήθηκαν από θαυμασμό και ενθουσιασμό και έσπευσαν να έλθουν στην αγωνιζόμενη Ελλάδα και να πολεμήσουν στο πλευρό των γενναίων, για το πολύτιμη και πανανθρώπινον ιδανικό της Ελευθερίας.
Τα ασκέρια του Ιμπραήμ δεν μπόρεσαν να κάμψουν την αντίσταση των Ελλήνων και να καταπνίξουν την επανάσταση ούτε με τις σφαγές των άοπλων και των γυναικόπαιδων ούτε με τη φωτιά και το τσεκούρι ούτε με την ερήμωση και την καταστροφή των πάντων στη ρημαγμένη και φλεγόμενη Πελοπόννησο.
Γι΄αυτό, τελικά, αναγκάστηκε η Οθωμανική Αυτοκρατορία να υποκύψει, να παραδεχθεί την αδυναμία της και να αναγνωρίσει μια γωνιά της αιματοποτισμένης ελληνικής γης ως ελεύθερο ελληνικό κράτος. Οι επικοί αγώνες, τα θαυμαστά κατορθώματα και οι μεγάλες θυσίες των Ελλήνων του 1821 είναι γεγονότα ανεπανάληπτα στην παγκόσμια ιστορία. Αποτελούν συνέχεια των αγώνων και της δόξας της Αρχαίας Ελλάδας και του Βυζαντινού κράτους. Δείχνουν το δρόμο του καθήκοντος και της τιμής σε όλους τους λαούς. Εξαίρουν την ουσία και την αξία που έχουν για τη ζωή των ατόμων και των λαών τα αγαθά της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της εθνικής κυριαρχίας.
Προειδοποιούν τους επίδοξους κατακτητές ότι η ισχύς των όπλων και η αριθμητική υπεροχή δεν κάμπτουν το αδούλωτο φρόνημα και δεν υποδουλώνουν τα έθνη.
Ο μεγάλος Γερμανός ποιητής και φιλόσοφος Γκαίτε είπε: «Ο,τι είναι για τον άνθρωπο ο νους και η καρδία, είναι και η Ελλάς διά την ανθρωπότητα».
Επομένως, αν υπάρχουν λαοί, που δεν έχουν την ικανότητα να συνειδητοποιήσουν και να μεταβάλουν σε πράξη το σάλπισμα και το μήνυμα της Μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης, δεν μπορούν να πάρουν θέση μέσα στη χορεία των δυναμικών και αυτόνομων εθνών, γιατί δεν είναι ικανοί να σταθούν και να ζήσουν ελεύθεροι και ανεξάρτητοι.
Οι σκλαβωμένοι Ελληνες, στο διάστημα της μακραίωνης δουλείας τους, ποτέ δεν έγιναν ταπεινοί υπηρέτες και υποτελείς των κατακτητών. Ηταν βέβαια δεσμώτες των τυράννων, αλλά παρέμειναν Ελληνες, πιστοί στα ιδανικά, στις παραδόσεις, στη γλώσσα και στη θρησκεία τους. Ακόμη διατήρησαν αμόλυντο τον τύπο και το χαρακτήρα της ελληνικής φυλής, με τη διαδοχή των γενεών μέσα στο πέρασμα του χρόνου.
Αλλά η ελληνική επανάσταση διδάσκει επιπλέον τι είναι εθνική τιμή και εθνική αξιοπρέπεια. Ο θάνατος του Αθανασίου Διάκου στην Αλαμάνα, είναι και θα είναι σπάνιο παράδειγμα εθνικής ευθύνης και ανωτερότητας. «Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θε να πεθάνω». Απάντησε ο ήρωας στους τυράννους, που τον πρότειναν ν΄ αλλάξει την πίστη του, για να σώσει τη ζωή του. Ούτε στιγμή δεν δίστασε ν΄ απορρίψει την ιταμή πρότασή τους! Ετσι βάδισε αγέρωχος στο δρόμο του μαρτυρίου και του ένδοξου θανάτου, για να περάσει στον ασύλληπτο εκείνο χώρο της αιωνιότητας. Εκεί περνούν μόνο μορφές ηρώων και μεγάλων ανδρών, για να διδάσκουν στις επερχόμενες γενεές των ανθρώπων, τι σημαίνει τιμή, καθήκον και πατρίδα.
Ο Γρηγόριος Δικαίος, ο θρυλικός Παπαφλέσσας και τα τριακόσια παλικάρια του, στάθηκαν αντιμετώποι στ΄ ασκέρια των Αιγυπτίων στο Μανιάκι. Εκεί πολέμησαν κι έπεσαν όλοι! Αψυχοι ναι, ηττημένοι όχι, για να προκαλέσουν τον παγκόσμιο θαυμασμό και για να διδάσκουν στους ανθρώπους όλων των εποχών τι σημαίνει εθελοθυσία και περιφρόνηση στο θάνατο.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο θρυλικός Γέρος του Μοριά, με την ατρόμητη ψυχή του, με τη μεγάλη πολεμική του πείρα, με τη στρατηγική του ιδιοφυΐα και με την καλοσύνη της καρδιάς του, στάθηκε ο πραγματικός στυλοβάτης του μεγάλου αγώνα και ο κυριότερος συντελεστής της απελευθέρωσης του έθνους μας. Η πεποίθησή του στη νίκη ήταν ακλόνητη και τη φανέρωνε σε κάθε στιγμή του αγώνα μ΄ αυτά τα λόγια «Η νίκη, παιδιά, είναι δική μας… Δεν χάνεται η πατρίδα. Ο Θεός έδωσε την υπογραφή Του και δεν την παίρνει πίσω».
Αλλά, ας σταθούμε για λίγο κοντά στους ελεύθερους πολιορκημένους του Μεσολογγίου, για να αντλήσουμε διδάγματα από το άφθαστο μεγαλείο και την αίγλη που τους περιβάλλει. Υποφέρουν και υπομένουν τα πάνδεινα και με περιφρόνηση απορρίπτουν τις προτάσεις των Τούρκων να παραδώσουν την πόλη: «Τα κλειδιά του Μεσολογγιού είναι κρεμασμένα στις μπούκες των κανονιών μας». Απαντούσαν.
Ο υπερήφανος αυτός λόγος ήταν ο αντίλογος του «Μολών λαβέ» του Λεωνίδα και των τριακοσίων του, που ερχόταν από τα βάθη των αιώνων για να επιβεβαιώσει για μια ακόμη φορά την αντίσταση της ελληνικής φυλής.
Ο Ιωάννης Ιάκωβος Μάγερ, Ελβετός φιλέλληνας, που ήταν μεταξύ των υπερασπιστών του Μεσολογγίου και έπεσε μαχόμενος τη νύχτα της εξόδου, έγραφε, λίγες ημέρες πριν, τα εξής στο φίλο του Στάνχοπ: «Υποφέρομεν φρικτά από την πείναν και την δίψαν. Περισσότεραι από εκατό χιλιάδες βόμβαι ριφθείσας από τον εχθρόν, κατέστρεψαν τους προμαχώνας και τα οικήματά μας. Με όλας τας στερήσεις ταύτας, είναι αξιοθαύμαστον θέαμα, να βλέπει κανείς το θάρρος και το υψηλόν φρόνημα της φρουράς μας… Ζώμεν τας τελευταίας στιγμάς. Η ιστορία θέλει μας δικαιώσει και οι μεταγενέστεροι θα θρηνήσουν την συμφοράν μας. Εμέ καθιστά υπερήφανον η σκέψις ότι το αίμα ενός Ελβετού ενός απογόνου του Γουλιέλμου Τέλλου, μέλλει να συμμειχθεί με το αίμα των ηρώων της Ελλάδος».
Αθάνατο Μεσολόγγι!!! Μέσα στην παγκόσμια ιστορία είσαι το μεγαλύτερο και φωτεινότερο παράδειγμα. Αυτή η καθολική ανάσταση του υπόδουλου ελληνικού λαού στηρίχτηκε στη χριστιανική πίστη, στην ελληνική γλώσσα και στην ελληνική ιστορία. Το τρίπτυχο τούτο απετέλεσε την αστείρευτη πηγή της δύναμης, της θέλησης και της αποφασιστικότητας των Ελλήνων. Ο αγώνας τούτος ήταν χρέος όλων και τον εκτελούσαν όλοι, οι δημογέροντες, οι πρόκριτοι και οι προεστοί στα χωριά, οι παπάδες και οι δάσκαλοι στα κρυφά σχολειά, οι ηγούμενοι και οι καλόγεροι στα μοναστήρια, οι αρματωλοί και οι κλέφτες στα βουνά και στους κάμπους και οι νησιώτες με τα καράβια στις θάλασσες. Επίσης οι χιλιάδες των Ελλήνων στο εξωτερικό, η μεγάλη πατριωτική οργάνωση της Φιλικής Εταιρείας και οι απλοί ραγιάδες που περίμεναν το σύνθημα του μεγάλου ξεσηκωμού για την αντίσταση του γένους.
Μπροστά στη θυσία και στις δικές όλων αυτών των πρωταγωνιστών και αγωνιστών της εθνικής μας παλιγγενεσίας, ευλαβικά κλίνουμε το γόνυ στη σημερινή μεγάλη του Γένους μας γιορτή. Ακόμη, αποτίομε φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης στους ένδοξους προγόνους μας. Αναπολούμε τις μεγάλες θυσίες τους και τα ηρωικά τους κατορθώματα και αισθανόμαστε εθνική υπερηφάνεια. Καταθέτουμε δάφνινα στεφάνια και ανοιξιάτικα λουλούδια στους ανδριάντες και στους τάφους των ηρώων και ορκιζόμαστε ότι θα ακολουθήσουμε πιστά το παράδειγμα και τα ίχνη των βημάτων εκείνων, για να διαφυλάξουμε με κάθε θυσία το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας, που μας χάρισαν εκείνοι.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
Πόπη Α. Χρυσοχόου
καθηγήτρια φιλόλογος
