Ο φόβος του θανάτου και ο έρως σημάδεψε τη γενιά που ξεκινάει με τον πόλεμο του ’40. Τα πρώτα μεγάλα αισθήματα που νιώσαμε όταν αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε τον εαυτό μας, όσοι γεννηθήκαμε στον πόλεμο του ’40, ήταν ο φόβος του θανάτου και η σαρκική ηδονή του αυτοερωτισμού. Αυτά τα αισθήματα με διάφορες μικρές παραλλαγές, μας ακολουθούν από τότε σε όλη μας τη ζωή και φαίνεται ότι θα μας συνοδεύουν μέχρι την ώρα του θανάτου.
Ο έρως και ο θάνατος αν και αντιμάχονται ο ένας τον άλλον, εντούτοις στο βάθος είναι όμοιοι. Ο έρως γεννάει, διατηρεί και προάγει τη ζωή ενώ ο θάνατος την εξαφανίζει. Από μια άλλη άποψη όμως ο θάνατος γεννάει τη ζωή (αν δεν πεθάνει ο σπόρος μόνος μένει, ενώ αν πεθάνει πολύν καρπόν φέρει) και ο έρως στην αποκορύφωσή του εξαφανίζει τη ζωή μέσα στη ζωή του άλλου. Εννοείται ότι ο θάνατος και η γέννηση από την άποψη αυτή ανήκουν σε ένα άλλο ανώτερο επίπεδο συνείδησης.
Η απουσία ανωτέρου επίπεδου συνείδησης είναι φανερή στην κινηματογραφική ταινία του Μπέργκμαν «Η σιωπή». Η αριστουργηματική αυτή ταινία είναι η τραγωδία του ανθρώπου, ο οποίος πεθαίνει μόνος και αβοήθητος, χωρίς κανένα πνευματικό στήριγμα. Η ηρωίδα του Μπέργκμαν πεθαίνει μόνη , εγκαταλειμμένη απ' τους αγαπημένους της. Μάταια προσπαθεί να βρει καταφύγιο στη σαρκική ηδονή του αυτοερωτισμού, η οποία δεν αρκεί να της δώσει παρηγοριά και δύναμη παρά μόνο για λίγα δευτερόλεπτα . Ο σαρκικός έρωτας την αφήνει πιο άδεια και πιο αβοήθητη από πριν.
Όλα τα πρόσωπα της ταινίας μιλούν. Τίνος άραγε είναι η σιωπή; Είναι φανερό ότι η σιωπή είναι του Θεού. Κάνει εντύπωση στο θεατή, ότι ο Θεός δεν αναφέρεται ούτε σαν ένας αναστεναγμός. Δεν ακούγεται ούτε ένα «Θεέ μου» ή « Χριστέ μου» απ' την ηρωίδα που εγκαταλείφθηκε από όλους, ακόμα κι απ’ τους πιο αγαπημένους της.
Μόνη της, εγκαταλειμμένη σ’ ένα ξενοδοχείο, σε μια ξένη χώρα, δίχως να γνωρίζει ούτε μια λέξη από τη γλώσσα της. Η μοναδική λέξη που μαθαίνει λίγα δευτερόλεπτα πριν το θάνατό της είναι η λέξη «πνεύμα». Αλλά η γνώση της είναι μόνο θεωρητική. Αυτή είναι η τραγική μοίρα της ηρωίδας, ότι γνωρίζει την ύπαρξη του πνεύματος, αλλά δεν το επικαλείται!
Τόσο έρημος κι αβοήθητος είναι ο άνθρωπος που δεν έχει δυνατό το πνεύμα του να τον βοηθήσει σε ξαφνικές δυστυχίες! Το γνωρίζουν άραγε αυτό οι νέοι που επενδύουν τόσα πολλά στη σαρκική ηδονή και παραμελούν τα αισθήματα και την καλλιέργεια του πνεύματός τους;
Μέσα στη δίνη του πολέμου του ’40 και στα χρόνια που ακολούθησαν, ο φτωχός κόσμος στην πατρίδα μας αγωνιζόταν να εξασφαλίσει τη φυσική επιβίωσή του και παραμελούσε την καλλιέργεια του πνεύματος και της μόρφωσης. Το πνεύμα και η μόρφωση θεωρούνταν ως μια περιττή πολυτέλεια. Το έδαφος ήταν πρόσφορο για να καλλιεργηθούν ιδεολογίες και σοφιστείες ανθρώπων που δεν πίστευαν πουθενά. Έτσι η γενιά μας αφέθηκε πνευματικά ανοχύρωτη.
