Η μάχη των εντυπώσεων κρίνεται σήμερα, με το δεύτερο γύρο των περιφερειακών και δημοτικών εκλογών, αφού ουσιαστικά κανένας περιφερειάρχης (πλην δύο, για να είμαστε ακριβείς) και κανένας δήμαρχος μεγάλης πόλης (πλην μιας, του Ηρακλείου Κρήτης) δεν εξελέγη από τον πρώτο γύρο. Στην κοινωνία του θεάματος που ζούμε εννοείται ότι οι εντυπώσεις και η προπαγανδιστική εικόνα που δημιουργούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης πολύ συχνά κυριαρχούν επί της πραγματικότητας, άρα δεν έχει κανείς άδικο αν ισχυριστεί ότι σήμερα θα διαμορφωθεί το πολιτικό κλίμα που θα απορρέει από την τελική έκβαση των αυτοδιοικητικών εκλογών.
Η αλήθεια, όμως, είναι ότι τα πραγματικά, όχι τα επικοινωνιακού χαρακτήρα προπαγανδιστικά συμπεράσματα, έχουν ήδη εξαχθεί από τον πρώτο γύρο και όντως είναι αξιόλογα και χρήζουν παρουσίασης και ανάλυσης.
Οι περιφερειακές εκλογές, όπως εξελίχθηκαν μετά την πρόσδοση σε αυτές χαρακτήρα δημοψηφίσματος υπέρ ή κατά του Μνημονίου, τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την αντιπολίτευση, είχαν καθαρά πολιτικό περιεχόμενο. Κανένας ψηφοφόρος σχεδόν δεν ψήφισε πρόσωπο περιφερειάρχη. Ψήφισε υποψήφιο κόμματος που τάσσεται υπέρ (ΠΑ.ΣΟ.Κ., ΛΑ.Ο.Σ., Ντόρα Μπακογιάννη) ή κατά (Ν.Δ., ΚΚΕ, ΣΥΝ - ΣΥ.ΡΙΖ.Α., ΑΝΤΑΡΣΥΑ) του Μνημονίου.
Έτσι, τα αποτελέσματα των περιφερειακών εκλογών προσφέρονται κατ’ εξοχήν για την εξαγωγή πολιτικών συμπερασμάτων, χωρίς όμως να λησμονεί κανείς ότι οι περιφερειακές εκλογές δεν είναι βουλευτικές. Οι πολίτες, δηλαδή, έχουν πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι στέλνουν μεν πολιτικά μηνύματα ισχυρά, αλλά δεν εκλέγουν, δεν αλλάζουν κυβέρνηση.
ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΤΟΥ ΠΑ.ΣΟ.Κ. ΚΑΤΑ 10 (!) ΜΟΝΑΔΕΣ
Το πρώτο πράγμα που οφείλει κανείς να επισημάνει είναι ότι το ΠΑ.ΣΟ.Κ. υπέστη μια σοβαρότατη εκλογική ήττα, απόρροια, φυσικά, της κυβερνητικής πολιτικής που άσκησε, ιδίως το τελευταίο εξάμηνο, στο πλαίσιο του Μνημονίου υποτέλειας στο Δ.Ν.Τ. και την Ε.Ε., που υπέγραψε ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου.
Το εκλογικό ποσοστό του ΠΑ.ΣΟ.Κ. υπέστη βίαιη καθίζηση, καταρρέοντας από το 44% που πήρε πέρυσι στις βουλευτικές εκλογές στο 34% στις περιφερειακές εκλογές της περασμένης Κυριακής, υφιστάμενο μια δραματική πτώση κατά δέκα ολόκληρες εκατοστιαίες μονάδες!
Τέτοια πτώση σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα δεν έχει υποστεί ποτέ κανένα κόμμα στην Ελλάδα. Φυσικά, κανένα κόμμα δεν έχει ακολουθήσει ποτέ τόσο αντιλαϊκή πολιτική και έτσι δεν είναι λίγοι εκείνοι που δηλώνουν ότι θα επιθυμούσαν να έχουν δει το ποσοστό του ΠΑ.ΣΟ.Κ. να σημειώνει ακόμη μεγαλύτερη πτώση.
Το βέβαιο είναι ότι αν το ΠΑ.ΣΟ.Κ. δεν ανακάμψει, όχι μόνο αποκλείεται να κερδίσει τις βουλευτικές εκλογές όποτε και αν γίνουν αυτές, αλλά δεν είναι δυνατόν να βγάλει και την τετραετία με τόσο μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού εναντίον του. Με δεδομένο, όμως, ότι οι ξένοι επικυρίαρχοι της τρόικας απαιτούν τη λήψη νέων, σκληρότερων μέτρων, είναι πολύ δύσκολο να διακρίνει κανείς πώς θα ήταν δυνατόν να ανακτήσει πολιτική επιρροή το ΠΑ.ΣΟ.Κ., αφού η κατάσταση θα συνεχίσει να επιδεινώνεται ραγδαία και μάλιστα ο φετινός χειμώνας και η άνοιξη του 2011 θα είναι εφιαλτική εποχή, με κλείσιμο δεκάδων χιλιάδων επιχειρήσεων και απολύσεις εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων.
ΔΥΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΟΥ Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
Μέσα στο πλαίσιο της ήττας του ΠΑ.ΣΟ.Κ., ο πρωθυπουργός πέτυχε δύο νίκες που έχουν ιδιαίτερη σημασία για τον ίδιο και το κόμμα του.
Η πρώτη επιτυχία του Γ. Παπανδρέου συνίσταται στο ότι, μετατρέποντας τις εκλογές σε δημοψήφισμα υπέρ ή κατά του Μνημονίου, δηλαδή ουσιαστικά υπέρ ή κατά της κυβέρνησης, κατόρθωσε να καταστείλει την «αντιμνημονιακή ανταρσία» στους κόλπους του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Πέταξε έξω από το δεύτερο γύρο τόσο τον Γιάννη Δημαρά στην Αττική όσο και τον Γιώργο Καλούδη στα Ιόνια Νησιά, αντάρτες του ΠΑ.ΣΟ.Κ. που οι δημοσκοπήσεις τους έφερναν πρώτους. Γλίτωσε, έτσι, από τον κίνδυνο να έχει επί τέσσερα χρόνια δύο περιφερειάρχες, οι οποίοι να συγκρούονται με την κυβέρνηση, παρ’ όλο που προέρχονται από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και οι οποίοι, με μόνη την ύπαρξή τους σε ένα τέτοιο αξίωμα, θα αποτελούσαν ένα διαρκές παράδειγμα προς μίμηση για τους διαφωνούντες του κυβερνώντος κόμματος.
Αυτή η επιτυχία πιστώνεται αποκλειστικά και προσωπικά στον Γιώργο Παπανδρέου. Του είναι δε ιδιαίτερα χρήσιμη μετά την ήττα, καθώς κορυφαίοι υπουργοί του ΠΑ.ΣΟ.Κ. ή ιστορικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος άρχισαν ήδη με δηλώσεις τους να διαφοροποιούνται από την πολιτική του πρωθυπουργού και της στενής ηγετικής του ομάδα (Χ. Καστανίδης, Λ. Κατσέλη, Απ. Κακλαμάνης, Π. Μπεγλίτης κ.ά.). Προβλέποντας ήττα του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και φυγή του Γ. Παπανδρέου στο εξωτερικό, πολλά ηγετικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος αρχίζουν ήδη να διαμορφώνουν τη στάση τους με κριτήριο τη μεταπαπανδρεϊκή εποχή.
Υπό αυτό το πρίσμα, η εξουδετέρωση από τον πρωθυπουργό του Γ. Δημαρά και του Γ. Καλούδη ενισχύει την κλονισμένη θέση του στο εσωτερικό του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και συνιστά προειδοποίηση προς όλα τα στελέχη του που θα ήθελαν να αποστασιοποιηθούν από την πολιτική του Γ. Παπανδρέου.
Η δεύτερη επιτυχία του πρωθυπουργού είναι το γεγονός ότι κατόρθωσε να κρατήσει το ΠΑ.ΣΟ.Κ. πρώτο κόμμα, παρά την ισχυρότατη πτώση τού ποσοστού του. Ευνόητο είναι ότι η πρωτιά με τόσο αντιλαϊκή πολιτική έχει τεράστιες ψυχολογικές επιπτώσεις, θετικές εννοείται, για το κυβερνών κόμμα.
ΕΥΝΟΗΜΕΝΟΣ Ο ΣΑΜΑΡΑΣ ΠΑΡΑ ΤΗ ΣΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ Ν.Δ.
Ο πρόεδρος της Ν.Δ., Αντώνης Σαμαράς, έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένος από το εκλογικό αποτέλεσμα, παρ’ όλο που δεν κατόρθωσε τίποτα περισσότερο από το να κρατήσει στάσιμο το ποσοστό του κόμματός του σε σχέση με εκείνο των περυσινών βουλευτικών εκλογών, το οποίο αποτελούσε το ιστορικά χαμηλότερο της Ν.Δ. Μάλιστα, αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, πρέπει να επισημάνουμε ότι η Ν.Δ. υποχώρησε κατά περίπου μία εκατοστιαία μονάδα από το περυσινό 33,5%.
Το να χάνει δέκα μονάδες το ΠΑ.ΣΟ.Κ., λόγω της πολιτικής της κυβέρνησής του, και να μην κατορθώνει να εισπράξει τίποτα από αυτό η Ν.Δ. συνιστά καταρχήν πολιτική αποτυχία σοβαρότατη, κρινόμενο αυτοτελώς.
Στην πολιτική, όμως, τα πράγματα δεν κρίνονται μόνο ή κυρίως αυτοτελώς. Η καταβαράθρωση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. το έριξε στο ίδιο ακριβώς επίπεδο με τη Ν.Δ., καθώς η διαφορά τους συρρικνώθηκε σε λιγότερες από δύο εκατοστιαίες μονάδες. Αυτό συνεπιφέρει ριζική αλλαγή στο πολιτικό κλίμα, καθώς πλέον τα δύο κόμματα εξουσίας εμφανίζονται με ισοδύναμα ποσοστά.
Αυτό, όμως, σημαίνει ότι η κυβερνητική εξουσία τίθεται εκ νέου υπό διεκδίκηση!
Η διαλυτική ήττα της Ν.Δ. μόλις πριν από ένα χρόνο είχε δημιουργήσει την πεποίθηση στον ελληνικό λαό και στους οπαδούς του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι οδεύουμε προς δύο τουλάχιστον πρωθυπουργικές θητείες Παπανδρέου.
Αντιθέτως, από την Κυριακή αποδείχτηκε εμπράκτως ότι η υπεροχή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. εξανεμίστηκε μέσα σε μόλις ένα χρόνο και όλα πλέον είναι και πάλι ανοιχτά, με την πλειοψηφία του λαού μάλιστα να είναι πεπεισμένη ότι «ο Παπανδρέου δεν τη βγάζει την τετραετία».
Αυτό συνιστά στρατηγικής σημασίας επιτυχία για τον Αντ. Σαμαρά. Φυσικά, με 32% δεν ξαναγυρίζει η Ν.Δ. στην εξουσία. Πρέπει να φτάσει τουλάχιστον γύρω στο 40% και, βεβαίως, η κραυγαλέα αποτυχία της να επωφεληθεί της πτώσης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. δεν προοιωνίζεται και τα καλύτερα για το μέλλον της εκλογικής της επιρροής.
Είναι προφανές ότι οι Έλληνες καθόλου δεν έχουν ξεχάσει τα χάλια της διακυβέρνησης Καραμανλή, τα οποία, άλλωστε, αποτέλεσαν και την αιτία που έφεραν τον Γ. Παπανδρέου στην εξουσία με το σαρωτικό θρίαμβο των δέκα και πλέον εκατοστιαίων μονάδων διαφορά πέρυσι, κατακρημνίζοντάς τον και αυτόν φέτος, αισθανόμενοι ότι τους εξαπάτησε, ακολουθώντας πολιτική εντελώς αντίθετη από αυτή που είχε υποσχεθεί προεκλογικά και εξαγγείλει μετεκλογικά.
ΕΝΙΣΧΥΘΗΚΕ Η ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΚΕ ΣΤΗΝ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
Η Αριστερά και πρωτίστως η ηγεμονική της δύναμη, το ΚΚΕ, ήταν ο μεγάλος κερδισμένος αυτών των εκλογών.
Το συνολικό ποσοστό όλων των συνδυασμών της Αριστεράς σε πανελλαδική κλίμακα (ΚΚΕ, ΣΥΝ - ΣΥ.ΡΙΖ.Α., ΑΝΤΑΡΣΥΑ) ανήλθε περίπου στο 20% και μάλιστα στην Αττική ξεπέρασε το 25%! Οι εκλογές δεν ήταν βεβαίως βουλευτικές, αλλά τέτοια ποσοστά έχει να δει η Αριστερά εδώ και πολλές δεκαετίες.
Πάνω από το μισό αυτού του ποσοστού ανήκει στο ΚΚΕ. Γύρω στο 11% πήρε την περασμένη Κυριακή το Κομμουνιστικό Κόμμα, πολύ περισσότερο δηλαδή από το 7,5% που είχε πάρει πέρυσι στις βουλευτικές εκλογές, ενώ στην Αττική το ποσοστό του ΚΚΕ ανήλθε στο 14,5%. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και το χαμηλότερο ποσοστό που πήρε το ΚΚΕ (6,8% στην Πελοπόννησο) είναι σαφώς μεγαλύτερο από όσο είχε πάρει πέρυσι στις βουλευτικές εκλογές στην ίδια περιφέρεια (4,9%), ενώ στο Βόρειο Αιγαίο έφτασε φέτος στο 15,7%.
Το 11% των φετινών περιφερειακών εκλογών του ΚΚΕ συγκρίνεται με το υψηλότερο ποσοστό που είχε πάρει ποτέ μεταπολιτευτικά το ΚΚΕ πριν από τριάντα ολόκληρα χρόνια, το 1981 (10,93%).
Η κυριαρχία του ΚΚΕ στο χώρο της Αριστεράς (το οποίο μάλιστα πήρε πάνω από 60.000 ψήφους περισσότερες από τις βουλευτικές, όταν το ΠΑ.ΣΟ.Κ. έχασε πάνω από ένα εκατομμύριο ψήφους και η Ν.Δ. πάνω από μισό εκατομμύριο) ενισχύθηκε όχι μόνο από τη δική του αύξηση, αλλά και από τα φαινόμενα αποσύνθεσης στο χώρο του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.
Δεν είναι τόσο η απώλεια ψήφων του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. (η οποία είναι δύσκολο να μετρηθεί πανελλαδικά, λόγω της συμμετοχής του σε διάφορους συνδυασμούς), όσο η πολυδιάσπασή του που προκάλεσε την ήττα όλων των συνιστωσών του.
Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ΣΕ ΚΡΙΣΗ, ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΡΣΥΑ
Στην Αττική οι δυνάμεις του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. κατέβηκαν με τρία (!) ψηφοδέλτια, τα οποία συνολικά πήραν 12,2%, πολύ περισσότερο από το περυσινό 6,82% του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και μόλις δύο μονάδες και κάτι λιγότερο από το ΚΚΕ.
Το παράδοξο είναι ότι αυτό το φαινομενικά καλό αποτέλεσμα έφερε... τρεις ήττες! Το 6,23% του Αλέξη Μητρόπουλου είναι πολύ κατώτερο από αυτό που προσδοκούσε ο ΣΥΝ και σηματοδοτεί την αποτυχία του πειράματος σύμπραξης ενός κόμματος της Αριστεράς με ένα αριστερό τμήμα της βάσης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Το 2,16% του Αλέκου Αλαβάνου συντρίβει τις πολιτικές φιλοδοξίες του και τον εξουδετερώνει πολιτικά. Το 3,81% του Γρηγόρη Ψαριανού σημαίνει ότι το νεοσύστατο κόμμα του Φώτη Κουβέλη αποκλείεται να μπει στη Βουλή τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, αν κατεβεί μόνο του.
Είναι προφανές ότι ο χώρος του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. βυθίστηκε σε υπαρξιακή κρίση, όπου όλες οι συνιστώσες του αναζητούν νέα στρατηγική.
Νέο φαινόμενο σε αυτές τις εκλογές είναι η εντυπωσιακή είσοδος στο πολιτικό σκηνικό της Αριστεράς της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η οποία τοποθετείται στο αριστερό άκρο του αριστερού φάσματος. Κατεβαίνοντας σε 11 Περιφέρειες, πήρε ποσοστό 2% πανελλαδικά (στην Αττική 2,3%), ποσοστό που ουδέποτε στο παρελθόν είχε πάρει η εξωκοινοβουλευτική ριζοσπαστική Αριστερά στην Ελλάδα. Εννοείται ότι το ποσοστό αυτό δεν έχει καμία σχέση με το ποσοστό της ΑΝΤΑΡΣΥΑ πέρυσι (0,36%).
Το εντυπωσιακό και διασκεδαστικό είναι ότι συγκεντρώνοντας 100.000 ψήφους, δηλαδή 75.000 περισσότερες από όσες είχε πάρει πέρυσι, η μικρή ΑΝΤΑΡΣΥΑ σημείωσε τη μεγαλύτερη αύξηση σε αριθμό ψήφων από όλα τα πολιτικά κόμματα!
Ένας νέος πόλος, λοιπόν, εμφανίζεται στο χώρο της Αριστεράς και διεκδικεί με αξιώσεις την καταξίωση και επιβίωσή του.
