«Ο κόσμος καίγεται κι αυτοί τσακώνονται για τις καρέκλες», μου είπε σε μια στιγμή φίλος αναγνώστης της στήλης, εκφράζοντας την αντίληψη του μέσου πολίτη για την επικείμενη εκλογική αναμέτρηση.
Ειλικρινά δεν μπόρεσα ακόμα να ξεκαθαρίσω αν σ΄αυτή την εκλογική μάχη έχουν τον πρώτο λόγο τα προβλήματα της Αυτοδιοίκησης ή τα πολιτικά των κομμάτων. Αυτό όμως που ο καθένας εισπράττει, λίγες ημέρες πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές, είναι μια περιρρέουσα αδιαφορία. Τη βλέπουμε στις συζητήσεις, τη διαπιστώνουμε ακόμη και από τις κυκλοφορίες των εφημερίδων, τη νιώθει καθένας από μας. Ακόμα και οι – ασυνήθιστα – ελάχιστες δημοσκοπήσεις μια αδιαφορία του εκλογικού σώματος διατυπώνουν. Όταν διαπιστώνεις ότι σε τελευταία ανάλυση, οι εκλογές γίνονται μόνο και μόνο για να γίνουν κι όχι να λυθούν τα προβλήματα που μας ταλαιπωρούν κι όταν αντιλαμβάνεσαι ότι αυτή η εκλογική αναμέτρηση γίνεται εφαλτήριο για ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ πολιτικών ανδρών και κομμάτων, τι ενδιαφέρον να δείξεις, ποιες ελπίδες να επενδύσεις.
Δεν ξέρω πώς βλέπουν οι πολιτικοί αρχηγοί αυτή την ολοφάνερη αδιαφορία του κόσμου, αλλά αν την ερμηνεύουν μόνο ως στοιχείο περίσκεψης και πολιτικής ωρίμανσης ή αν νομίζουν πως πρόκειται απλώς για προσωρινή αναποφασιστικότητα, τότε πλανώνται πλάνην οικτρά. Κούραση είναι. Απογοήτευση. Βαριεστημάρα. Συνειδητοποίηση πως οι εκλογές αυτές δεν γίνονται για να λυθούν τα δικά μας προβλήματα, αλλά εκείνων που τις αποφασίζουν. Πώς να μη φτάσει μετά ο ταλαιπωρημένος πολίτης στη διαπίστωση «και τι με νοιάζει εμένα;»
Τα κατάφεραν τελικά οι πολιτικές ηγεσίες, με τη μακρόχρονη αλλά ανεκπλήρωτη υποσχεσιολογία τους, να καταστήσουν τους πολίτες αδιάφορους με αρνητική διάθεση για την πολιτική και τις εκφράσεις της, σε μια κρίσιμη περίοδο για τον τόπο γενικότερα και την Αυτοδιοίκηση ειδικότερα. Τα κατάφεραν λίγες μέρες πριν τις εκλογές, το μεγαλύτερο ποσοστό ψηφοφόρων να δηλώνει αναποφάσιστο ή να προτιμά την αποχή και τη λευκή ψήφο. Συμπεριφορά πρωτοφανής στη μεταπολιτευτική περίοδο, που δείχνει ακριβώς την αρνητική διάθεση των ψηφοφόρων αλλά και εξηγεί την αδυναμία κατάρτισης πολλών συνδυασμών των υποψηφίων.
Οι εκλογές είναι ένας τρόπος ξεχωρίσματος των άξιων να διοικήσουν ή να διαχειριστούν τα κοινά στις τοπικές κοινωνίες. Κι όμως ο σημερινός ψηφοφόρος και να θέλει δεν μπορεί να κάνει τις σωστότερες επιλογές, έτσι που στέκει αμήχανος μπροστά στη σημερινή κατάσταση. Δεν ξέρει αν έχει νόημα η ψήφος του, όταν γνωρίζει ότι η εξυγίανση των οικονομικών των ΟΤΑ αποτελεί σημαντική παράμετρο στο αναθεωρημένο μνημόνιο. Παράμετρο που δεν μπορεί να κρυφτεί αυτή την κρίσιμη για τη χώρα και την Αυτοδιοίκηση, προεκλογική περίοδο.
Δεν ξέρει ο πολίτης αν έχει νόημα η όποια εναλλαγή στην αυτοδιοικητική και περιφερειακή εξουσία, όταν οι περικοπές στα έσοδα των δήμων αναμένεται να αγγίξουν τα 3 δισ. ευρώ μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, ενώ με την εκπνοή του 2010 τα ταμεία των δήμων θα έχουν επιπλέον απώλειες 1,5 δισ. ευρώ.
Η πίεση που ασκείται από την Τρόικα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αυτή τη στιγμή αφορά στη μεγάλη μείωση των ΚΑΠ (Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι) και στην καταγραφή των οικονομικών στοιχείων όλων των δήμων, με συνέπεια οι ΟΤΑ να μπουν σ΄ένα καθεστώς «εξυγίανσης».Όταν λοιπόν το μνημόνιο στραγγαλίζει κυριολεκτικά την Αυτοδιοίκηση, με τι ενδιαφέρον και με ποιες ελπίδες, για κάποιες αλλαγές στη ζωή μας, να προσέλθει ο ψηφοφόρος στις κάλπες; Εκτός αν ψηφίζει - όπως άλλωστε συνηθίζεται - με κριτήρια αισθητικά και καθαρώς προσωπικά: Τον ωραιότερο, τον κομψότερο, τον ψηλότερο, τον ευφραδέστερο, τον καλλιφωνότερο υποψήφιο. Συχνά η εκλογή μπορεί να παιχτεί τελικά σε μερικές καλά σκηνοθετημένες εμφανίσεις του υποψηφίου μέσα από τις συγκεντρώσεις, την τηλεόραση και τις εφημερίδες…
Αλλά ακόμα κι αυτό αν συμβεί και πεισθεί ο πολίτης στο τέλος να ψηφίσει, βλέποντας το αδιέξοδο μιας αρνητικής στάσης με την αδιαφορία και την αποχή, είναι βέβαιο ότι η δυσφορία του θα καταγραφεί και θα αποδεικνύει την ανάγκη μιας άλλης πολιτικής, μιας διαφορετικής πολιτικής συμπεριφοράς απ΄όσους φιλοδοξούν να υπηρετήσουν τα συμφέροντα των τοπικών κοινωνιών.
Αυτή η δυσφορία είναι σήμερα δεδομένη. Διαπιστώνεται καθημερινά παντού, στο δρόμο, στην αγορά, στα καφέ, όπου συγκεντρώνονται πολίτες. Κυριαρχεί η διαμαρτυρία για όσα δεν έγιναν και για κείνα που δεν μπορούν να γίνουν.
Φταίει γι΄αυτό η συμπεριφορά των κομμάτων που έφεραν τη χώρα σε αδιέξοδο. Το ότι είμαστε υπερχρεωμένοι, δέσμιοι του Δ.Ν.Τ. στο έλεος των δανειστών μας, το ότι οι δανειακές ανάγκες της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι ήδη τεράστιες και διαρκώς αυξάνονται, δεν εμποδίζει την προεκλογική διαμόρφωση πλαστών προσδοκιών για τους πολίτες.
Δεν μπορώ να ξέρω πώς φαντάζονται οι πολιτικοί μας άνδρες τις μετεκλογικές εξελίξεις και ποιους προγραμματισμούς θα επιδιώξουν τελικά μετά τις εκλογές, αλλά ας κοιτάξουν να χωνέψουν ένα πράγμα: ούτε ο τόπος, ούτε ο κόσμος αντέχουν νέες μορφές εξουσίας χωρίς αντίκρισμα. Κι ας χωνέψουν και κάτι ακόμα: η σημερινή αδιαφορία μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε αυριανή οργή εναντίον εκείνων που έχουν οδηγήσει σε τέλμα την πολιτική και κοινωνική μας ζωή.
Όλα αυτά καταδεικνύουν ότι οι νέοι τοπικοί αυτοδιοικητικοί άρχοντες που θα προκύψουν από τις εκλογές αυτές, θα έχουν εξασφαλίσει μόνο τυπική και όχι ουσιαστική νομιμοποίηση της εξουσίας τους. Θα πρέπει να την κατακτήσουν στη συνέχεια με τις πράξεις τους. Θα την κερδίσουν στη συνέχεια με τις αποφάσεις τους, τις επιλογές τους, την ταχύτητα με την οποία θα αντιμετωπίσουν τα τοπικά και περιφερειακά προβλήματα.
