* Από την Μαρία Παπαδοπούλου
Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και
Πρόεδρος της Εφορείας Κεντρικής Ελλάδος της ΟΠΣΕ
ΑΥΡΙΟ
Ημέρα Μνήμης
για τη Μικρά Ασία
Την Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το τουρκικό κράτος τιμά με εορταστικές εκδηλώσεις η Νομαρχία Λάρισας αύριο Κυριακή 19 Σεπτεμβρίου.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων έχει ως εξής:
10:30 π.μ. Επίσημη δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αχιλλίου.
Μετά το τέλος της Δοξολογίας και εντός του Ιερού Ναού θα ακολουθήσει ομιλία από τον εκπαιδευτικό και μέλος του Συλλόγου Μικρασιατών Μ. Ασίας Δημήτριο Καραμούρτο.
11:00 π.μ. Επιμνημόσυνη δέηση στο Ηρώο της πόλης και κατάθεση στεφάνων
Η καταγραφή μιας μεγάλης Γενοκτονίας στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων, βρίσκει την έκφρασή της με την επίσημη ανακήρυξη της 14ης Σεπτεμβρίου -ημέρα πυρπόλησης της Σμύρνης από τα κεμαλικά στρατεύματα- ως Ημέρας Εθνικής Μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το τουρκικό κράτος. Η ανακήρυξη της μαρτυρικής επετείου έγινε με γνώμη της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος (ΟΠΣΕ), όπως μνημονεύεται και στο Π.Δ.304/2001.
Το αίτημα αποτελούσε μνημόνιο της τραγικής συλλογικής μνήμης των Μικρασιατών και της ευθύνης να υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα του «να υπάρχει ο ελληνισμός με αξιοπρέπεια». Προκαλεί τρόμο ο απροσδιόριστος πληθυσμός, ελληνικός και χριστιανικός, που αγνοείται ! Ακόμη και το θέμα που ανέκυψε τα τελευταία χρόνια με τα ασφαλιστήρια συμβόλαια των αμερικανικών εταιριών, φέρνει συνεχώς στο φως νέα ονόματα αγνοουμένων. Το ερώτημα που απασχολεί είναι το «Πόσες ψυχές; Πόσοι Έλληνες εξολοθρεύθηκαν;».
Ας επιχειρήσουμε σύντομη καταμέτρηση και αναφορά σε ντοκουμέντα. Με τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, ξεριζώθηκαν σχεδόν δύο εκατομμύρια Έλληνες απ’τα χώματα της Ιωνίας και της Μ.Ασίας. Άγνωστος παραμένει όμως ο συνολικός αριθμός που εξολοθρεύθηκαν με διάφορες μεθοδολογίες την περίοδο 1914–1923. Διάφορες πηγές μαρτυρούν συνοπτικά ότι θανατώθηκαν 450.000 Έλληνες που είχαν εκτοπισθεί, 150.000 που σύρθηκαν στα Τάγματα Εργατών, 250.000 που εγκατέλειψαν από Θράκη προς Ελλάδα, 350.000 που εκτοπίσθηκαν μετά τους βαλκανικούς πολέμους (πριν τον Μεγάλο πόλεμο). Υπάρχουν επίσης μαρτυρίες για τα στίγματα της μεγάλης αυτής Γενοκτονίας που συστηματικά, προσχεδιασμένα, μεθοδευμένα ξεκίνησε ακόμη και πριν το 1914 και εξολόθρευσε 700.000–1.000.000 ανθρώπους από τους Νεότουρκους και Κεμαλικούς.
Η ιστορική αλήθεια για «πράξεις γενοκτονιών» που διαπράχθηκαν από τακτικά και άτακτα τουρκικά στρατεύματα όλων των καθεστώτων, τεκμηριώνεται από αντικειμενικούς παρατηρητές. Από τα επώνυμα κείμενα του Αμερικανού πρέσβη στην Τουρκία Henry Morgenthau, μέχρι τον άγνωστο Ιάπωνα πλοίαρχο που πέταξε το πολύτιμο φορτίο του για να επιβιβάσει πρόσφυγες σώζοντας έτσι χιλιάδες Έλληνες. Στα ντοκουμέντα αναφέρονται συγκαιρινά εγκλήματα, καθώς και γενοκτονικά συμβάντα που έλαβαν χώρα πριν το 1914. Συγκεκριμένα, στο βιβλίο «Η μάστιγα της Ασίας» («The blight of Asia», Bobbs-Merrill Company,1926), ο Αμερικανός πρόξενος των ΗΠΑ στη Σμύρνη, George Horton, γράφει ότι η εξόντωση των Χριστιανών της Τουρκίας ήταν οργανωμένη σφαγή, που διαπράχθηκε σε μεγάλη κλίμακα πολύ πριν την αποβίβαση ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη. Επιχειρήθηκε απ’τον Αβδούλ Χαμίτ, τον «σφαγέα», και επαναλήφθηκε καλύτερα οργανωμένη από τους Ταλάατ και Εμβέρ, στρατηγούς του «Συντάγματος του 1908» των Νεότουρκων. Η φρικτή εξόντωση των χριστιανικών πληθυσμών, συνεχίστηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ. Πρόκειται για την τουρκική αλυτρωτική Ιδέα της Εθνοκάθαρσης. Εξιστορώντας την ενοχή ορισμένων Μεγάλων Δυνάμεων, και την πραγματική ιστορία της πυρπόλησης της Σμύρνης, αναφέρεται σε «ηρωικές» μορφές όπως του επισκόπου Χρυσοστόμου, για τον οποίο αναφέρει ότι αξίζει να του απονεμηθούν ύψιστες τιμές από την Εκκλησία και την ελληνική κυβέρνηση.
Σημαντικά ντοκουμέντα παραθέτει η καθηγήτρια Marjorie Housepian Dobkin στο βιβλίο «SMYRNA 1922: The Destruction of a City» (Νewmark Press, 1998), και ο Edward Hale Bierstadt στο βιβλίο«The Great Betrayal» (Λιβάνη, 1997). Ο Γάλλος δημοσιογράφος (εφημερίδα «Le Τemps») και ιστορικός Rene Ρuaux, στο βιβλίο «Ο θάνατος της Σμύρνης» επιρρίπτει ευθύνη για τον απάνθρωπο τρόπο που ο στρατηγός Νουρεντίν πασάς παρέδωσε τον Χρυσόστομο στον μανιασμένο μουσουλμανικό όχλο και ότι οι εκτελέσεις αυτές ήταν προαποφασισμένες από την στρατιωτική και πολιτική ηγεσία. Με τον Επίσκοπο Σμύρνης Χρυσόστομο τραγικό θάνατο υπέστησαν και οι «συν αυτώ Ιεράρχαι», που η Εκκλησία της Ελλάδος αγιοποίησε και τιμά κάθε Κυριακή προ Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.
Η τότε Κοινωνία των Εθνών, επίσης, αναγνώρισε τα εγκλήματα που έγιναν από τα τουρκικά στρατεύματα του καθεστώτος της Άγκυρας κατά άμαχου πληθυσμού. Ανέκδοτες μαρτυρίες προσφύγων πρώτης γενιάς, αναφέρονται στα κέντρα (λ.χ. χριστιανικοί ναοί) που μετατράπηκαν σε Σταθμούς συγκέντρωσης των εκτοπισμένων και τις θλιβερές συνθήκες τρόμου που επικρατούσαν πολλά χρόνια. Συγκλονιστικές μαρτυρίες διασώθηκαν στο Ιστορικό Αρχείο του Προσφυγικού Ελληνισμού και τα δημοσιογραφικά δελτία. Ο Τούρκος καθηγητής Βilge Umar αποκαλύπτει πρόσωπα που χειρίστηκαν τις δολοφονίες της εποχής του πολέμου. Ο Morgenthau (1918), ζήταγε απ’τον Ερυθρό Σταυρό την τιμωρία της Τουρκίας για τα εγκλήματα που έκανε ακραία τρομοκρατία, σκληρό βασανισμό, οδήγηση γυναικών στα χαρέμια, ανθρωποπάζαρα, εκτόπιση και λιμοκτονία, εφαρμογή διαβολικού σχεδίου αφανισμού των Αρμενίων, Ελλήνων και Ασσυρίων Χριστιανών της Τουρκίας... Η διαμαρτυρία έθετε το επίμονο ερώτημα : «Όλο αυτό θα πάει ατιμώρητο;».
Πολύπτυχες τραγικές μαρτυρίες άφησε κι ο γνωστός Αϊβαλιώτης λογοτέχνης ακαδημαϊκός Ηλίας Βενέζης, που έζησε τη λαίλαπα της Μικρασιατικής Καταστροφής και σύρθηκε αιχμάλωτος στα εργατικά Τάγματα. Στα βιβλία : «Νούμερο 31328» και «Μικρασία Χαίρε», περιγράφει ως αυτόπτης μάρτυρας μαζικά εγκλήματα που έγιναν το 1923.
Εν κατακλείδι, υπάρχει ένα βαθύ χρονικό, οργανωμένης πολιτικής των τουρκικών καθεστώτων, που μεθοδευμένα οδήγησε στον οριστικό ξεριζωμό του ελληνισμού απ’τις Μικρασιατικές Πατρίδες και ταυτόχρονα κατόρθωσε την οντολογική εξόντωσή του, μεταξύ 1894-1955. Συνίστατο από συστηματικές σφαγές, βασανιστήρια, εκτοπισμούς, Τάγματα Εργασίας και εθνικές «εκκαθαρίσεις» εκατομμυρίων Ελλήνων από τη γη τους στη Μικρά Ασία-Κωνσταντινούπολη-Ανατολική Θράκη.
Για εμάς τους Έλληνες «Γιουνάν» όμως, αυτή η γη των αλησμόνητων Πατρίδων είναι τα ματωμένα χώματα μιας μακραίωνης ιστορίας που για 3.000 χρόνια είναι γραμμένη με ανεξίτηλα ελληνικά γράμματα στα μνημεία και τις αμέτρητες κατακόμβες. Εκεί όπου διαφυλάχθηκε η καθημερινή ζωή και μαζί το αθάνατο δημιουργικό πνεύμα του πολιτισμού μας.
