Οι «Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα», με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Ελευθερίας του Τύπου (3 Μαΐου), δημοσιοποίησαν πριν από λίγες ημέρες λίστα με τους 38 μεγαλύτερους «εχθρούς της ελευθεροτυπίας» παγκοσμίως. Η κυβέρνηση της Τυνησίας και οι ένοπλες ομάδες της Κολομβίας (FARC) δεν είναι πλέον στον κατάλογο. Πολλές όμως άλλες χώρες εξακολουθούν να επιβάλλουν λογοκρισία και να προβαίνουν σε συλλήψεις ή απαγωγές δημοσιογράφων. Δεν λείπουν και πάλι οι δολοφονίες και οι «εξαφανίσεις». Εννέα ευρωπαϊκές χώρες στην black list.
Τη Διεθνή Ημέρα της Ελευθερίας Τύπου, που έχει καθιερωθεί να εορτάζεται κάθε χρόνο στις 3 Μαΐου, η οργάνωση «Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα» έδωσε στη δημοσιότητα τη νέα - εικαιροποιημένη λίστα με τους μεγαλύτερους εχθρούς της ελευθεροτυπίας διεθνώς. Όπως μπορεί να διαπιστώσει κάποιος με μια πρώτη ματιά από τη λίστα, το πρόβλημα της λογοκρισίας εξακολουθεί να παραμένει μεγάλο. Πολλές είναι οι χώρες που παραβιάζουν ακόμη και σήμερα κατοχυρωμένα δικαιώματα της άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν πολλά βήματα ακόμη. Για φέτος, «τον τίτλο κέρδισαν» 38 ηγέτες, βασιλιάδες, αρχηγοί παραστρατιωτικών ομάδων και επικεφαλής εγκληματικών δικτύων ή εξτρεμιστικών οργανώσεων. Οι καταχρήσεις εξουσίας τους συνέβαλαν τα μέγιστα στη λογοκρισία των μέσων ενημέρωσης, την απαγωγή δημοσιογράφων, τα βασανιστήρια και τις δολοφονίες. Οι 30 από αυτούς τους εχθρούς της ελευθεροτυπίας ήταν παράγοντες, εκπρόσωποι ή όργανα της κρατικής εξουσίας. Εύκολα λοιπόν συμπεραίνει κανείς ότι η ελεύθερη ενημέρωση είναι και εξακολουθεί να παραμένει στο στόχαστρο και πως απώτερος σκοπός είναι η παραπληροφόρηση. Ας δούμε όμως τι καταγράφει η λίστα των «Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα»: Σημαντικό είναι ότι ένας για πολύ καιρό εχθρός της ελευθερίας του Τύπου όμως, ο κυβερνήτης Zine el-Abidine Ben Ali, βγήκε πλέον από τη λίστα. Η κατάσταση όμως σε άλλες αραβικές χώρες παραμένει στάσιμη ή έχει επιδεινωθεί. Δέκα από τους εχθρούς της ελευθεροτυπίας εντοπίζονται, όπως και κατά το προηγούμενο έτος, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Η νέα προσθήκη αφορά τον βασιλιά του Μπαχρέιν, Χαμάντ μπιν Ισά αλ Χαλίφα. «Η καταστολή των διαδηλώσεων στη Συρία, την Υεμένη και το Μπαχρέιν συνοδεύεται από μαζική βία και αλόγιστη λογοκρισία κατά των εκπροσώπων του Τύπου», δήλωσε ο Michael Rediske, εκπρόσωπος των «Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα». Οι εν λόγω αυταρχικοί ηγέτες αρνούνται οποιαδήποτε φιλελευθεροποίηση των ΜΜΕ, μιας και θεωρούν την ελευθεροστομία προάγγελο της Δημοκρατίας που τόσο απεχθάνονται». Με συλλήψεις, παρενοχλήσεις, κατασχέσεις εφημερίδων και παύση ιστοσελίδων στο Διαδίκτυο, οι κυβερνήτες της Συρίας, της Υεμένης και του Μπαχρέιν, προσπαθούν να αποκρύψουν ειδήσεις που αφορούν τις διαδηλώσεις στις χώρες τους και να καταστείλουν βίαια τις όποιες κριτικές απόψεις και φωνές. Ακόμη και ξένοι δημοσιογράφοι συνελήφθησαν και απελάθηκαν το περασμένο έτος, ενώ σε άλλους ανταποκριτές απαγορεύτηκε ακόμα και η είσοδος στη χώρα. Έχει επιβληθεί λοιπόν ένα εμπάργκο στην πληροφόρηση και μια απαγόρευση παροχής στοιχείων. Η πολιτική εξουσία της βασιλικής οικογένειας βασίζεται στον πλήρη έλεγχο. Στη Λιβύη, από την άλλη, από το Φεβρουάριο 2011 έχουν ήδη σκοτωθεί τέσσερις δημοσιογράφοι στις μάχες. Ο Μουαμάρ αλ-Καντάφι υπήρξε για χρόνια ένας από τους μεγαλύτερους εχθρούς της ελευθερίας του Τύπου. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι εννέα «εχθροί της ελευθεροτυπίας» προέρχονται από ευρωπαϊκές χώρες και χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Οι πρόεδροι του Ουζμπεκιστάν, του Τουρκμενιστάν, του Αζερμπαϊτζάν και του Καζακστάν παραμένουν σταθερά στη λίστα. Επίσης, και ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά το πόσο μεγάλος εχθρός της ελευθερίας του Τύπου είναι, καθώς μετά την εκλογική του νίκη το 2010 επιδεινώθηκε σταθερά η λογοκρισία στα ΜΜΕ και εντάθηκαν οι διώξεις κατά των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης. Στη λίστα των εχθρών της ελευθεροτυπίας συγκαταλέγονται επίσης και μη κυβερνητικές ομάδες, ιδιωτικές πολιτοφυλακές στις Φιλιππίνες, ισλαμικές οργανώσεις, οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν και Πακιστάν, καθώς και εγκληματικές ομάδες όπως η ιταλική μαφία ή τα καρτέλ των ναρκωτικών στο Μεξικό. Η βία των ομάδων αυτών είναι ανυπολόγιστη. Ή εργασία του ρεπόρτερ ή ανταποκριτή δεν γίνεται αποδεκτή και αντιμετωπίζεται με μεγάλη καχυποψία. Ειδικότερα, οι θρησκευτικές και τρομοκρατικές ομάδες, επικαλούνται συχνά επιχειρήματα που εμφανίζονται στα μέσα ενημέρωσης μόνο ως εργαλεία προπαγάνδας. Οι εγκληματικές ομάδες θεωρούν επίσης τις απαγωγές και δολοφονίες δημοσιογράφων περίπου ως νόμιμο μέσο. Δεν υπάρχουν δυστυχώς στις περιοχές αυτές ηγέτες που να συμπεριφέρονται με σεβασμό στην ελευθερία του Τύπου και την ελευθερία της έκφρασης. Η κολομβιανή FARC (Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας) πάντως, έχει εξαιρεθεί από τον φετινό κατάλογο. Τα τελευταία τρία χρόνια, η εν λόγω αντάρτικη ομάδα έχει σταματήσει τις επιθέσεις εναντίον εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης. Στη λίστα όμως εξακολουθεί να παραμένει η κολομβιανή παραστρατιωτική ομάδα «Aguilas Negras». Μέχρι σήμερα, οι δεξιές παραστρατιωτικές ομάδες ενοχοποιούνται στη χώρα για πολλές πράξεις βίας και απειλές κατά δημοσιογράφων. Αυτά και άλλα πολλά καταγράφονται στη λίστα των «Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα» αναφορικά με τους εχθρούς της ελευθεροτυπίας παγκοσμίως. Το γεγονός και μόνο ότι ακόμη και σήμερα η ασκούμενη βία κατά δημοσιογράφων δεν λέει να σταματήσει σε πολλές περιοχές του πλανήτη, δείχνει ξεκάθαρα ότι η εδραίωση της Δημοκρατίας δεν είναι απλή υπόθεση. Πολλά κράτη χρησιμοποιούν, από τη μια μεριά, τα ΜΜΕ για να προπαγανδίσουν τις αυταρχικές τους δραστηριότητες. Αποποιούνται βέβαια, από την άλλη, των ευθυνών τους για τις όποιες απαγωγές ή δολοφονίες δημοσιογράφων. Είναι και αυτό μια πτυχή του συνολικού σχεδίου τους για την υλοποίηση της ολοκληρωτικής πολιτικής τους. Και δεν είναι μόνο ο τρίτος κόσμος, όπως βλέπουμε, το πρόβλημα για την ελευθεροτυπία, αλλά και η «πολιτισμένη» Ευρώπη. Όπως καταγράφει η λίστα των «Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα», τουλάχιστον εννέα είναι οι ευρωπαϊκές χώρες που καταπατούν την ελευθεροτυπία. Έτσι αυτό που αποκαλείται «ελευθερία έκφρασης» εξακολουθεί να παραμένει ένα σοβαρό θέμα που χρήζει μεγάλης προσοχής σε διεθνή κλίμακα. Γιατί όσο θα υπάρχουν αυταρχικά καθεστώτα, τόσο θα εκλείπει η ενημέρωση. Και μάλιστα όταν αυτά τα καθεστώτα κάποιος από τις «πολιτισμένες χώρες» τα στηρίζει, τα εξοπλίζει ή τα συντηρεί. Το πρόβλημα λοιπόν είναι ευρύτερο. Και οι εμπλεκόμενοι ακόμη περισσότεροι. Η δε «red list» των απειλούμενων ΜΜΕ αυξάνει δραματικά. Στις 3 Μαΐου κάθε χρόνο εορτάζεται η ελευθεροτυπία. Δεν φτάνει όμως μόνο αυτό, όταν ουσιαστικά καμία προσπάθεια δεν καταβάλλεται διεθνώς για την εξάλειψη του φαινομένου της καταστρατήγησής της. Γιατί στους κύκλους της παγκόσμιας ηγεσίας επικρατεί μονίμως η άποψη ότι η είδηση πρέπει να είναι προκατασκευασμένη. Γιατί καλύτερη είδηση είναι η ψεύτικη και προπαντός η προπαγανδιστική.
