*Του αρχιμανδρίτη π. Αχιλλίου Τσούτσουρα
«Επί γης κατήλθες, ίνα σώσης Αδάμ και εν γη μη ευρηκώς τούτον Δέσποτα, μέχρις Άδου κατελήλυθας ζητών»
Ο Θεάνθρωπος Ιησούς κατέβηκε στη γη για να σώσει το γένος του Αδάμ. Έψαξε να τον βρει στη γη, αλλά δεν τον βρήκε γιατί ο άνθρωπος, τυφλωμένος από την αμαρτία, όχι μόνο δεν αναγνώρισε τον Λυτρωτή του, αλλά και τον οδήγησε στον φρικτό και μαρτυρικό σταυρικό θάνατο! Εκείνος όμως συνέχιζε να τον ψάχνει και τον συνάντησε στο έσχατο σημείο της υπέρτατης απελπισίας του, δηλαδή στον χώρο του Άδη, τη σκοτεινή διαμονή των νεκρών. Και απ’ εκεί ο Χριστός τον ανέστησε και του προσέφερε τη ζωή της Θεότητός Του, αρκεί ο ίδιος να την αποδεχθεί με την ελεύθερη θέλησή του και την προσφορά της αγάπης του.
Τον συνάντησε στον Άδη. Πώς στ’ αλήθεια; Όπως λέει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο διάβολος παραπλάνησε και παρέσυρε τους Πρωτοπλάστους στην αμαρτία, έτσι και ο Θεός Λόγος παραπλάνησε τον Άδη να τον δεχθεί, εφόσον έβλεπε «θνητόν ώσπερ ένα των θανόντων», στην πραγματικότητα όμως ήταν ο Θεός, ως πηγή της ζωής. Υποδύεται από τη μια ο πονηρός το φίδι, για να εξαπατήσει τον άνθρωπο και αναλαμβάνει από την άλλη, την ανθρώπινη φύση ο Θεός για να απατήσει τον απατεώνα .
Και ο Ιερός Δαμασκηνός συμπληρώνει: Πλησίασε λοιπόν ο θάνατος και αφού κατάπιε το δόλωμα του σώματος, συλλαμβάνεται τώρα στο αγκίστρι της θεότητος και αφού γεύθηκε αναμαρτήτου και ζωοποιού σώματος καταστρέφεται και όλους ξεσηκώνει όσους είχε καταπιεί ο θάνατος. Σύμφωνα μάλιστα με την πατερική διδασκαλία της Εκκλησίας μας η ψυχή του Κυρίου λειτούργησε ως δόλωμα στον Άδη. Ως παμφάγος κατάπιε το δόλωμα αυτό και πιάστηκε και αιχμαλωτίσθηκε από αυτό και νικήθηκε! Τώρα πια εξαφανίζεται το σκοτάδι με την εμφάνιση της θείας ζωής, απομακρύνεται η φθορά με την επίθεση της θείας ζωής και τα πάντα ζουν μια νέα βιοτή.
Δικαιολογημένα διερωτάται ο Άγιος Επιφάνιος Κύπρου. Τι παράδοξα πράγματα συντελούνται σήμερα; Μεγάλη σιωπή είναι απλωμένη στη γη. Μεγάλη σιωπή και ηρεμία. Μεγάλη σιωπή γιατί κοιμάται ο Βασιλιάς. Η γη φοβήθηκε και ησύχασε, επειδή ο Θεός με το σώμα κοιμήθηκε. Ο Θεός με το σώμα πέθανε, και τρόμαξε ο Άδης. Ο Θεός για λίγο κοιμήθηκε, και ανέστησε αυτούς που βρίσκονταν στον Άδη. Πού είναι τώρα οι προ ολίγου ταραχές, θα διερωτηθούν πολλοί, που είναι οι δυνατές φωνές και οι παράνομοι θόρυβοι κατά του Χριστού; Πού είναι οι όχλοι και οι εξεγέρσεις και οι στρατιωτικές φρουρές και τα όπλα και οι λόγχες; Πού είναι οι βασιλιάδες και οι ιερείς και οι δικαστές οι καταδικασμένοι; Πού είναι οι αναμμένες δάδες και τα μαχαίρια και οι άτακτες κραυγές; Πού είναι οι όχλοι που εφρύαξαν και η άσεμνη κουστωδία; Πού είναι αυτοί που φώναζαν προ ολίγου το Άρον, Άρον σταύρωσον αυτόν; Εξαφανίστηκαν πραγματικά, γιατί στ’ αλήθεια όλοι εκείνοι, έκαναν σχέδια ανόητα και μάταια. Σκόνταψαν πάνω στον ακρογωνιαίο λίθο, τον Χριστό και συντρίφτηκαν οι ίδιοι. Χτύπησαν με μανία τη στέρεη Πέτρα, αλλά διαλύθηκαν σε αφρούς, όπως τα κύματα που κτυπούν στο βράχο. Χτύπησαν πάνω στο ανίκητο αμόνι και οι ίδιοι κομματιάστηκαν. Ανύψωσαν στο ξύλο του Σταυρού την πέτρα και αυτή κύλησε και τους θανάτωσε. Όπως οι Φιλισταίοι τον δυνατό Σαμψών, έδεσαν και αυτοί τον Ήλιο Χριστό, αυτός όμως έσπασε τις πανάρχαιες αλυσίδες και εξόντωσε τους αλλοφύλους και παράνομους. Έδυσε ο Θεός, ο Ήλιος της δικαιοσύνης Χριστός, στη γη και πλάκωσε με πηχτό σκοτάδι τους Ιουδαίους.
Πανηγύρι σήμερα στον Άδη, αλλά και σε ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο διότι σήμερα ήλθε η σωτηρία σ’ αυτούς που βρίσκονται στη γη και σ’ αυτούς που απ’ την αρχή των αιώνων βρίσκονται κάτω απ’ τη γη. Σήμερα ήλθε η σωτηρία στον ορατό και αόρατο κόσμο. Σήμερα είναι διπλή η παρουσία του Δεσπότη Χριστού. Διπλή η φιλανθρωπία, διπλή η κατάβαση μαζί και συγκατάβαση, διπλή η επίσκεψη προς τους ανθρώπους. Κατεβαίνει ο Θεός από τον ουρανό στη γη κι από τη γη στα καταχθόνια. Ανοίγονται οι πύλες του Άδη. Χαρείτε όλοι εσείς που κοιμάσθε απ’ την αρχή των αιώνων. Υποδεχτείτε το μέγα φώς όσοι κάθεστε στο σκοτάδι και τη σκιά του θανάτου. Ερχεται ο Δεσπότης ανάμεσα στους δούλους. Ερχεται ο Θεός ανάμεσα στους νεκρούς. Ερχεται η ζωή ανάμεσα στους θνητούς. Ερχεται ο αθώος ανάμεσα στους ενόχους. Ερχεται το φώς που δεν σβήνει ανάμεσα σ’ αυτούς που βρίσκονται στο σκοτάδι. Ερχεται ο ελευθερωτής ανάμεσα στους αιχμαλώτους. Ερχεται Αυτός που βρίσκεται πιο πάνω από τους ουρανούς, μεταξύ αυτών που βρίσκονται κάτω απ’ τη γη. Ήλθε ο Χριστός στη γη και πιστέψαμε. Κατέβηκε ο Χριστός στους νεκρούς, ας κατεβούμε μαζί Του κι ας δούμε τα μυστήρια που έγιναν εκεί. Ας γνωρίσουμε του κρυμμένου Θεού τα κρυμμένα θαυμάσια που έκαμε κάτω απ’ τη γη. Ας μάθουμε καλά πώς έλαμψε το κήρυγμα και στους κατοίκους του Άδη.
Τι συνέβη λοιπόν; Κατεβαίνοντας ο Θεός στον Άδη τους σώζει όλους χωρίς εξαίρεση; Όχι βέβαια, αλλά κι εκεί σώζει όσους πίστεψαν. Χθες είδαμε το έργο της σωτηρίας, σήμερα την εκδήλωση της εξουσίας. Χθες είδαμε την αδυναμία, σήμερα την κυριαρχία Του. Χθες φάνηκαν τα σημάδια της ανθρώπινης φύσεως Του, σήμερα της θεϊκής φύσεως. Χθες Τον ράπιζαν, σήμερα ραπίζει με την αστραπή της θεότητος τον χώρο του Άδη. Χθες τον έδεναν, σήμερα Αυτός δένει τον τύραννο – διάβολο με άλυτα δεσμά. Χθες Τον περιγελούσαν οι υπηρέτες του Πιλάτου, σήμερα οι θυρωροί του Άδη όταν Τον είδαν γέμισαν φρίκη. Χθες καταδικαζόταν, σήμερα χαρίζει ελευθερία στους καταδίκους.
Μέγα το μυστήριον της σης οικονομίας, Φιλάνθρωπε Κύριε!
Έλεγε ένας σύγχρονος πνευματικός και διορατικός Γέροντας, απευθυνόμενος στο τίμιο πρόσωπο του Κυρίου:
Κοιτάξτε τον κατάματα: Φαίνεται αόμματος, Εκείνος που δημιούργησε τα πολυόμματα Χερουβείμ. Βρίσκεται ξαπλωμένος, Αυτός που είναι η Ανάσταση όλων. Νεκρώνεται σωματικά ο Θεός, Αυτός που ανασταίνει τους νεκρούς. Και σωπαίνει κατά το σώμα η βροντή του Θεού Λόγου. Και ανθρώπινες παλάμες σηκώνουν Αυτόν που κρατά στην παλάμη Του ολόκληρη τη γη!
Όμως παρά ταύτα και σήμερα παραμένει η μορφή του άγνωστη σε πολλούς. Και σήμερα οι άνθρωποι συνεχίζουμε να τον θεωρούμε ξένο, απόμακρο και απόδημο, επιμόνως αγνοούμε το κάλλος της μορφής του, αμφισβητούμε το ενδιαφέρον του για τη σωτηρία όλων μας και ηθελημένα δεν τηρούμε το θέλημά του, πολλές φορές τον αποκαλούμε ο Άγνωστος Χριστός!
Κι όμως είναι για ‘ μας ο Πατέρας και ο οικείος, ο Σωτήρας και Λυτρωτής μας, είναι ο Αρχίατρος των ψυχικών και σωματικών μας τραυμάτων, η ελπίδα μας και η ζωή μας. Και ο πανάγιος τάφος Του είναι το μνήμα της ζωής, του θριάμβου, της νίκης και της Αναστάσεως, είναι το αιώνιο σύμβολο του φωτός, της αιωνίου ζωής και αθανασίας, αφού ο ίδιος, είναι η ζωή μας, γι’ αυτό και καρδιακά ψάλλουμε: «Δεύτε ίδωμεν την ζωήν ημών εν τάφω κειμένην».
