*Γεννητσεφτσή Ελένη Καθηγήτρια Αγγλικών,
Φοιτήτρια τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου
Η πρόσφατη οικονομική κρίση σηματοδοτεί για πολλούς αναλυτές των διεθνών σχέσεων την αρχή του τέλους για την Ε.Ε.
Η σημερινή Ε.Ε πολύ απέχει από την αρχική ιδέα της συστάσεώς της, που ήταν η δημιουργία μιας ενωμένης Ευρώπης, στη βάση της οικονομικής συνεργασίας, της ισόρροπης ανάπτυξης και της αλληλεγγύης. Η εξεύρεση ισορροπιών στου κόλπους της Ε.Ε. ήταν πάντοτε δύσκολη. Η αποφυγή δημιουργίας μις Ευρώπης δύο ταχυτήτων, ήταν βασική έγνοια όλων των Ευρωπαίων πολιτικών.
Η εξελίξεις των τελευταίων μηνών και η επακόλουθη ανατροπή των ισορροπιών, είναι ένα άκρως επικίνδυνο φαινόμενο. Η μονόπλευρη ανάπτυξη της Γερμανίας, σε βάρος των εταίρων της και κυρίως των ανίσχυρων οικονομικά χωρών του νότου, παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις. Γεγονός που δείχνει την έλλειψη συνοχής και αλληλεγγύη μεταξύ των μελών της. Η Γερμανία σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία, βλέπει τα οικονομικά της μεγέθη να ευημερούν, τη στιγμή που στην υπόλοιπη Ευρώπη η οικονομική ύφεση βαθαίνει. Η σκληρή πολιτική γραμμή που ακολουθεί σε βάρος των εταίρων της, εκλαμβάνεται από πολλούς ως μια εκδήλωση ηγεμονικών τάσεων από την πλευρά της.
Η Γαλλία αντίπαλο δέος της Γερμανίας στην Ε.Ε., θύμα και εκείνη της οικονομικής κρίσης, περιορίζεται προς το παρόν σε κινήσεις εντυπωσιασμού, προσπαθώντας να ανταγωνιστεί τη Γερμανία σε επίπεδο κυρίως γοήτρου. Ο ηγετικός της ρόλος στην επίθεση του Ν.Α.Τ.Ο. κατά της Λιβύης μαρτυρεί τα παραπάνω.
Η Μεγάλη Βρετανία με τη σειρά της, περιορίζεται σε ρόλο παρατηρητή στην κρίση, καθώς η ίδια δεν εμπλέκεται άμεσα σε αυτή – δεν είναι μέλος στην Ο.Ν.Ε.-, τηρώντας επιφυλακτική στάση, περιμένοντας τις εξελίξεις.
Το εγχείρημα της οικονομικής ένωσης παρά τις αρχικές δυσκολίες, οδήγησε την Ευρώπη σε μια από τις πιο παρατεταμένες περιόδους ειρήνης που γνώρισε ποτέ, ενώ παράλληλα βελτίωσε σημαντικά το βιοτικό επίπεδο των πολιτών της. Η εξέλιξη αυτή, ώθησε τους Ευρωπαίους στην επέκταση αυτής της συνεργασίας και σε άλλους τομείς, το ίδιο σημαντικούς όπως η άμυνα και η εξωτερική πολιτική.
Η συνθήκη του Μάαστριχτ αρχικά, και εν συνεχεία η συνθήκη της Λισαβόνας, παρά τις σφοδρές επικρίσεις που δέχθηκαν στο εσωτερικό των κρατών μελών, έθεσαν τις βάσεις μιας πιο ουσιαστικής ένωσης.
Η πρόσφατη οικονομική κρίση και η αδυναμία της ένωσης να δράσει έγκαιρα, αποτελεσματικά και σε κλίμα αλληλεγγύης, κάνει πολλούς να ανησυχούν για το μέλλον της. Η δημιουργία του οικονομικού μηχανισμού στήριξης, των προβληματικών οικονομιών της Ο.Ν.Ε. σε συνεργασία με το Δ.Ν.Τ., όχι μόνο δεν βελτίωσε την κατάσταση, αλλά μάλλον την επιδείνωσε. Περίπου ένα χρόνο μετά την ίδρυση του μηχανισμού, χώρες με οικονομικά προβλήματα όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία, δεν εμφανίζουν σημάδια ανάκαμψης αντίθετα, βυθίζονται στην ύφεση.
Με την Πορτογαλία να είναι η τρίτη χώρα που προσφεύγει στο μηχανισμό στήριξης, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τη συνέχεια.
Είναι εύλογο λοιπόν κάτω από αυτές τις συνθήκες να πληθαίνουν οι φωνές όσων μιλούν για μεθοδευμένη οικονομική κρίση, με σκοπό την αποσταθεροποίηση και γιατί όχι, και τη διάλυση της Ε.Ε.
Η άποψη αυτή αν και μπορεί να ακούγεται σε κάποιους υπερβολική, δεν είναι παράλογη, καθώς είναι γνωστό πως πίσω από τη σύσταση της Ε.Ε. βρίσκονται οι Η.Π.Α,. με τις ευλογίες και την οικονομική στήριξη των οποίων, δημιουργήθηκε ως ανάχωμα στην επέκταση του κομμουνισμού στην Ευρώπη. Σήμερα που αυτός ο κίνδυνος έχει παρέλθει, η Αμερική γυρνά την πλάτη στην Ευρώπη.
Επιπλέον, τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα των Η.Π.Α. έχουν μεταφερθεί σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία. Η ηγεμονική πολιτική της Αμερικής προσπαθεί να τις αλώσει, εφαρμόζοντας παρόμοιες μεθόδους με αυτές που εφάρμοσε και στην Ευρώπη. Τους προσφέρει ανάπτυξη, βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου και ειρήνη. Η ευημερία όμως αυτή όπως και στην περίπτωση της Ευρώπης, είναι απολύτως ελεγχόμενη από τα Αμερικανικά οικονομικά lobby, και φθάνει μέχρις εκεί όπου δεν απειλούνται τα Αμερικανικά συμφέροντα.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση, εκδηλώθηκε σε μια περίοδο που το ευρώ ήταν ισχυρότερο έναντι του δολαρίου. Είναι φανερό ότι η ισχυροποίηση του ευρώ έπληξε τα Αμερικανικά συμφέροντα.
Το μέγεθος της σημερινής κρίσης και η αδυναμία της Ευρώπης να την αντιμετωπίσει, εξισορροπώντας τα συμφέροντα των κρατών μελών της, φέρνει στην επιφάνεια το σημαντικότερο πρόβλημα της ένωσης, την έλλειψη συνοχής. Η καχυποψία μεταξύ των εταίρων, – κατάλοιπο των δυο παγκόσμιων πολέμων- και η υπεροχή του εθνικού συμφέροντος έναντι του κοινού ευρωπαϊκού, είναι δύο μόνο από τις αιτίες της σημερινής κρίσης. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την αδυναμία αυτονόμησής της από την πολιτική των Η.Π.Α., εμπόδισαν την Ευρώπη να εξελιχθεί από μια ένωση οικονομιών σε ένωση λαών.
