Όταν πριν από 29 χρόνια, η Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε., εξέδωσε το ψήφισμα A/RES/47/193 της 22ας Δεκεμβρίου 1992, με το οποίο η 22α Μαρτίου, κάθε έτους, ανακηρύσσεται σαν η Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό, σύμφωνα με τις συστάσεις της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (U.N.C.E.D.), που περιλαμβάνονται στο κεφάλαιο 18 (Fresh Water Resources) του Προγράμματος Δράσης 21, γνωστού και ως Agenda 21, που υιοθετήθηκε στο Rio de Janeiro την 06.06.1992, κανένας στον πλανήτη δεν πίστευε ότι, ο εορτασμός αυτής επρόκειτο να λάβει τεράστιες, αλλά και σημαντικές για τη ζωή μας διαστάσεις.
Υπενθυμίζουμε ότι:
Χθες, ήταν ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας για τα Δάση (πρώτη ημέρα της Άνοιξης).
Σήμερα, είναι ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας για το Νερό (την πηγή της ύπαρξης ζωής) και
Αύριο, εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρας για τη Μετεωρολογία...
Σχεδόν, κάθε ημέρα «εορτάζεται» και μια Παγκόσμια Ημέρα, που με την ανατολή της επόμενης ημέρας, δυστυχώς... λησμονείται...
Τίποτα δεν είναι τυχαίο.
Όλα έχουν τον προορισμό τους και τη σημασία τους.
Α. Το μόνο σίγουρο, είναι ότι, στη διεθνή σκηνή, οι εξελίξεις είναι προς τα χειρότερα δοθέντος ότι, εδώ και πολλές δεκαετίες δεν έγινε τίποτα.
Αναφερόμενος για το νερό, στις εκτιμήσεις όλων των ειδικών με τους υδάτινους πόρους είναι ότι, όλα αυτά συμβαίνουν γιατί:
1. Δεν υπάρχει Όραμα.
2. Λείπει η Στρατηγική και σε Εθνικό και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
3. Οι Προοπτικές για βελτιώσεις είναι μηδαμινές και
4. Το αύριο είναι απρόβλεπτο.
Β. Αναφερόμενοι, τόσο στις γενικές, όσον και τις διεθνείς διαπιστώσεις σχετικά με τους επιφανειακούς και υπόγειους υδατικούς πόρους του πλανήτη Γη, παρατηρούμε ότι:
-Όλοι, επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στο νερό.
-Όλοι, προγραμματίζουν έργα για να έχουν νερό (υψηλή η ζήτησή του).
-Όλοι, οι χρήστες αυτού στις ανεπτυγμένες χώρες, σπαταλούν το νερό.
-Όλοι, στον κόσμο που ζούμε, γνωρίζουν ότι, η προσφορά του νερού είναι ελλιπής ότι, πολλά και εκατομμύρια μικρά παιδιά δεν έχουν υγιεινό και ασφαλές νερό.
-Όλοι, μιλούν για υποβάθμιση των ποταμών και λιμνών από τις τυχόν
ρυπάνσεις και μολύνσεις στο νερό και
-Όλοι, νοιαζόμαστε για το νερό όταν δεν το έχουμε, αλλά και όταν αυτό
σε μερικές περιοχές είναι «άφθονο» κάνουμε οτιδήποτε περνάει από το χέρι μας, προκειμένου να μη το δώσουμε στους λοιπούς πολίτες που το έχουνε ανάγκη.
Γ. Ας δούμε και τι γίνεται και στην Ευρώπη μετά την υιοθέτηση της
Οδηγίας – Πλαίσιο 60/2000 του Ε.Κ. και του Συμβουλίου:
1. Η ενσωμάτωση των «οικολογικών διαστάσεων», είναι πολύ αργή.
2. Τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των επιβαλλόμενων ρυθμίσεων, είναι από τη φύση τους αδύνατο να τηρηθούν.
3. Η έλλειψη επιστημονικού και εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, ήταν, είναι και πρόκειται να παραμείνει σαν σημαντικό πρόβλημα στους Οργανισμούς Αποφάσεων, Εκτέλεσης και Ελέγχων των Υδατικών Πόρων σε κάθε Κ – Μ της Ε.Ε.
4. Τα προγράμματα για τους υδατικούς και εδαφικούς πόρους, προαπαιτούν για την ορθή, πλήρη, σωστή, συνετή και φιλική με το περιβάλλον εκτέλεση, μεγάλες χρηματοδοτήσεις, που δυστυχώς δεν διατίθενται, όχι μόνον σήμερα, αλλά και χθες στην Ε.Ε.
5. Οι διαχειριστικές μελέτες (ή Σχέδια) στη χώρα μας, είναι μια ανθηρή «βιομηχανία» που ενισχύεται από τις πολιτικές ηγεσίες των «αρμόδιων» Υπουργείων, αλλά δεν μπορεί τα ίδια και τα ίδια να αναπαράγονται, χωρίς καμιά ουσία και αποτέλεσμα.
6. Οι «αρμόδιοι» χειριστές των προβλημάτων για το νερό, δεν έχουν τις επαρκείς γνώσεις να εκφράσουν, έστω, έναν καλό λόγο και τους βλέπουμε να καταναλίσκουν το χρόνο εργασίας τους στο πλαίσιο της γνωστής Διοικητικής Αρχής... «περί άλλα τυρβάζω» και
7. Οι συνεργασίες μεταξύ των Κ – Μ της Ε.Ε., μέχρι τώρα, είναι μόνον μεταξύ των «ημετέρων» που... «διυλίζουν τον κώνωπα».
Όλοι οι πολίτες και οι χρήστες νερών, γνωρίζουν ότι, τίποτα δεν λειτουργεί σωστά.
Μόνον το... σύστημα οργανώνεται, για χάριν ιδιοτελών συμφερόντων.
Όλοι τους λένε, δεν πάει άλλο...
Και όμως όλοι μας αντιλαμβανόμενα ότι, δεν πρόκειται να διορθωθεί η κατάσταση.
Δ. Διορθωτικές κινήσεις ή εναλλακτικές Επιλογές, υπάρχουν, αλλά μόνον στα χαρτιά, γιατί πάντοτε οι κάθε «αρμόδιοι» δεν γυρίζουν τα πρόσωπά τους να δουν κατάματα τις σύγχρονες λύσεις, οι οποίες μετά από λίγο καιρό χάνουν την αξία τους και πρέπει να ανασκοπηθούν.
Ακούμε και διαβάζουμε για τα κάθε λογής «σενάρια», που είναι το αποτέλεσμα κάποιων λογισμικών προγραμμάτων, στα οποία ό,τι βάλεις σαν είσοδο, μέσα από το λεγόμενο «black box», βγάζει σαν έξοδο αυτό το οποίο ο χειριστής επιθυμεί και οι «ειδικοί», μας το παρουσιάζουν σαν συμπέρασμα έρευνας προς... εκτέλεση ή... εφαρμογή.
Εδώ και 30 χρόνια, ακούμε για ιεραρχήσεις στόχων και για τη λήψη σοβαρών μέτρων που να μετριάζουν (όχι να περιορίζουν στα επιθυμητά επίπεδα) τις επιπτώσεις, αλλά λείπουν οι δεξιότητες για την ορθή και πλήρη εκτέλεση, όπως αυτές εκτελούνταν πριν το 1981.
Κυριαρχεί, η έλλειψη αποφασιστικότητος, η αυστηρή τήρηση των κανόνων που ρυθμίζουν ικανοποιητικά τους κανόνες και τις σχέσεις αυτών με το νερό...
Ανάμεσα στη Διαχείριση των κινδύνων που έχουν σχέση με τα νερά και στην αποτροπή των –κάθε φύσεως – κρίσεων που τον τελευταίο καιρό παρουσιάζονται, όλο και πιο έντονα, και σε περιφερειακό, και σε εθνικό, και σε ευρωπαϊκό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, Υπάρχει:
Η χάραξη μιας θεματικής στρατηγικής για τα νερά, προκειμένου να υπάρξει η αειφόρος ανάπτυξη.
Παρόμοιες προσπάθειες, είχαν προταθεί και κατά το απώτερο και εγγύς παρελθόν που όμως, δεν αξιοποιήθηκαν, αν και η Ε.Ε. με την οδηγία 60 / 2000 το θίγει με επιταγή στις αρχικές εισαγωγικές σκέψεις αυτής.
Όλα αυτά, τα επισημαίνουμε, γνωρίζουμε το πώς, πότε και με ποιους αυτά μπορούν να εκτελεσθούν, προκειμένου οι υφιστάμενοι, αλλά και οι υπό εξέταση υδατικοί πόροι στη χώρα μας, να παρέχουν στους χρήστες αυτών: Ασφάλεια, υγιεινή και χρησιμότητα.
Στις σκέψεις μας, είναι να είμαστε έτοιμοι για το μέλλον του νερού προκειμένου να μην έλθει η επόμενη Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό στις 22.03.2012 χωρίς στρατηγική, χωρίς λήψη μέτρων, χωρίς έργα.
Οφείλουμε να σχεδιάζουμε, προγραμματίζουμε και να εκτελούμε όλα τα απαραίτητα και επιθυμητά έργα προμήθειας νερών, με ενδιαφέρον, θέληση και με μεράκι.
Ορθά, σωστά, πλήρως, συνετά και φιλικά με τον περιβάλλοντα χώρο.
Αθανάσιος Κων. Μπαλλας
Γεωπόνος – οικονομολόγος
μελετητής, ειδικός στη διαχείριση των
εδαφικών και υδατικών πόρων
