Του Νίκου Ι. Μεγαδούκα
Η χρονιά που ξεκινά σήμερα, με τους χειρότερους οιωνούς, ίσως αποδειχθεί η κρισιμότερη για τη χώρα και την κοινωνία της, καθώς, όπως είναι γνωστό και ομολογημένο, «παίζεται» η παραμονή της χώρας στη ζώνη του ευρώ, νέα μέτρα άγριας λιτότητας επέρχονται, η δε κυβέρνηση Παπαδήμου, η οποία θα είναι αυτή η οποία (παρά τα όσα περί του αντιθέτου λέγονται ή διακηρύσσονται από τη ΝΔ ή τον ΛΑΟΣ) θα κληθεί να τα υιοθετήσει, έλαβε παράταση του βίου της, μετά την επιτευχθείσα συμφωνία του πρωθυπουργού, με τους αρχηγούς των κομμάτων που συγκυβερνούν.
Η ημερομηνία, η οποία αρχικώς (και κατά προσέγγιση) είχε επιλεγεί για την προσφυγή στις κάλπες, δηλαδή η 19η Φεβρουαρίου, εγκαταλείφθηκε, λόγω των εκκρεμοτήτων που υπάρχουν (ενόψει και της ελεύσεως της Τρόικας στα μέσα του μηνός) όπως δε όλα δείχνουν (και εκτός σοβαρού απροόπτου) οι εκλογές θα διεξαχθούν, είτε στις 8 Απριλίου, είτε μετά το Πάσχα.
Ο πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος, ενοχλημένος βαθύτατα τόσο από την εκλογολογία, όσο και από την «απόδοση» της κυβερνήσεώς του, κυρίως δε από τις εντός της τριβές, συναντήθηκε με τους πολιτικούς αρχηγούς που τον στηρίζουν και έλαβε τη (κατ’ αρχήν) συναίνεσή τους να συνεχίσει απρόσκοπτα (;) το έργο του, ενώ δεν αποκλείεται κυβερνητικός ανασχηματισμός.
Άλλωστε, οι δανειστές της Ελλάδος έχουν καταστήσει σαφές στον Λουκά Παπαδήμο (και αυτός με τη σειρά του «πέρασε» το μήνυμα στους πολιτικούς αρχηγούς) ότι «τυχόν πτώση της κυβερνήσεως και εκλογές σημαίνουν στην πράξη πτώχευση της Ελλάδος» και αυτός φαίνεται ότι απέσπασε τη συμφωνία των τριών κομμάτων, που τον στηρίζουν, για τις παρεμβάσεις που θα απαιτηθούν, ώστε να κλείσει η «μαύρη τρύπα» του προϋπολογισμού του 2011, να τερματιστεί η συνεχής εκλογολογία και αν είναι δυνατόν να περιοριστούν οι μικροκομματικές συγκρούσεις.
«ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ» ΚΑΙ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ
Ωστόσο, το μείζον για την ελλαδική κοινωνία, όπως το κατέστησαν σαφές οι δανειστές, είναι ότι τίποτα δεν μπορεί να προχωρήσει, αναφορικά με τη νέα δανειακή σύμβαση της Ελλάδος, αν δεν αλλάξει το παιχνίδι.
Τι σημαίνει αυτό;
Σημαίνει ότι οι δανειστές θέλουν σαφή δείγματα «μεταρρυθμιστικής αποφασιστικότητας», ώστε να ξεκινήσει η διαπραγμάτευση για το νέο Μνημόνιο και τη νέα δανειακή σύμβαση της χώρας.
Σημαίνει ότι ζητούν πρωτοβουλίες από την κυβέρνηση, οι οποίες να σηματοδοτούν την «αλλαγή του παιχνιδιού», καθώς οι δανειστές έχουν απογοητευθεί από την εγκατάλειψη της μεταρρυθμιστικής ατζέντας και την επικράτηση προεκλογικού κλίματος και θέλουν την υιοθέτηση προτεραιοτήτων, ώστε η χώρα να μπορέσει να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της και να υπάρξει, σε τελική ανάλυση, ανάκαμψη της οικονομίας.
Βεβαίως, αυτή η «προτροπή» συνιστά ταυτόχρονα παραδοχή της αποτυχίας του υφισταμένου βάρβαρου Μνημονίου, καθώς είναι ομολογημένο πως οι συνεχείς περικοπές μισθών, συντάξεων και δικαιωμάτων και οι συνεχείς φοροεπιδρομές, έχουν ρίξει τη χώρα στα βράχια, δηλαδή στην ύφεση, από την οποία δυσκόλως θα εξέλθει, όπως, εξάλλου, προβλέπουν διεθνείς οργανισμοί.
Εκτός των ανωτέρω, το σημαντικό είναι (και αυτό αφορά πρωτίστως την κοινωνία) τα νέα μέτρα:
Άπαντες αναμένουν τα αποτελέσματα του 2011, προκειμένου να προσδιοριστεί το μέγεθος των πρόσθετων μέτρων για να καλυφθεί το κενό που θα υπάρξει, με δεδομένο δε ότι έχουμε υπέρβαση του ελλείμματος κατά περίπου 1% του ΑΕΠ, είναι βέβαιο ότι θα απαιτηθούν πρόσθετα μέτρα περί τα 2 δισ. ευρώ. Δηλαδή, πρόκειται για μέτρα επιπλέον των περίπου 7 δισ. ευρώ, τα οποία θα χρειαστεί να προσδιοριστούν (τον Ιούνιο) για τη διετία 2013-2014.
Πώς θα συμβούν όλα αυτά;
Ουδείς είναι σε θέση να πει με βεβαιότητα, καθώς η κυβέρνηση δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να υιοθετήσει άλλα φορολογικά μέτρα, ούτε άλλες οριζόντιες μειώσεις μισθών (πλην των λεγομένων ειδικών μισθολογίων) αλλά είναι προφανές ότι η «λύση» θα είναι απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων.
ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΙΣΩΣ ΑΝΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ
Αυτό το δυσμενές πλαίσιο και τις προοπτικές, ο Λουκάς Παπαδήμος τα κατέστησε σαφή στους συγκυβερνώντες εταίρους, στους οποίους τόνισε ότι, με αυτά τα δεδομένα, οι εκλογές μπορεί να διεξαχθούν περί το Πάσχα και εφόσον φυσικά έχουν υλοποιηθεί στο ακέραιο όλες οι απαραίτητες ενέργειες για την ολοκλήρωση του PSI.
Το πρώτο σκέλος των διαπραγματεύσεων για το PSI, πιθανώς θα έχει ολοκληρωθεί περί τις 15 Φεβρουαρίου, αλλά οι διαδικασίες για την εθελοντική συμμετοχή ιδιωτών θα συνεχιστούν και όλα αυτά σημαίνουν ότι η Βουλή θα πρέπει να μείνει ανοιχτή το κρίσιμο δίμηνο του Φεβρουαρίου - Μαρτίου, προκειμένου να κυρωθούν οι σχετικές συμβάσεις, κάτι που υπολογίζεται να γίνει (εάν όλα πάνε καλά) το νωρίτερο στις 15 Μαρτίου.
Ο πρωθυπουργός κατέστησε, επίσης, σαφές ότι πρέπει να σταματήσουν τα παιχνίδια στην κυβέρνησή του, από τους εταίρους που τη στηρίζουν, με δεδομένη δε την κρισιμότητα των περιστάσεων θα επιδιώξει την κυβερνητική συνοχή και τη μέγιστη αποτελεσματικότητα των υπουργών του, χωρίς να αποκλείσει, εφόσον χρειαστεί, «κάποιες διορθωτικές κινήσεις», στο κυβερνητικό σχήμα.
Τι σημαίνει αυτό;
Σημαίνει ότι ο πρωθυπουργός αν διαπιστώσει χαμηλή αποδοτικότητα από ορισμένους υπουργούς, δεν θα διστάσει να τους αντικαταστήσει, καθώς έχει λάβει το μήνυμα από τους δανειστές ότι είναι ενοχλημένοι από τις σημειούμενες καθυστερήσεις, ενώ φαίνεται ότι δεν θέτει , προς το παρόν, θέμα ασυμβίβαστου της ιδιότητας του υπουργού και του υποψήφιου προέδρου του ΠΑΣΟΚ.
Το σενάριο περί ανασχηματισμού φαίνεται ότι μπορεί «να παίξει», καθώς το υφιστάμενο σχήμα είναι πολυμελές, οι δε συνεχείς αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό του, πλήττουν το κύρος της κυβερνήσεως.
Εξάλλου, μέσω ενός ανασχηματισμού, ο πρωθυπουργός θα έχει την ευχέρεια να κινηθεί ταχύτερα, χωρίς να είναι αναγκαία η τήρηση ισορροπιών, ενώ οι ενδεχόμενες αλλαγές στην κυβέρνηση θα την «απελευθερώσουν» από τις τριβές που προκαλεί στο ΠΑΣΟΚ η υπόθεση της διαδοχής.
Ο Γιώργος Παπανδρέου συμφώνησε με την εκδοχή ενός ανασχηματισμού, η δε ΝΔ φαίνεται πως δεν θα είχε αντίρρηση για ένα μικρότερο κυβερνητικό σχήμα, αλλά θέλει το σχήμα αυτό να είναι υπηρεσιακού χαρακτήρα, με μόνη αρμοδιότητα να οργανώσει τις εκλογές και ο ΛΑΟΣ θέλει παράταση του βίου της κυβερνήσεως και φυσικά ανασχηματισμό.
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ
Πέρα, όμως, από όλα αυτά, που συνιστούν «μπαλώματα», είναι εμφανές ότι η κυβέρνηση Παπαδήμου είναι από τη φύση της αυτοϋπονομευμένη, λόγω των διαφορετικών στρατηγικών των κομμάτων που την στηρίζουν.
Ο Γιώργος Α. Παπανδρέου τάσσεται υπέρ της παραμονής της για όσο διάστημα χρειαστεί, ευελπιστώντας σε ανασύνταξη του καταρρέοντος ΠΑΣΟΚ, ο Αντώνης Σαμαράς διακατέχεται από την πίεση της τηρήσεως των εσωτερικών ισορροπιών στο, γαλουχημένο με αντιμνημονιακές ρητορικές, γαλάζιο στρατόπεδο και φυσικά από το άγχος των εκλογών, ο δε Γιώργος Καρατζαφέρης έχει δηλώσει ότι προκρίνει μεγάλη παράταση του βίου της κυβερνήσεως, ευελπιστώντας σε φθορά της ΝΔ από τη συμμετοχή της σ’ αυτήν.
Βεβαίως, η διάρκεια του βίου της κυβερνήσεως είναι άμεσα συνδεδεμένη και με τους σχεδιασμούς του Γ. Α. Παπανδρέου, καθώς η παράταση αυτού του βίου για αρκετούς μήνες, εκτός των άλλων, θα διευκολύνει την επανεκλογή του, ως εν ενεργεία Προέδρου, στη Σοσιαλιστική Διεθνή, τον προσεχή Ιούνιο.
Ωστόσο, εντός του ΠΑΣΟΚ υπάρχουν διαφορετικές στρατηγικές, από τους επίδοξους διαδόχους του Γ. Α. Παπανδρέου: Ο Ευ. Βενιζέλος άλλοτε θέλει επίσπευση των εκλογών (ώστε να μην υποχρεωθεί να σηκώσει, ως Υπουργός των Οικονομικών, τα νέα μέτρα) και άλλοτε δηλώνει πως είναι αφοσιωμένος στο έργο του, ο δε Ανδρέας Λοβέρδος φαίνεται να προκρίνει τις εκλογές, σε αντίθεση με την Άννα Διαμαντοπούλου.
ΟΙ ΤΡΙΒΕΣ ΣΤΗ ΝΔ
Αλλά και στη ΝΔ, η πίεση προς την ηγεσία από τις διαφορετικές, εντός της παρατάξεως, τάσεις, ή και τα σενάρια περί δημιουργίας άλλων σχημάτων, ώστε, όπως υποστηρίζουν, να ανακοπεί η πορεία προς την αυτοδυναμία, υποχρεώνουν τον Αντώνη Σαμαρά να παίζει συνεχώς με τις εκλογές.
Οι ευρωπαϊστές και νεοφιλελεύθεροι της ΝΔ, προκρίνουν την παρούσα κυβέρνηση Παπαδήμου και αποφεύγουν την όποια εκλογική σπέκουλα, οι δε της «λαϊκής» δεξιάς παίζουν το παιχνίδι της απαξιώσεως του Λουκά Παπαδήμου και φυσικά αρνούνται τα όποια νέα μέτρα.
Σενάριο που θέλει τουλάχιστον δύο βουλευτές της ΝΔ από τη νεότερη γενιά και µε εκσυγχρονιστικό προφίλ να «φλερτάρουν» µε την ιδέα της συμμετοχής τους σε έναν νέο πολιτικό φορέα, µε κεντρώα χαρακτηριστικά, δείχνει τη ρευστότητα που υπάρχει, αν και είναι δεδομένο ότι το μπλοκ των «σαμαρικών» είναι κυρίαρχο στο κόμμα, ελέγχει σε πολύ μεγάλο βαθμό τα όργανα και την Κοινοβουλευτική Ομάδα και φυσικά (ενόψει και εκλογών) ουδείς αµφισβητεί την ηγεµονική θέση του Αντώνη Σαµαρά.
Για τους «γαλάζιους» εσωκομματικούς συσχετισμούς έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και η κινητικότητα των «καραµανλικών», σε µια περίοδο μάλιστα, κατά την οποία εξελίσσεται μια προσπάθεια να ηρωοποιηθεί ο πρώην πρωθυπουργός, δια της αναβιώσεως θεωριών συνωµοσίας από ξένα κέντρα για την «πτώση» της κυβερνήσεώς του.
ΚΑΙ ΝΕΟ ΚΟΜΜΑ;
Σε συνθήκες οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ρευστότητας τα σενάρια δίνουν και παίρνουν και δεν είναι λίγοι εκείνοι που «βλέπουν» παράταση του βίου της κυβερνήσεως, με στήριξή της ακόμη και μόνο από το ΠΑΣΟΚ, άλλοι πάλι «βλέπουν» να δημιουργείται ένα νέο σχήμα, που θα ισορροπεί ανάμεσα στους δύο βασικούς πυλώνες του πολιτικού συστήματος, το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, η εγχώρια επιχειρηματική, οικονομική και εκδοτική ελίτ, φαίνεται να προκρίνει συνεργατικές λύσεις, που σημαίνει ότι δεν ευνοεί αυτοδύναμες κυβερνήσεις (και αυτό τρομάζει τον Αντώνη Σαμαρά και αυτό εξηγεί τη σπουδή του για εκλογές) θα προτιμούσε δε ένα κεντροαριστερό κόμμα (ως «χώρο υποδοχής» των δυσαρεστημένων του ΠΑΣΟΚ) ή και ένα κεντροδεξιό (αλλά δεξιότερα της ΝΔ) με αντικειμενικό σκοπό να κόβουν ψήφους από τα δύο μεγάλα για να μην κατακτούν την αυτοδυναμία.
Διεργασίες για νέο ή νέα σχήματα υπάρχουν, ήδη δε γίνεται λόγος για βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, που φέρονται να μετέχουν σε ζυμώσεις για αλλαγή του πολιτικού σκηνικού και μάλιστα (όπως προαναφέραμε) όλοι τους είναι υπέρ της αναβολής των εκλογών, ενώ «καλοβλέπουν» την ιδέα να ηγηθεί ο κ. Παπαδήμος αυτού του νέου εγχειρήματος.
Κι όλα εξελίσσονται σε μια χρονική συγκυρία, κατά την οποία οι δείκτες αισιοδοξίας της κοινωνίας κινούνται περί το μηδέν, η απογοήτευση, η οργή, ο φόβος, αλλά και η ντροπή είναι τα κυρίαρχα αισθήματα στη χώρα, δύο στους τρεις πολίτες προεξοφλούν τη χρεοκοπία και άλλοι δύο στους τρεις θεωρούν τους υπάρχοντες πολιτικούς ηγέτες «ακατάλληλους», οι δε μισοί από εκείνους που δηλώνουν την πρόθεση ψήφου τους, λένε ότι δεν είναι σίγουροι τι τελικά θα ψηφίσουν και οι υπόλοιποι (ένας στους τέσσερις) δηλώνουν πως δεν βρίσκουν κόμμα που να τους εκπροσωπεί έστω και στοιχειωδώς.
