*Της Ελεονώρας Κόκκινου, κοινωνικής λειτουργού του Κ.Π.Α.Α. «Ο Αριστεύς» Γιάννουλης
Τρεις Δεκέμβρη, Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία. Μια μέρα με πολλή θεωρία, πολλές συμβουλές, ατελείωτες δικαιολογίες, με συναισθήματα οίκτου, θυμού, πικρίας, με προβληματισμό, υποσχέσεις, αλλά και με μαθήματα ζωής, θαυμασμού και τόνωσης των αξιών που σιγά - σιγά μέσα από την κρίση που βιώνουμε αρχίζουμε να τα ξαναψαχουλεύουμε.
Η Jessica Cox γεννήθηκε πριν από 28 χρόνια, χωρίς χέρια λόγω μιας σπάνιας εκ γενετής αρρώστιας. Είκοσι πέντε χρόνια μετά, γράφτηκε στη σελίδα της παγκόσμιας ιστορίας ως η πρώτη γυναίκα που πιλοτάρει αεροπλάνο... χωρίς χέρια. Η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου.
Έχει επίσης σπουδάσει ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, υπήρξε σύμβουλος του International Network of Children Amputees και τα τελευταία χρόνια έχει φτιάξει ένα δικό της δίκτυο υπηρεσιών εμψύχωσης (Motivational Services). Στόχος της να βοηθήσει τα άτομα με αναπηρία να ξεπεράσουν τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν.
Σύμφωνα με την ίδια τα πάντα τα οφείλει στους γονείς της. Από μικρή ηλικία οι γονείς της «ξέχασαν την ιδιαιτερότητά της». Φρόντισαν η Τζέσικα να συμμετέχει σε πολλές και διαφορετικές αθλητικές δραστηριότητες όπως μπαλέτο, κολύμβηση, χορός, τραγούδι, κ.λπ. Σε ηλικία 6 ετών πήρε μέρος στην πρώτη της παράσταση χορού μπροστά σε κοινό.
«Η μητέρα μου πάντα μου έλεγε ότι μπορώ να καταφέρω ό,τι θέλω». Η απάντηση της Τζέσικα ήρθε 25 χρόνια μετά τη γέννησή της, όταν στη γιορτή της μητέρας πιλοτάρισε μόνη της αεροπλάνο που πίσω του είχε ένα πανό που έγραφε «Κοίτα μαμά! Χωρίς χέρια!». Για τον πατέρα της λέει «ο πατέρας μου δεν έριξε ούτε ένα δάκρυ για μένα. Δεν με θεώρησε ποτέ θύμα». Η μητέρα είδε το ποτήρι μισογεμάτο και εξόπλισε την κόρη της με σιγουριά και αυτοπεποίθηση. Ο πατέρας στάθηκε στο παιδί του και όχι στην αναπηρία του. Έκαναν την κόρη τους να πιστέψει σε αυτό που έχει, όχι σε εκείνο που της λείπει. Σίγουρα ο δρόμος τους ήταν ανηφορικός και πολλές φορές έπεσαν και ξανασκαρφάλωσαν μέχρι ν’ αγγίξουν το δικό τους ουρανό... χωρίς χέρια.
Η Τζέσικα λέει ότι «είναι δύσκολο να είσαι γονέας παιδιού με ειδικές ανάγκες». Ζούμε σε μια εποχή που είναι αναγνωρισμένο το «δύσκολο επάγγελμα του γονέα» αλλά και σε μια εποχή που στους ειδικούς δεν απευθυνόμαστε μόνο για το σώμα αλλά και για την ψυχή. Οι γονείς ατόμων με αναπηρίες χρειάζονται βοήθεια στο έργο τους, όπως και όλοι οι γονείς. Δεν μιλάμε για υλική και χρηματική βοήθεια, αλλά για την ανάγκη αμέσως μόλις έρθουν αντιμέτωποι με τη «διάγνωση» να μιλήσουν και να επεξεργαστούν με έναν καλό ειδικό τα συναισθήματά τους, τους φόβους τους, τις ενοχές τους, τις απογοητεύσεις τους, τα αναπάντητα γιατί τους, τις προσδοκίες τους, κ.λπ. Έτσι θα μείνει χώρος στην ψυχή τους και θα βρουν τη δύναμη ν’ ασχοληθούν άμεσα και αποτελεσματικά με τις απαραίτητες θεραπείες (φυσικοθεραπείες, λογοθεραπείες, εργοθεραπείες, ψυχολογική και κοινωνική στήριξη). Σε συνεργασία με τον ειδικό θα μάθουν για χειρισμούς και τρόπους διαπαιδαγώγησης που θα εξασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των ικανοτήτων του παιδιού και όχι την υπερπροστασία αυτού, τα αποτελέσματα της οποίας λίγα χρόνια αργότερα θα είναι δυσβάσταχτα για όλη την οικογένεια αλλά κυρίως θα έχει καταφέρει να γενικεύσει την αναπηρία στο σύνολο της σωματικής λειτουργίας αλλά και της ψυχοσύνθεσης και της προσωπικότητας του ατόμου.
Η Τζέσικα λέει για την παιδική της ηλικία ότι ήταν δύσκολο να είσαι διαφορετικός. «Το δύσκολο δεν ήταν ότι δεν είχα χέρια, αλλά ότι οι άλλοι με κοιτούσαν παράξενα που δεν είχα χέρια». Στην ιστοσελίδα της -www.rightfooted.com -έχει αναρτήσει φωτογραφίες και βίντεο που απεικονίζουν τον εαυτό της να πιλοτάρει το αεροπλάνο, να κολυμπά, να οδηγεί αυτοκίνητο, να βάζει βενζίνη από αυτόματο μηχάνημα, να βάφεται μόνη της, να φορά φακούς επαφής, να παίζει πιάνο με τα δάκτυλα του ποδιού της, κ.λπ. Η αλήθεια είναι ότι χρειάζεσαι περισσότερο χρόνο από το συνηθισμένο για να επεξεργαστείς την κάθε φωτογραφία και να κατανοήσεις ότι χρησιμοποιεί τα πόδια της, όπως ακριβώς θα χρησιμοποιούσε τα χέρια της.
Αν και η Τζέσικα κάνει απλά και συνηθισμένα πράγματα που κάνουμε όλοι μας, το γεγονός ότι τα κάνει με τον δικό της διαφορετικό τρόπο, ο οποίος είναι άγνωστος και παράξενος σε μας, βλέποντάς την διεγείρονται συναισθήματα φόβου, ανασφάλειας, αγωνίας, θλίψης, περιέργειας, θαυμασμού ή ένα μίγμα αυτών. Είναι τα ίδια συναισθήματα που μας κάνουν να κοιτάμε παράξενα κάποιον που μιλά με τον δικό του διαφορετικό τρόπο χρησιμοποιώντας τα χέρια του και όχι τη φωνή του (νοηματική γλώσσα), να περπατά με το δικό του τρόπο – χρησιμοποιώντας αναπηρικό αμαξίδιο, ή να μιλά με τρόπο που γίνεται δύσκολα κατανοητός σε μας, να περνά το φανάρι προτάσσοντας το μπαστούνι του, να χρησιμοποιεί μικρόφωνο για να παράγει φωνή, κ.λπ. Αν γνωρίζαμε από κοντά την Τζέσικα σιγά - σιγά όλα θα μας φαινόταν απλά και θα γνωρίζαμε το δικό της τρόπο να αυτοεξυπηρετείται και δεν θα μας έκανε εντύπωση.
Χρειάστηκε και θα χρειαστούν πολλές ακόμα Παγκόσμιες Ημέρες, όπως η σημερινή ή Παγκόσμια Ημέρα Διαφορετικότητας, Παγκόσμια Ημέρα Ανεκτικότητας, Π.Η. Ξενοφοβίας κ.λπ., πολλά άρθρα και βιβλία να γραφούν, πολλές ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές να γίνουν για να «φιλοσοφήσουμε» την ομορφιά της ποικιλίας και της διαφορετικότητας. Και αυτό γιατί παραδείγματα ανθρώπων όπως η Τζέσικα μας φέρνουν επίσης αντιμέτωπους με τη δική μας «προσωπική αναπηρία». Με τις δικές μας αδυναμίες. Την αδυναμία μας να ξεπεράσουμε κόμπους του παρελθόντος, να γνωρίσουμε, ν’ αγαπήσουμε και να αποδεχτούμε τον εαυτό μας, να κάνουμε πράξη βήματα που τα αφήνουμε πάντα να είναι θεωρία, να καταλάβουμε πως το να ζεις μπορεί να είναι θείο δώρο αλλά δεν είναι εύκολη υπόθεση, να καταλάβουμε πως ζωή σημαίνει πέφτω αλλά ξανασηκώνομαι, να απεγκλωβιστούμε από τα στάνταρ, τα σάπια ή τα δήθεν πρότυπα και είδωλα της εποχής μας, την αδυναμία μας να αναλάβουμε τις προσωπικές μας ευθύνες για την ατομική μας ζωή πρώτα αλλά και για την εικόνα και τη στάση της κοινωνίας στην οποία ζούμε.
Η Τζέσικα δήλωσε: «Το ότι δεν έχω χέρια δεν καθορίζει πού μπορώ να πάω» και λυτρωμένη προφανώς από την προσωπική της πορεία και τη στάση της απέναντι στη ζωή και στο κοινωνικό σύνολο, μας ρωτά «Και εσένα τι σου λείπει για ν’ αγγίξεις το δικό σου ουρανό;».
